Chỉ còn 3 tháng nữa là đến cuộc tổng tuyển cử tháng 11, đường đua vào Nhà Trắng bất ngờ rẽ hướng. Tại thời điểm ấy, đảng Cộng hòa đang lạc quan về chiến thắng tiếp theo, khi dư âm từ vụ ám sát lịch sử đã tạo “đòn bẩy” giúp ứng viên Trump vượt xa đối thủ Biden trong mọi cuộc thăm dò dư luận. Song, sự lạc quan của đảng Cộng hòa không kéo dài lâu sau tuyên bố bất ngờ từ Tổng thống Mỹ đương nhiệm: Ông sẽ ngừng tranh cử và nhường lại ngọn đuốc cho phó tướng Kamala Harris.
Sự xuất hiện của bà Harris – một nữ ứng viên da màu, đã thổi một làn gió mới cho cuộc bầu cử quan trọng nhất nước Mỹ. Theo nhiều cuộc khảo sát, cử tri không còn mặn mà với những khẩu chiến dần đi vào lối mòn giữa hai người đàn ông lớn tuổi, đều từng có một nhiệm kỳ phục vụ Nhà Trắng.
Cựu Tổng thống Donald Trump (trái) và Phó Tổng thống Kamala Harris (phải)
Bước ngoặt lớn trên đường đua vào Nhà Trắng
Ngay sau khi chính thức ra tranh cử, bà Harris đã nhanh chóng phá vỡ nhiều kỷ lục gây quỹ, chiếm lĩnh mạng xã hội và giành được sự ủng hộ gần như tuyệt đối từ các đảng viên dân chủ khác. Theo AP, một số đảng viên Dân chủ thậm chí còn cho rằng bà Harris khiến họ nhớ tới ông Obama và chiến thắng lịch sử của Tổng thống Mỹ da màu đầu tiên hồi năm 2009.
Tham gia một sự kiện gây quỹ online của bà Harris hồi cuối tuần trước, Dân biểu Jasmine Crockett của bang Texas cho rằng: “Bà Harris thực sự là phiên bản nữ của ông Obama”. Sự kiện này có sự tham gia của hơn 40.000 người, giúp bà đã thu về 1,5 triệu USD chỉ sau 3 giờ tương tác với cử tri.
Bà Harris phá vỡ kỷ lục gây quỹ trước đó của mình khi thu về 200 triệu USD chỉ trong 7 ngày kể từ khi tiếp quản chiến dịch của ông Biden. 2/3 số tiền này đến từ những nhà tài trợ mới, các cố vấn của bà Harris cho biết vào cuối tuần trước. Trong cùng thời gian đó, hơn 170.000 tình nguyện viên đã tham gia vào chiến dịch của Phó Tổng thống, đảm nhiệm các nhiệm vụ như gọi điện thoại cho cử tri, phát tờ rơi và thực hiện nhiều hoạt động tranh cử khác.
Mặt khác, các đảng viên Cộng hòa đang lo sợ về viễn cảnh nước Mỹ sẽ bầu ra một nữ Tổng thống. Nhiều chỉ trích đã xuất hiện bên trong nội bộ đảng, hướng về phía ứng viên Phó Tổng thống JD Vance và những phát ngôn phân biệt giới tính gây tranh cãi trong quá khứ.
Chỉ 12 ngày trước, ông Vance đã nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt khi ông phát biểu nhận đề cử phó Tổng thống tại Đại hội toàn quốc đảnh Công hòa ở Milwaukee.
“Thời thế đã thay đổi. Chúng ta đang cách xa hàng năm ánh sáng so với nơi chúng ta từng ở Milwaukee,” thành viên Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa Henry Barbour, người chỉ một tuần trước đã dự đoán rằng Đảng Cộng hòa có thể giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu tháng 11, cho biết. Hiện nay, ông không còn chắc chắn về chiến thắng ấy do “đảng Dân chủ đang có một ứng viên vừa có thể tấn công, vừa có thể phòng thủ”.
Cuộc đua thêm sức nóng
Đảng Dân chủ hiện không còn bận tâm đến vấn đề tuổi tác và sự nhạy bén về mặt tinh thần của ứng viên tranh cử. Thay vào đó, họ đang nỗ lực giành lại thế chủ động.
“Là một phụ nữ, bà Harris tập trung nhiều hơn vào cuộc chiến chống lại quyền phá thai của đảng Công hòa, theo cách mà ông Biden không thể. Và với tư cách là một cựu công tố viên, bà đã nắm bắt được bản án hình sự của Trump ở New York một cách tự tin”, ông Steve Peoples – cây viết chuyên về chính trường Mỹ nhận định trong một bài viết gần đây.
Trong lần “xuất trận” đầu tiên tại cuộc vận động tranh cử ngày 23/7 ở bang Wisconsin, một bang chiến trường có vai trò quan trọng trong việc quyết định kết quả bầu cử tổng thống vào tháng 11 tới, bà Harris đã tấn công đối thủ Trump đầy mạnh mẽ.
