Hôm qua, 9/9, Triều Tiên đã tiến hành vụ thử hạt nhân thứ 5 và có thể là lớn nhất của nước này, chưa đầy 1 năm kể từ thử nghiệm gần nhất.
Duyeon Kim, chuyên gia thuộc Diễn đàn Tương lai Bán đảo triều Tiên cho rằng: Các cuộc thử nghiệm này không hề bất ngờ bởi Triều Tiên chắc hẳn vẫn còn tiếp tục thử nghiệm tên lửa và vũ khí hạt nhân của mình. "Bình Nhưỡng có lý do chiến lược, công nghệ và chính trị để tiếp tục hoạt động này. Điều đó giúp họ hoàn thiện công nghệ của mình".
Kim nhận định: Bình Nhưỡng đã chọn một thời điểm có lợi, bởi nó trùng với lễ kỷ niệm của nước này và một loạt các hội nghị quốc tế trong khu vực.
Theo ông Bruce Bennet, chuyên gia thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Toàn cầu RAND, trong 4 năm lãnh đạo, Kim Jong-Un đã cho tiến hành 37 vụ thử tên lửa, nhiều gấp đôi so với số lượng thử nghiệm dưới thời cha ông Kim Jong-il (17 vụ).
"Hoạt động thử tên lửa không phản ánh sự ổn định hay bất ổn của nhà nước mà thể hiện kế hoạch phát triển và nâng cấp lâu dài của Bình Nhưỡng đối với vũ khí của mình".
Những quân cờ trong tay phương Tây
Sau khi ký kết thỏa thuận phi hạt nhân hóa với Washington năm 1994, Triều Tiên vẫn tiến hành thử nghiệm. Lần đầu tiên là tháng 10/2006, trong giai đoạn Hàn Quốc đang nỗ lực cải thiện mối quan hệ 2 bên với "Chính sách Ánh dương".
Nhưng chỉ hơn một năm sau người dân Hàn Quốc đã mất niềm tin vào chính sách này. Điều đó được thể hiện rất rõ qua kết quả bầu cử. Người dân Hàn Quốc đã bầu cho Lee Myung-bak, người có tư tưởng cứng rắn với Triều Tiên.
Thực ra, 4 vụ thử tên lửa trước đây đã phủ bóng lên nỗ lực kiềm chế chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng, hoạt động vẫn đang tiến triển dù nước này phải chịu cấm vận suốt 1 thời gian dài. Hồi tháng 3 vừa qua, Liên Hợp Quốc đã áp mức cấm vận hà khắc nhất đối với nước này, và Washington chắc chắn sẽ gia tăng các biện pháp đơn phương của mình.
Tổng thống Mỹ Barack Obama vẫn đang duy trì chính sách "cô lập" Bình Nhưỡng và từ chối đàm phán cho tới khi Triều Tiên tỏ ra nghiêm túc với nỗ lực phi hạt nhân hóa trên bán đảo. Biện pháp này được xem là "sự kiên nhẫn chiến lược".
Daniel Pinkston, giảng viên ĐH Troy (Mỹ) cho rằng các bên vẫn còn có thể gây sức ép với Bình Nhưỡng: "Chúng ta có thể làm được nhiều hơn nữa và tốt hơn nữa. Hãy tăng các biện pháp cấm vận. Hãy kiểm soát xuất khẩu".
Nhưng theo Diplomat, vụ thử hạt nhân lần thứ 5 cho thấy các bên cần một phương án mới nếu muốn "khống chế" Bình Nhưỡng."Bây giờ là thời điểm thích hợp để Mỹ bàn thảo một chính sách nghiêm túc về việc: Làm thế nào để xem xét lại kế hoạch không hiệu quả đang áp dụng với Bình Nhưỡng", John Delury, Phó Giáo sư ĐH Yonsei (Hàn Quốc) nhận định.
Ông Delury cho rằng các biện pháp cấm vận trong suốt 8 năm qua không có tác dụng.
Chưa rõ vụ thử hạt nhân mới nhất của Triều Tiên có khiến chính sách nhằm vào nước này chuyển hướng hay không. Nhưng rõ ràng cộng đồng quốc tế đang có rất ít quân cờ trong tay.
"Nếu anh muốn họ giải trừ vũ khí hạt nhân thì anh phải dùng tới vũ lực", ông Pinkston nói, "Nhưng chuyện này có đáng với cái giá phải trả cho vũ lực hay không? Tôi nghĩ là không".
10 hay 20 kiloton?
Diễn ra vào khoảng 9h30 sáng, theo giờ địa phương, vụ nổ được chính quyền Hàn Quốc phát hiện đầu tiên và được coi là một hoạt động địa chấn, gần bãi thử tên lửa Punggye-ri, Đông Bắc Triều Tiên.
Hãng thông tấn Nhà nước KCNA sau đó đã xác nhận thông tin và khẳng định đó là thử nghiệm thiết bị hạt nhân gắn trên tên lửa đạn đạo.
Người dân Triều Tiên theo dõi tin tức về vụ thử nghiệm trên màn hình.
Trung tâm Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) cho biết vụ nổ tương đương với 1 trận động đất mạnh 5,3 độ richter. Trong khi đó, quân đội Hàn Quốc ước tính vụ nổ có sức công phá khoảng 10 kiloton và là vụ nổ lớn nhất Bình Nhưỡng từng thực hiện.
Ông Jeffrey Lewis, giám đốc Chương trình Tránh Phổ biến Vũ khí Hạt nhân Đông Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu James Martin cho rằng:
"Ước tính của USGS thường cao hơn các cơ quan khác. Trong trường hợp này, chênh lệch khá lớn. USGS ước tính vụ nổ tương đương 5,3 độ richter, trong khi nhiều cơ quan khác lại cho rằng con số này chỉ gần 5,0. Đó là một khoảng cách lớn, dao động giữa 10 và 20 kiloton".