Mới đây, hơn 50 quan chức ngoại giao Mỹ đã chỉ trích Tổng thống Obama vì đã quá tập trung vào chiến đấu chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) trong một bức thư mật được lưu hành trong nội bộ Bộ Ngoại giao nước này.
“Nội dung của bức thư này viết rằng, với việc tập trung vào công kích IS, cuộc chiến của Mỹ đang đi sai hướng. Theo đó, Mỹ cần phải chuyển sang tập trung vào việc dùng vũ lực để buộc Syria phải thay đổi chính quyền”, nhà phân tích Jason Ditz cho biết.
Bức thư này dường như cũng phản ánh lập trường của CIA rằng IS không thể bị đánh bại khi Syria đang có một chính quyền “yếu đuối”. Theo ông Ditz, cơ quan này cho rằng “việc phá hoại tất cả những gì còn lại của chính phủ Syria hiện tại có thể sẽ khiến tình hình trở nên khả quan hơn”.
Không chỉ có vậy, bức thư còn viết: “Việc thực hiện những bước đi nhằm chấm dứt tình trạng đổ máu ở Syria, nay đã kéo dài 5 năm, là hoàn toàn cần thiết. Tình trạng trên sẽ còn tiếp tục xấu đi, và mang đến nhiều vấn đề về nhân đạo, ngoại giao và khủng bố”. Do đó, các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ kêu gọi ông Obama tiến hành không kích nhằm vào lực lượng quân chính phủ Assad.
“Việc Mỹ tấn công đối thủ chính của IS, trong trường hợp này là Assad, để tạo điều kiện thuận lợi cho các chiến dịch quân sự chống IS là một điều nực cười”, ông Daniel McAdams thuộc Viện Nghiên cứu Hòa bình và Phát triển Ron Paul (Mỹ) cho biết.
Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên các quan chức Mỹ có những đề xuất xa rời thực tế như trên. Cụ thể, Bộ Ngoại giao Mỹ đã từng đưa ra quyết định lật đổ Tổng thống Lybia Muammar Gaddafi vài năm về trước và khẳng định rằng “động thái này sẽ giúp các nhóm có tư tưởng dân chủ được phát triển và thành lập một chính phủ mới ôn hòa hơn”.
Đến nay, chính trị và xã hội Libya vẫn còn rất hỗn loạn và đứng trước nguy cơ trở thành một cứ điểm mới của IS.
Điều đáng nói là vào tháng 11/2015, cựu Tổng tham mưu trưởng Quân đội Anh, tướng David Richards đã kêu gọi chính phủ Anh chấp nhận thực tế rằng quân đội của Tổng thống Bashar al-Assad là lực lượng duy nhất có đủ khả năng đối đầu với IS, và việc lật đổ ông này sẽ khiến tình trạng hỗn loạn ở Syria trở nên trầm trọng hơn.
Thêm vào đó, cựu Tổng tham mưu trưởng Quân đội Mỹ, tướng Martin Dempsey cũng có chung quan điểm trên.
Theo nhà phân tích chính trị Seymour Hersh, vào năm 2013, trong một tài liệu do Cục Tình báo Quốc phòng Mỹ (DIA) và Bộ Tham mưu, lúc đó do ông Dempsey đứng đầu, họ đã dự báo rằng sự sụp đổ của chính quyền ông Assad sẽ dẫn đến sự hỗn loạn và có thể sẽ cho phép các tổ chức Hồi giáo cực đoan khống chế Syria.
Theo ông Ditz, chiến lược mà các quan chức Ngoại giao Mỹ đề ra hoàn toàn trái với chiến lược mà Washington đang thực hiện với sự chấp thuận cảu Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, đó là đánh bại IS cùng với sự hỗ trợ của cá quân chính phủ Syria và quân nổi dậy.
Thêm vào đó, nhiều khả năng đề xuất này của họ sẽ không được đón nhận từ phía chính phủ Israel. Nếu Assad bị không kích, Tel Aviv sẽ bị tấn công từ các lực lượng vũ trang cùng với nhóm Hezbollah do tình trạng căng thẳng leo thang.
Ngoài ra, bước đi này cũng sẽ khiến căng thẳng giữa Mỹ và Nga, cũng như giữa Mỹ và Trung Quốc trở nên nóng lên.
“Ngoại trưởng Mỹ John Kerry là người đã từng đi đầu trong việc kêu gọi tổ chức chiến dịch quân sự nhằm lật đổ ông Assad vào nhiều năm trước nhưng đã thất bại. Còn giờ đây, khi Nga đã can thiệp rất sâu vào cuộc chiến, việc tấn công ông Assad là không thể, do đó những lời phản đối từ trong nội bộ Bộ Ngoại giao Mỹ gần như không mang lại bất kỳ ý nghĩa nào”, ông Ditz kết luận.