"Tôi đã đối mặt với đủ loại tội phạm: những kẻ lạm dụng phụ nữ, những kẻ lừa đảo lừa gạt người tiêu dùng, những kẻ lừa đảo vi phạm các quy tắc để trục lợi. Vì vậy, hãy nghe tôi: Tôi biết mẫu người của Donald Trump”, bà Harris nói, đồng thời nêu bật một loạt các ưu tiên và vạch ra sự tương phản rõ ràng với ông Trump - người đã giành đề cử chính thức của đảng Cộng hòa.
Ứng viên đại diện đảng Cộng hòa cũng không còn tỏ ra chủ quan trước cuộc đối đầu Phó Tổng thống. Một số đảng viên Cộng hòa thậm chí còn gọi bà Harris là "ứng cử viên DEI" (viết tắt của Diversity, Equity and Inclusion), để miêu tả tính “đa dạng, công bằng và hòa nhập" của Phó Tổng thống. Giới tính và màu da của bà Harris đang giúp đảng Dân chủ mở rộng phạm vi tiếp cận nhiều nhóm cử tri hơn so với trước đây.
Ứng viên phó Tổng thống của ông Donald Trump, ông JD Vance. Ảnh: Getty
Nhiều nhà phân tích còn nhận định ông Trump sẽ nỗ lực biến lợi thế của bà Harris thành điểm yếu, như cách ông đã làm với đối thủ Hilary Clinton hồi 8 năm trước. Cựu Tổng thống từng chỉ trích bà Clinton không tham gia vào cuộc đua “một cách công bằng” vì “bám víu vào giới tính để giành được phiếu bầu”.
Hiện tại, cựu Tổng thống và đội ngũ tranh cử của ông vẫn đang nỗ lực tìm ra cách thức tấn công hiệu quả nhất để chống lại đối thủ mới đến từ đảng Dân chủ. Nhiều khả năng, đảng Cộng hòa sẽ nỗ tập trung vào vấn đề biên giới và hồ sơ công tố viên trước đây của bà Harris, chẳng hạn như bảo vệ tính hợp hiến của án tử hình hay cắt giảm ngân sách dành cho cảnh sát. Đây là những nội dung đã xuất hiện trong bài phát biểu hồi cuối tuần trước của bộ đôi Trump-Vance tại Minnesota.
Những người tham gia cuộc biểu tình ở Minnesota phần lớn đều lạc quan về cơ hội chiến thắng của ông Trump — ngay cả ở tiểu bang của họ, nơi đảng Cộng hòa đã thua trong mọi cuộc bầu cử tổng thống kể từ năm 1976. Tuy nhiên, một bộ phận cử tri khác cũng cân nhắc về khả năng nước Mỹ có nữ Tổng thống đầu tiên.
Kết quả bầu cử vẫn là một ẩn số
Dù hiệu ứng truyền thông và con số xuất hiện trong các tài khoản tài trợ chiến dịch đang cho thấy những dấu hiệu tốt, đảng Dân chủ vẫn không khỏi lo lắng. Bà Harris vẫn chưa chọn được người đồng hành, trong khi đứng ở bên kia chiến tuyến – ông Trump đã có phó tướng JD Vance. Các nhà quan sát cho rằng, thế 2 chọi 1 này khiến bà Harris khó lòng duy trì sức nóng trong thời gian dài.
Sau khi ông Biden tuyên bố rút lui, đội ngũ tranh cử của ông Trump tỏ ra không chắc chắn về triển vọng của cuộc tranh luận tiếp theo dự kiến diễn ra vào ngày 10/9, lập luận rằng đó là một phần của thỏa thuận được sắp xếp với Tổng thống Biden. Các ứng cử viên của đảng thứ ba vẫn có thể tham gia vào cuộc đua theo những cách không ngờ tới. Và hơn những quảng cáo tranh cử trị giá hơn 1 tỷ USD vẫn chưa lên sóng khi hai bên đang xem xét lại thông điệp và cách thức giành được 270 phiếu đại cử tri tối thiểu trong bối cảnh có sự thay đổi về ứng viên.
Số liệu thăm dò trong các thống kê dư luận gần đây liên tục nhảy nhót. Một tuần trước, sau khi chính thức ra tranh cử, bà Harris đã dẫn trước ông Trump 2 điểm phần trăm về tỷ lệ ủng hộ. Tuy nhiên, ông Trump đã nhanh chóng tăng tốc và vượt lên dẫn trước trong cuộc khảo sát do HarrisX/Ipos công bố hôm 24/7.
Giám đốc điều hành của HarrisX Dritan Nesho cho biết mỗi ứng viên đều đang duy trì mức độ ảnh hưởng với một nhóm ứng viên nhất định, khiến “kết quả bầu cử tháng 11 vẫn là một ẩn số”.
"Phó Tổng thống Kamala Harris đã tiếp thêm năng lượng cho nhóm cử tri của đảng Dân chủ, gia tăng vị thế dẫn đầu với cử tri nữ vùng ngoại ô và thu hẹp khoảng cách với những cử tri độc lập. Tuy nhiên, với nhóm cử tri nam giới Mỹ gốc Phi, vị thế ông Trump nhìn chung vẫn được củng cố hơn", ông Nesho nhận định.