48h nghẹt thở ở Libya: Tướng Haftar được Nga hậu thuẫn có khiến Tripoli vỡ vụn và sụp đổ?

Giao tranh hiện đang tiếp diễn ở vùng ngoại ô phía Tây và Nam của thủ đô Tripoli của Chính phủ Hiệp định Quốc Gia (GNA) của Libya trong những ngày qua.

Quốc gia Bắc Phi này đã trở thành một điểm nóng của bạo lực và bất ổn kể từ khi nhà độc tài Muammar Gaddafi bị lật đổ và sát hại năm 2011, tạo ra khoảng trống quyền lực để cho các nhóm dân quân địa phương, dân quân bộ lạc, tàn quân của lực lượng Gaddafi hay cả IS xâu xé.

Libya từ lâu đã tồn tại hai thực thể chính trị đối lập, một là Chính phủ Tobruk ở phía Đông Libya, hai là GNA ở phía Tây Libya.

Một vị lãnh đạo độc tài kiểu mới, một vị Tướng "lừa đảo" đang lãnh đạo một lực lượng dân quân 85.000 người chống lại các lực lượng thân chính phủ do Liên Hiệp Quốc hỗ trợ bao vây thành phố từ ba hướng.

Các chiến binh Quân đội Quốc gia Libya (LNA) dưới sự chỉ huy của Tướng Khalifa Haftar hậu thuẫn của một loạt các quốc gia như Nga, UAE, Pháp trong bối cảnh đáng lo ngại "Chiến dịch Giải phóng Libya" mà họ tuyên bố sẽ trở thành một cuộc nội chiến toàn diện mới.

LNA tiến vào thị trấn Saadiya, Tây nam Tripoli.

Thái độ hai mặt của người Nga trong vấn đề Libya

Hy vọng của cộng đồng quốc về một hội nghị theo kế hoạch thống nhất về các cuộc bầu cử mới vẫn sẽ được tiến hành trong thành phố Tripoli ngày một nóng lên.

Tuy nhiên, các lực lượng Liên Hiệp Quốc tại thủ đô đã được đặt trong tình trạng báo động cao, và khả năng đàm phán với Haftar của GNA là rất thấp khiến hội nghị thất bại từ trong trứng nước.

Giờ đây, Tướng Haftar, người được Chính phủ Tobruk phong là người đứng đầu LNA, nói rằng quân đội của ông sẽ không dừng lại cho đến khi họ đánh bại "khủng bố".

Ba hướng tiến quân phía nam và tây Tripoli của LNA cho tới ngày 6/4 và toàn cảnh miền tây Libya

Vào ngày 5/4,Tướng Haftar đã gặp Tổng thư ký LHQ, ông Antonio Guterres để thảo luận về cuộc khủng hoảng đang diễn ra.

LNA nói rằng GNA đã sử dụng không quân không kích họ ở phía nam Tripoli trong khi các binh sĩ dân quân trung thành với GNA tuyên bố đã tiến hành "các cuộc tấn công đầy uy lực".

Người dân Tripoli được cho là đã bắt đầu dự trữ nhiên liệu và thực phẩm khi lực lượng LNA bắt đầu tấn công khu vực phía Tây thành phố.

Chiến dịch giải phóng Libya của LNA gần như chỉ một thời gian ngắn sau khi LNA nắm quyền kiểm soát miền nam Libya và các mỏ dầu của nước này vào đầu năm 2019.

Tướng Haftar là cựu sĩ quan quân đội Libya, người đã giúp Đại tá Gaddafi lên nắm quyền vào năm 1969 trước khi mối quan hệ với nhà độc tài Gaddafi trở nên tồi tệ sau cuộc can thiệp thất bại tại Chad và buộc phải lưu vong tại Hoa Kỳ.

Haftar đã quay trở lại Libya vào năm 2011 sau khi Gaddafi bị lật đổ và giờ đã trở thành chỉ huy phiến quân hùng mạnh nhất nước này. Lực lượng LNA được cho là thu nhận số lượng lớn tàn quân trung thành với Gaddafi.

Toàn bộ các nước G7 và LHQ đều kêu gọi hai phía kiềm chế và sớm chấm dứt xung đột. Tuy nhiên ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cảnh báo rằng có nhiều can thiệp bí mật của các quốc gia bên ngoài vào đất nước đang chìm trong xung đột này.

