Khi cả thế giới đón năm mới 2017, Ngân hàng Trung ương Ấn Độ (RBI) sẽ phải đối mặt với tình huống “có một không hai”: Làm gì với hơn 23 tỷ tờ tiền không còn giá trị?
Nếu xếp số tờ tiền này chồng lên nhau, thì cột tiền sẽ có chiều cao lớn gấp 300 lần đỉnh Everest, đỉnh núi cao nhất thế giới. Nếu xếp các tờ tiền này nối tiếp nhau trên một mặt phẳng, thì độ dài đạt được tương đương 5 lần quãng đường hai chiều giữa Trái Đất và Mặt Trăng.
Hôm 8/11, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã gây sốc khi tuyên bố hủy bỏ hai đồng 500 Rupee và 1.000 Rupee như một biện pháp chống tham nhũng và đưa lượng tiền mặt khổng lồ mà người dân tích trữ tại nhà vào các hoạt động kinh tế. Hạn chót để người dân Ấn Độ hai đồng tiền bị hủy sang tiền mới là tới ngày 30/12.
Đồng 500 Rupee và 1.000 Rupee ước tính chiếm tới 86% lượng tiền mặt trong lưu thông ở Ấn Độ.
Được coi là vụ đổi tiền lớn nhất thế giới trong nhiều thập kỷ trở lại đây, vụ đổi tiền của Ấn Độ vừa khiến giới quan sát nể phục sự dám nghĩ dám làm của Chính phủ nước này, vừa dẫn tới không ít lời chỉ trích. RBI chi mỗi năm khoảng 400 triệu USD cho việc in tiền, đóng góp 1,5% doanh thu của ngành in tiền toàn cầu.
Hầu hết số tờ tiền không còn giá trị sẽ bị tiêu hủy và chôn lấp, tương tự như cách xử lý tiền cũ, hỏng - một quan chức đề nghị giấu tên của RBI cho biết. Một phần số tờ tiền sẽ được đóng cục để sử dụng cho mục đích công nghiệp, một phần được làm thành những vật dụng như chặn giấy, đồ trang trí…
Khoảng 98% thanh toán tiêu dùng ở Ấn Độ được thực hiện bằng tiền mặt. Với tần suất trao đổi tiền mặt cao, cơ quan chức năng của Ấn Độ hàng năm phải hút về khoảng 75% số tờ tiền mặt trong lưu thông - một lượng tờ tiền lớn hơn tổng số tờ tiền mà tất cả các quốc gia trên thế giới trừ Trung Quốc in ra trong một năm.
Với mục tiêu của Chính phủ Ấn Độ trong đợt đổi tiền này là nhằm vào dòng tiền ngầm - lượng tiền được cất giữ để trốn thuế - đã có thông tin nói rằng nhiều người Ấn Độ xé hoặc đốt tiền những ngày gần đây để tránh bị điều tra.
Nhà chức trách ước tính, có tới 1/3 trong tổng số 15 nghìn tỷ Rupee mệnh giá của hai tờ tiền không còn giá trị sẽ không được đem tới ngân hàng để đổi.
Cựu Bộ trưởng Bộ Tài chính Ấn Độ Palaniappan Chidambaram cho rằng chi phí cho việc thay thế hai đồng tiền bị đổi lần này có thể lên tới 200 tỷ Rupee, tương đương khoảng 3 tỷ USD.