Một mẫu đá nhỏ lấy từ tiểu hành tinh gần Trái Đất Ryugu đang khiến giới khoa học chú ý khi phát hiện chứa đầy vi khuẩn trên bề mặt. Tuy nhiên, điều bất ngờ là những vi khuẩn này dường như không đến từ không gian mà… đến từ Trái Đất.
Mẫu vật, nặng 0,2 ounce (khoảng 5,4 gram), được tàu Hayabusa2 của Nhật Bản thu thập từ bề mặt Ryugu và mang về Trái Đất vào năm 2020. Sau khi hạ cánh, mẫu đá được đưa vào phòng chân không trong điều kiện cực kỳ nghiêm ngặt nhằm tránh nhiễm khuẩn, và sau đó được bảo quản trong môi trường nitrogen áp suất cao.
Dù vậy, một mẫu trong số đó đã không tránh khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn Trái Đất. Theo nghiên cứu mới được công bố ngày 13/11 trên tạp chí Meteorics and Planetary Science, các nhà khoa học phát hiện những sợi vi khuẩn dạng que và sợi mỏng, trông giống hệt với các loại vi khuẩn prokaryote trên Trái Đất, bám chằng chịt trên bề mặt mẫu đá.
Sai lầm trong kiểm soát nhiễm khuẩn
Nhóm nghiên cứu tại Đại học Imperial College London đã tiến hành quét X-quang mẫu đá ngay khi nhận được để đảm bảo không có dấu hiệu vi khuẩn. Nhưng chỉ ba tuần sau, khi mẫu được đưa vào nhựa resin để kiểm tra chi tiết dưới kính hiển vi điện tử quét (SEM), các nhà khoa học bất ngờ phát hiện dấu vết vi khuẩn sinh sôi mạnh mẽ.
Tốc độ phát triển, hình dạng và sự xuất hiện nhanh chóng của vi khuẩn trên mẫu cho thấy chúng có nguồn gốc từ Trái Đất, có khả năng xâm nhập vào mẫu vật trong quá trình xử lý nhựa resin tại Anh.
Sự cố này không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn nghiêm ngặt đối với mẫu vật từ không gian mà còn làm nổi bật khả năng sinh tồn và thích nghi đáng kinh ngạc của vi khuẩn.
"Vi khuẩn là những kẻ xâm chiếm vĩ đại nhất thế giới, có khả năng vượt qua mọi biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn," nhóm nghiên cứu viết trong báo cáo.
Dù mẫu đá Ryugu này không cung cấp được bằng chứng trực tiếp về bề mặt tiểu hành tinh, nó vẫn nhấn mạnh thách thức của việc xác định nguồn gốc sự sống ngoài hành tinh. Trước đây, các nhà khoa học đã tìm thấy các hợp chất hữu cơ như amino acid và nucleobase uracil trong mẫu vật từ Ryugu, làm dấy lên hy vọng về khả năng những "nguyên liệu" tạo nên sự sống có thể đến từ không gian.
