Cảnh báo được gửi đến Nhà Trắng lúc hơn 2 giờ chiều ngày thứ Ba, 7/1 - một tin nhắn chớp nhoáng từ các cơ quan tình báo Mỹ, thường được gọi là “chim ưng”. “Trong những giờ tới, một cuộc tấn công của Iran nhằm quân đội Mỹ là gần như chắc chắn”- tờ New York Time dẫn cảnh báo của "chim ưng".
Một loạt các mối đe dọa tiềm tàng đã được báo đến Nhà Trắng suốt cả ngày hôm đó – từ mối đe dọa về các cuộc tấn công bằng tên lửa và rocket, tấn công khủng bố vào người Mỹ ở khắp Trung Đông, thậm chí một cảnh báo rằng hàng trăm chiến binh được Iran hậu thuẫn có thể tấn công căn cứ không quân Al Asad, nằm trên sa mạc phía Tây Iraq.
Nhưng tính chất đặc biệt của cảnh báo mới nhất, vào buổi chiều, đã buộc Phó Tổng thống Mike Pence và Cố vấn An ninh quốc gia Robert C. O’Brien, phải tới tầng hầm của Cánh Tây (Nhà Trắng), nơi các phụ tá đang tập trung trong Phòng Tình huống. Tổng thống Trump đã tham dự cuộc họp ngay sau khi kết thúc cuộc gặp với Thủ tướng Hy Lạp.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu vào tối 8/1 (giờ Mỹ) về cuộc tấn công của Iran. Ảnh: New York Times
Ba tiếng sau, một loạt tên lửa đạn đạo phóng từ Iran đã nã xuống hai căn cứ Mỹ ở Iraq, gồm Al Asad, nơi có khoảng 1.000 lính Mỹ đóng quân, và Erbil, thuộc khu tự trị người Kurd. Cuộc tập kích đã kết thúc một ngày hỗn loạn với những nhầm lẫn và thông tin sai lệch, đôi lúc có vẻ như một cuộc leo thang quân sự nguy hiểm có thể dẫn đến cuộc chiến mở rộng.
Tổng thống Trump đã dành hàng giờ với các phụ tá của mình để theo sát những mối đe dọa mới nhất. Các nhà hoạch định quân sự cũng đã cân nhắc những lựa chọn trả đũa nếu có binh sĩ Mỹ thiệt mạng.
Cảnh báo sớm được cung cấp bởi giới tình báo đã giúp giải thích một phần lý do tại sao các tên lửa dẫn đường của Iran lại gây ra thiệt hại không đáng kể, chỉ phá hủy các nhà chứa máy bay đã được sơ tán hoặc lao sầm xuống những bãi cát sa mạc trong căn cứ.
Không có người Mỹ hay người Iraq nào bị giết hoặc bị thương, và ông chủ Nhà Trắng, người đã chỉ rõ rằng ông muốn tránh can dự thêm nữa, thở phào nhẹ nhõm. Sau đó, Tổng thống và Phó Tổng thống đã trao đổi với các nhà lãnh đạo quốc hội của cả hai đảng, và một số người hối thúc ông Trump tìm cách xả van khủng hoảng.
Hóa ra, cuộc tập kích tên lửa lại có thể dẫn đến một cái kết không đổ máu cho một chương mới nhất trong cuộc xung đột kéo dài 4 thập kỷ giữa Mỹ và Iran. Sau màn tập kích trả đũa ngày 8/1, Tổng thống Trump tuyên bố Iran có vẻ như đang “xuống thang” căng thẳng kể từ khi Tướng Suleimani bị Mỹ ám sát.
Căn cứ Ain Al-Asad trên sa mạc phía Tây Iraq, nơi lính Mỹ đồn trú. Ảnh: NYT
Chỉ mới vài giờ trước đó, khi các quan chức Nhà Trắng và Lầu Năm Góc đến bàn làm việc của họ vào ngày 7/1, quân đội Mỹ ở Iraq còn đang chuẩn bị đối phó với một cuộc báo thù của Iran.
Các vệ tinh do thám theo dõi mọi hoạt động của kho vũ khí tên lửa Iran, và thông tin liên lạc giữa các nhà lãnh đạo quân sự Iran bị Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ chặn được đã chỉ ra rằng màn trả thù cho cái chết của Tướng Suleimani có thể xảy ra vào ngày hôm đó.
