Ngày 7/3, trang tin ISW News xuất bản bài phân tích "New ceasefire in Idlib; impossible?!" (tạm dịch: Lệnh ngừng bắn mới ở Idlib: Điều bất khả thi?!".
Nhằm đem lại cho độc giả cái nhìn khách quan trong bối cảnh Quân đội Arab Syria (SAA) vẫn tiếp tục tiến quân ở đông nam Idlib sau khi lệnh ngưng bắn được trung gian bởi Nga-Thổ đã được triển khai, chúng tôi xin được lược dịch bài viết.
Lệnh ngưng bắn ở "Idlib lớn"
Lệnh ngừng bắn được thi hành từ 0 giờ 1 phút ngày 6/3 tại khu vực Idlib và cả hai phía tham chiến (Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và phiến quân) có nghĩa vụ phải tuân theo bao gồm ba phần chính:
1. Tất cả các hoạt động quân sự sẽ phải chấm dứt dọc theo chiến tuyến hiện tại.
3. Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thiết lập một hành lang an ninh rộng 6 km ở phía bắc và phía nam cao tốc M4 (nối Saraqeb với Latakia và đi qua khu vực tỉnh Idlib do phiến quân và khủng bố kiểm soát).
3. Từ ngày 15/3, hai phía sẽ thiết lập các cuộc tuần tra chung giữa quân cảnh Nga và Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ (TAF) dọc theo cao tốc M4.
Lệnh ngừng bắn theo sau Thỏa thuận Moscow được công bố trong bối cảnh yêu cầu của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan hoàn toàn khác trước cuộc hội đàm với người đồng cấp Nga Putin cho thấy rõ sự "nhượng bộ" trong lập trường của ông Erdogan.
Khu phi quân sự (DMZ) dự kiến sẽ triển khai tại Idlib theo sau Thỏa thuận Moscow.
"Điểm sáng" của lệnh ngưng bắn
Các nhà phân tích của ISW News ghi nhận một số điểm quan trọng trong Thỏa thuận Moscow và lệnh ngưng bắn.
Đầu tiên: SAA vẫn sẽ có kiểm soát cao tốc chiến lược M5 (nối Aleppo với thủ đô Damascus).
Kiểm soát M5 và từng bước củng cố năng lực quân sự của SAA ở khu vực "Idlib lớn" là thắng lợi lớn của SAA và Nga trước các tuyên bố trong quá khứ của Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ (TAF) rằng SAA phải rút lui khỏi M5.
Thứ hai: Hayyat Tahrir al Sham (HTS) và các đồng minh có liên hệ với al-Qaeda không được đưa vào thỏa thuận này (HTS cũng đã đơn phương tuyên bố không thực thi thỏa thuận) và chúng vẫn là mục tiêu hợp pháp của SAA và Nga trong cuộc chiến chống khủng bố.
Thứ ba: Việc thiết lập Khu phi quân sự (DMZ) rộng 6 km ở phía bắc và phía nam đường cao tốc M4 khiến khu vực chiến lược mà các nhóm khủng bố HTS và Đảng Hồi giáo Turkestan (TIP) và các đồng minh liên kết với al-Qaeda chiếm giữ từ đầu cuộc chiến sẽ được trung lập hóa.
Mặc dù tuyến đường từ Saraqeb đến Jisr al-Shughour nằm ngoài tầm kiểm soát của SAA nhưng cùng với các cuộc tuần tra chung giữa Nga-Thổ sẽ bắt đầu từ ngày 15/3 tại M4, khi các nhóm khủng bố có "hành động", SAA (và có thể là cả Nga lẫn Thổ) sẽ có phản ứng nhanh chóng.
Một phù hiệu "Shahada" (tương tự lá cờ tổ chức khủng bố IS) trên xác của một tay súng thuộc nhóm khủng bố HTS được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn tại Idlib.
Những điểm chưa được làm rõ
Thỏa thuận Moscow không nêu rõ tình trạng của các "điểm giám sát ngưng bắn" của Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ (TAF) trong khu vực mới được giải phóng.
Không giống như những gì được TAF khoe khoang về khả năng triển khai sức mạnh quân sự, những cứ điểm bị bao vây này đã trở thành "con tin" khiến hoạt động quân sự của TAF ở Idlib thời gian qua có nhiều hạn chế.
Có thể những người lính Thổ vẫn ở lại các cứ điểm này trong thời gian tới cho đến khi kết thúc cái gọi là chiến dịch "Lá chắn Mùa xuân" ở "Idlib lớn" để Ankara "giữ thể diện" và cuối cùng cũng sẽ được giải phóng.
Bất chấp những lời hoa mỹ, bằng cách chấp nhận Thỏa thuận Moscow, Ankara đã chính thức công nhận chiến thắng của SAA trong bốn tháng qua và cũng ngầm chấp nhận rằng họ không thể tấn công trực tiếp vào chính phủ Syria.
Lý do đằng sau việc Thổ chịu khuất phục và ký vào thỏa thuận "thua trận" cần nhiều phân tích sâu hơn nhưng có thể được tham chiếu dựa theo năng lực quân sự giữa SAA và các đồng minh của Thổ ở Idlib, sự thiếu ủng hộ của NATO và Mỹ và tình hình chính trị bất ổn trong nước.
Lệnh ngừng bắn đã được triển khai 48 giờ, và các nhà phân tích vẫn đang dõi theo tình hình Syria để biết chiến tranh sẽ đi theo hướng nào.
Nhưng cần nhớ rằng Syria vẫn đang bước trên một hành trình dài để trở lại ổn định, hòa bình và an ninh. Thỏa thuận Moscow là một bước nhỏ hướng tới mục tiêu nói trên, Syria vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết, một số trong đó thậm chí còn chưa bắt đầu!
Binh lính chính phủ tại Saraqeb sau khi lệnh ngưng bắn được chính thức triển khai (Nguồn: Ruptly).