Điều đáng ngạc nhiên là tuyên bố kể trên lại đi ngược với thực tế là Nga, Ai Cập và UAE cùng với Pháp đang trực tiếp hậu thuẫn về cả quân sự lẫn chính trị cho LNA.

Tổng thống Nga Vladimir Putin được cho là đã đồng ý cung cấp cho Haftar nhiều loại vũ khí, bất chấp cảnh báo của Kremlin rằng nước ngoài không nên tham gia vào cuộc khủng hoảng đang diễn ra tại Libya..

Các lực lượng đánh thuê Nga được cho là đang hiện diện dày đặc tại Benghazi với sự chấp thuận của chính phủ Tobruk và LNA.

LNA có thực sự "mạnh" và khả năng Tripoli sẽ là cuộc chiến dằng dai

Không rõ liệu mối đe dọa giao tranh đẫm máu của LNA ở Tripoli là một hành động chứng minh sức mạnh của Haftar hay một nỗ lực để có thể nắm quyền kiểm soát thành phố.

Một số điểm phân tích của Ahmed Sewehli nhà phân tích độc lập người Libya sống tại Anh về Chiến dịch Giải phóng Tripoli của LNA:

"Lực lượng LNA của Tướng Haftar chưa bao giờ tham chiến một trận chiến thật sự chống lại các đối phương quân sự thực sự (ám chỉ các nhóm dân quân Bình minh Libya đã dạn dày trong giao tranh với lực lượng trung thành với Gaddafi trước đây).

LNA đa phần chống lại các nhóm vũ trang nhỏ, các chiến binh bộ lạc du kích vũ trang, các nhóm khủng bố al-Qaeda và IS ở các đô thị mà họ đã xâm chiếm.

Đánh giá về chiến lược của LNA ở miền đông và nam Libya theo một công thức chung, đó là tiếp quản các khu vực đô thị thông qua pháo kích bừa bãi và các hành động khủng bố.

Đó là lý do tại sao họ cố tình quay phim và tung ra hình ảnh các tội ác chiến tranh như tra tấn, hành quyết và diễu hành với các xác binh lính đối phương bị thiêu cháy khiến người dân địa phương bắt buộc phải thuần phục trong sợ hãi.

Đồng minh UAE cố gắng bù đắp cho khả năng quân sự thực sự yếu kém của LNA thông qua bộ máy tuyên truyền với hàng triệu USD đã được sử dụng. Một số nhà báo phương Tây sẵn sàng hoặc vô tình giúp đỡ trong việc thổi phồng hình ảnh của Haftar như là "kẻ ngồi chiếu trên".

UAE và Ai Cập trong những năm qua đã hỗ trợ Haftar bằng không quân bao gồm các hành động ném bom yểm trợ tại Benghazi và Tripoli.

Vai trò của Pháp trong sự trỗi dậy này là thông qua việc ủng hộ bằng vị trí của họ trong Hội đồng Bảo an LHQ và hỗ trợ tình báo quân sự cho LNA.".

Trong những giờ qua, thông tin từ chiến trường tỏ ra rất bất lợi cho LNA. Cháu trai của Haftar là chỉ huy một đơn vị LNA đã bị bắt gần Gharyan ngày hôm qua 6/4. Một tiểu đoàn khác đầu hàng gần sân bay Tripoli và lực lượng GNA đã thu giữ hàng chục xe bán tải vũ trang của LNA.

LNA tuyên bố "rút lui chiến thuật" khỏi khu vưc giao tranh tại Ayn Zara để tăng cường phòng thủ quanh sân bay Tripoli. Đây là chiến thắng thứ hai của GNA trước LNA tại Tripoli sau trận đánh tại Cổng 27

Có vẻ như cuộc tấn công vào Tripoli là một quyết định chiến lược thiếu sự chuẩn bị của LNA. Xung đột sẽ không dừng lại theo tuyên bố kiểm soát Tripoli trong 48 giờ của Tướng Haftar.

Cùng với cường độ xung đột gia tăng, thế giới đang chứng kiến ván bài vẫn đang tiếp tục của các cường quốc trên sự ổn định và tính mạng của người dân Libya.