Căn cứ Al Asad ở tỉnh Anbar, Iraq tương đối dễ bị tổn thương. Theo một quan chức quân đội Mỹ, nơi này không có hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot nào bảo vệ.
Các hệ thống Patriot đã được triển khai tới những quốc gia khác ở Trung Đông, được coi là dễ bị tấn công bằng tên lửa của Iran hơn. Vì vậy, các chỉ huy Mỹ đã chuẩn bị sơ tán một phần căn cứ và đưa hầu hết lực lượng còn lại tới những nơi trú ẩn kiên cố để đề phòng bị tấn công.
Vào sáng 7/1, tại Washington, giới tình báo vẫn còn mơ hồ đến mức các quan chức Nhà Trắng vẫn quyết định giữ nguyên kế hoạch của Tổng thống, bao gồm cả cuộc gặp với Thủ tướng Hy Lạp, Kyriakos Mitsotakis.
Còn tại Bộ Ngoại giao, Ngoại trưởng Mike Pompeo nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo chật cứng người rằng giết chết Tướng Suleimani là quyết định đúng đắn.
Vài giờ sau, khi ông Trump gặp Thủ tướng Mitsotakis, Nhà Trắng nhận được “cảnh báo chim ưng” về một cuộc tấn công tên lửa tiềm tàng. Ông Pence và ông O’Brien chủ trì cuộc thảo luận ban đầu trong Phòng Tình huống về cách đối mặt với mối đe dọa, đánh giá thông tin tình báo về các mục tiêu dễ bị người Iran nhắm đến nhất.
Cùng lúc, ở phía tầng trên của Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump ngồi cạnh ông Mitsotakis, trả lời các câu hỏi của phóng viên về cuộc khủng hoảng Iran. “Nếu Iran làm bất cứ điều gì họ không nên làm, họ sẽ phải gánh chịu hậu quả, rất mạnh mẽ. Chúng tôi đã chuẩn bị tất cả”, nhà lãnh đạo Mỹ nói.
Tổng thống Trump và Phó Tổng thống Pence tại Phòng Tình huống ngày 7/1. Ảnh: Nhà Trắng
Bánh sandwich được xếp cả chồng trên tủ kệ trong phòng, phục vụ nhóm cố vấn Tổng thống túc trực cả ngày, gồm một số quan chức an ninh quốc gia dày dạn kinh nghiệm.
Trong đó có những cái tên quen thuộc như Tham mưu trưởng liên quân - Tướng Mark A. Milley, cựu quân nhân gần 40 năm; Trung tướng nghỉ hưu Keith Kellogg làm cố vấn an ninh quốc gia cho Phó Tổng thống Pence; và Joseph Maguire, quyền Giám đốc Tình báo quốc gia.
Tất nhiên không thể thiếu Ngoại trưởng Pompeo, người đã trở thành một động lực trong chính sách về Iran của Tổng thống Trump, người ủng hộ mạnh mẽ cuộc không kích giết chết Tướng Suleimani.
Nhưng những người khác ngồi quanh chiếc bàn hình chữ nhật dài trong Phòng Tình huống chỉ có kinh nghiệm chính sách đối ngoại khiêm tốn - bao gồm Mick Mulvaney, Chánh văn phòng Nhà Trắng và là cựu nghị sĩ bang Nam Carolina; và ông O'Brien, từng là luật sư ở Los Angeles trước khi làm trưởng đoàn đàm phán con tin của Tổng thống Trump trong 2 năm rưỡi rồi mới đảm nhiệm chức Cố vấn An ninh quốc gia vào tháng 9/2019.
Xuất hiện trên màn hình video là Gina Haspel, Giám đốc CIA., người đang theo dõi cuộc khủng hoảng từ trụ sở của cơ quan này ở Bắc Virginia. Trong những ngày trước khi Tướng Suleimani thiệt mạng, bà Haspel đã cố vấn với ông Trump rằng mối đe dọa mà viên tướng Iran đặt ra còn lớn hơn mối đe dọa từ phản ứng của Iran nếu ông ta bị giết.
Bà Haspel dự đoán phản ứng rất có thể sẽ là một cuộc tấn công bằng tên lửa từ Iran đến các căn cứ có quân Mỹ đồn trú, đúng như tình huống đã xảy ra ngày 8/1.