Lịch trình bị xáo trộn hoàn toàn
Theo Reuters, theo dự kiến ban đầu, ông Tillerson sẽ có chuyến thăm trụ sở NATO tại Brussels vào ngày 5-6/4 và sau đó sẽ cùng tham dự cuộc hội đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông Trump ở Florida vào ngày 6-7/4.
Tuy nhiên, theo các quan chức Mỹ, ông Tillerson đã hủy chuyến thăm trụ sở NATO để đến Moscow. Động thái này được đánh giá là sẽ khiến các đồng minh NATO hiểu rằng Mỹ đang ưu tiên “bắt tay” với các nước lớn trước và bắt các đồng minh nhỏ đang phụ thuộc vào sự đảm bảo an ninh từ Mỹ “phải đợi chờ”.
Các chuyên gia đánh giá, việc đột ngột thay đổi lịch trình của ông Tillerson nhiều khả năng xuất phát từ mối quan hệ thân thiết giữa Tổng thống Donald Trump với người đồng cấp Nga Vladimir Putin. Ngoài ra, Ngoại trưởng Mỹ Tillerson cũng là người từng làm việc với nhiều quan chức Nga trong nhiều năm qua trên cương vị Giám đốc Điều hành Tập đoàn Exxon Mobil.
Một cựu quan chức Mỹ và một cựu quan chức ngoại giao NATO còn cho biết thêm rằng, NATO đã “xuống nước” khi đề xuất rằng, họ có thể lùi lịch trình cuộc gặp của khối với ông Tillerson để Ngoại trưởng Mỹ có thể tham dự cuộc gặp này mà vẫn kịp gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Mỹ đã bác bỏ đề xuất từ phía NATO.
Trước thông tin ông Rex Tillerson có thể đến Nga, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tuyên bố, Bộ Ngoại giao Nga “chưa được chuẩn bị để có thể xác nhận hay bác bỏ thông tin trên”.
Bà Maria Zakharova tuyên bố: “Chúng tôi rất bất ngờ trước việc Mỹ thường xuyên để rò rỉ những thông tin hết sức nhạy cảm như thế này. Các quan chức cao cấp Mỹ cần phải xác định rõ xem liệu có đúng là các “hacker Nga” đang xâm nhập vào máy chủ của Bộ Ngoại giao Mỹ hay không hay đây chính là mối đe dọa về an ninh mạng xuất phát từ trong lòng nước Mỹ”.
Sai lầm chết người
Trước việc lịch trình công tác của Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson bị xáo trộn, Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ Eliot Engel- Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ- cảnh báo, việc hủy chuyến thăm Brussels có thể là “sai lầm chết người” của ông Tillerson.
“Chính quyền của ông Donald Trump đang mắc phải một sai lầm chết người khiến niềm tin của các đồng minh quan trọng nhất đối với Mỹ bị lung lay và khiến nhiều người lo ngại rằng, ông Donald Trump đang quá thân thiết với Tổng thống Nga Putin”, ông Engel nêu rõ.
Cũng theo ông Engel: “Tôi không hiểu tại sao Chính phủ Mỹ lại quyết định như vậy ngoại trừ khả năng họ muốn thay đổi chính sách ngoại giao của Mỹ. Dường như chính quyền của ông Trump đang muốn ve vãn Nga và xa rời NATO”.
Nhiều chuyên gia cũng đồng tình với ông Engel rằng, quyết định của Chính phủ Mỹ là “rất khó hiểu” nhất là trong bối cảnh, bất kỳ cuộc gặp nào của các quan chức cấp cao dưới quyền ông Trump đến Nga sẽ bị FBI “soi rất kỹ”.
Điều này xuất phát từ việc chính Giám đốc FBI James Comey từng công khai xác nhận, FBI đang điều tra về khả năng Chính phủ Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 theo hướng có lợi cho ông Trump.
Trước đó, ông Trump từng khiến các đồng minh NATO không khỏi lo ngại khi chỉ trích NATO là một tổ chức “trì trệ” và gây sức ép đòi các thành viên của NATO phải thực thi cam kết dành ít nhất 2% GDP cho chi tiêu quốc phòng.
Mới đây nhất, tuần trước, ông Trump đã khiến các quan chức Anh “thất vọng nặng nề” khi từ chối đưa ra bằng chứng liên quan đến cáo buộc Chính phủ của Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama đã nghe lén điện thoại của ông trong quá trình ông chạy đua vào Nhà Trắng năm 2016 với “sự trợ giúp của cơ quan tình báo Anh GCHQ- một cáo buộc mà phía Anh cực lực lên án.
Một cựu quan chức Ngoại giao Mỹ khẳng định, điều quan trọng nhất đối với chính quyền Mỹ hiện nay là phải thể hiện được sự đoàn kết với các đồng minh để đối phó với Nga. NATO cũng được thành lập vào năm 1949 để trở thành “một thành trì vững chắc” nhằm chống lại Liên Xô.
“Trước những thách thức hiện nay mà Nga gây ra không chỉ đối với Mỹ mà còn cả châu Âu, điều quan trọng nhất hiện nay chính là việc Mỹ và NATO cần phải đoàn kết và trở thành một mặt trận duy nhất”, quan chức này cho biết.