Vào ngày 23/8, Ukraine đã công bố video từ máy bay không người lái ghi lại cảnh tên lửa của nước này tấn công hệ thống phòng không S-400 của Nga tại Mũi Tarkhankut ở Bán đảo Crimea.
Tên lửa Brimstone. Ảnh: Military-Today.
Kênh Telegram Rybar TC cho biết, mục tiêu bị bắn trúng là hệ thống S-400 và một chiếc xe chở nhiên liệu, còn tên lửa được sử dụng là Brimstone-2 phóng từ một tàu cao tốc của Ukraine.
Trước đó, Bộ Quốc phòng Nga thông báo, phi hành đoàn lái máy bay Su-30SM của Lực lượng Hàng không Hải quân thuộc Hạm đội Biển Đen đã phá hủy tàu trinh sát của Ukraine gần một giàn khoan khí đốt của Nga ở Biển Đen.
Trước khi Rybar TC công bố thông tin trên đã có nhiều đồn đoán về loại tên lửa được Ukraine sử dụng để tấn công hệ thống S-400. Vụ nổ chính xảy ra sau khi tên lửa nhắm trúng mục tiêu rất mạnh, đi kèm với đó là một loạt vụ nổ thứ cấp.
Vũ khí Ukraine dùng đối phó Rồng lửa S-400
Thông tin về tên lửa Brimstone xuất hiện trên các phương tiện truyền thông khá ít ỏi, trong khi năng lực của các tên lửa khác như Storm Shadow của Anh và Scalp EG của Pháp được nói đến rất nhiều.
Anh lần đầu cung cấp Brimstone cho Ukraine vào tháng 4/2022 trong khuôn khổ gói viện trợ dành cho quốc gia này. Đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa rõ Kiev sở hữu bao nhiêu tên lửa này.
Brimstone là tên lửa chống tăng phóng từ trên không cỡ nhỏ, nặng khoảng 50kg, sử dụng đầu đạn nổ lõm (HEAT) nặng 6,3kg, có thể được phóng từ máy bay chiến đấu, trực thăng và máy bay không người lái. Anh biên chế tên lửa này cho quân đội vào năm 2005.
Brimstone có khả năng "bắn và quên", phi công chỉ cần nạp dữ liệu khi bắn, sau đó tên lửa sẽ tự động lao vào đánh trúng mục tiêu. Nó có hệ thống dẫn đường 2 chế độ, kết hợp giữa dẫn đường bằng laser bán chủ động (SAL) và dẫn đường bằng radar sóng milimet (MMW), do vậy có thể được sử dụng trong các điều kiện thời tiết khắc nghiệt và vào ban đêm.
Chế độ dẫn đường bằng SAL yêu cầu chỉ định mục tiêu trên mặt đất bằng máy bay không người lái hoặc tia laser trong điều kiện tầm nhìn tốt. Còn chế độ dẫn đường MMW được sử dụng khi tầm nhìn bị hạn chế hoặc mục tiêu bị khói che khuất.
Brimstone 2 là phiên bản cải tiến của Brimstone, có kích thước lớn hơn, tầm bắn xa hơn so với phiên bản cũ, được đưa vào sử dụng năm 2016. Tên lửa này có tầm bắn hơn 60km khi được phóng từ máy bay chiến đấu và hơn 40km khi được phóng từ máy bay trực thăng. Brimstone 2 sử dụng hệ thống dẫn đường quán tính, đưa tên lửa đến khu vực có mục tiêu ở chế độ lái tự động, sau đó đầu đạn sẽ tự động tìm kiếm mục tiêu của mình.
Trong quá trình phát triển, tên lửa Brimstone đã được điều chỉnh để phóng từ mặt đất. Theo Wikipedia, vào ngày 29/5/2013, nhà sản xuất vũ khí MBDA đã tiến hành bắn loạt ba tên lửa Brimstone từ bệ phóng cố định ngoài khơi, ở chế độ dẫn đường bằng radar sóng milimet chống lại lực lượng tấn công giả định gồm các tàu tấn công ven bờ.
Cũng trong thời gian này, có một số báo cáo cho rằng, các thành viên của Lực lượng đặc nhiệm Anh đã tới Odessa và nhiều khu vực khác để dạy các binh sỹ vận hành tên lửa Brimstones, Neptunes và Harpoons.
Hệ thống S-400 của Nga. Ảnh: TASS
Lý do Ukraine lựa chọn Brimstone
Theo các nhà phân tích, tên lửa Brimstone phù hợp nhất để tấn công các mục tiêu đang di chuyển, đặc biệt là thiết giáp. Ngoài ra, tên lửa có thể nhằm vào nhiều mục tiêu trên diện rộng như radar hỗ trợ, phương tiện điều khiển, các bệ phóng và hệ thống phòng không được đặt ở khoảng cách xa, trong đó có cả hệ thống S-400.
Brimstone được tối ưu hóa cho hoạt động phóng loạt, vì thế Ukraine có thể tấn công hệ thống S-300 bằng một loạt ít nhất từ 9 đến 15 tên lửa. Phiên bản phóng từ trên không của Brimstone được phóng từ bệ phóng có khả năng mang theo 3 tên lửa.
Nhưng xét đến bối cảnh xung đột hiện nay, do Brimstone có tầm bắn hạn chế trong khi hệ thống phòng không của Nga khá mạnh mẽ, giới phân tích đã loại trừ khả năng Ukraine phóng loạt tên lửa Brimstone bằng máy bay chiến đấu.
Kịch bản nhiều khả năng xảy ra nhất là Ukraine phóng Brimstone từ tàu cao tốc có khả năng tiến gần bờ biển Crimea. Bằng cách sử dụng những chiếc tàu này, Ukraine có thể thực hiện cuộc tấn công hàng loạt bằng tên lửa Brimstone. Đây có lẽ là lý do một số tàu Ukraine đã cố gắng áp sát bờ biển Crimea vào đêm 22/8 và một chiếc đã bị chiến đấu cơ Su-30SM của Nga phá hủy.
Việc phóng Brimstone từ tàu cao tốc sẽ giúp qua mắt được hệ thống phòng không Nga. Trong trường hợp phiên bản tên lửa Brimstone phóng từ mặt đất có phạm vi phóng tối thiểu là 20km, thì khoảng thời gian ngắn ngủi giữa thời điểm phóng và thời điểm tác động mục tiêu sẽ khiến việc đánh chặn trở nên khó khăn hơn.
Cựu phi công Ấn Độ Vijainder K Thakur cho rằng, việc Ukraine sử dụng tên lửa Brimstone phóng từ tàu cao tốc để tấn công các hệ thống như S-400 sẽ hợp lý hơn so với sử dụng tên lửa Storm Shadow.
Storm Shadow có đầu đạn nặng hơn và nguy hiểm hơn nhiều. Tuy nhiên, để tấn công Crimea, nó sẽ phải được phóng từ không phận do Ukraine kiểm soát, tránh xa các hệ thống phòng tầm xa và máy bay chiến đấu Nga được trang bị tên lửa không đối không RVV-BD.
Các máy bay giám sát, trinh sát A-50/A-100 của Nga cũng có khả năng sớm phát hiện các bệ phóng Storm Shadow. Trong trường hợp xảy ra cuộc tấn công Storm Shadow, chúng sẽ phát đi một loạt cảnh báo cho phép các hệ thống phòng không của Nga tối ưu hóa việc đánh chặn.
Dù Storm Shadow mang đầu đạn nặng 450kg có tính sát thương cao, nhưng nó không thể cùng lúc tiêu diệt nhiều mục tiêu trong một khẩu đội S-400. Chưa kể, với giá thành khá đắt đỏ, việc sử dụng tên lửa này trong tình huống đó sẽ là một sự lãng phí trong khi hiệu quả thấp.