Dasht-e Lut ở Iran là sa mạc lớn thứ 25 trên thế giới nhưng là nơi có nhiệt độ bề mặt cao nhất từng được ghi nhận, ước tính trên 70 độ C.
Trải nghiệm cảm giác như đi trên chảo sắt nóng tại nơi nóng nhất Trái Đất
Dasht-e Lut, theo tiếng Ba Tư có nghĩa là 'Đồng bằng trống rỗng', là một sa mạc muối lớn, hình thành dưới đáy biển.
Hàng triệu năm trước, sự thay đổi khiến đáy biển dâng cao, nước bốc hơi từ từ do nhiệt độ cao.
Ngày nay, nơi đây trở thành vùng đất cằn cỗi có diện tích khoảng 51.800 km2, xung quanh là những dãy núi ở mọi phía. Vị trí địa lý ngăn không khí ẩm ướt từ Địa Trung Hải và biển Ả Rập đến góp phần hình thành nên nhiệt độ cao kỷ lục trong khu vực.
Máy đo quang phổ hình ảnh có độ phân giải trung bình lắp đặt trên vệ tinh Aqua của Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ NASA thực hiện các khảo sát toàn cầu từ năm 2003 đến năm 2010. Dữ liệu thu thập được cho thấy nhiệt độ cao nhất từng được ghi nhận là 70,7 độ C vào năm 2005. Theo dữ liệu vệ tinh, sa mạc Iran có nhiệt độ hàng năm cao nhất trong 5-7 năm.
Trong đó, phần nóng nhất của sa mạc Dasht-e Lut là một vùng có tên Gandom Beryan, cao nguyên có đá cuội đen núi lửa bao phủ rộng khoảng 480 km2.
Những viên sỏi sẫm màu là một trong nhiều yếu tố quyết định đến nhiệt độ khắc nghiệt của vùng đất, vì chúng hấp thụ nhiều năng lượng hơn từ ánh sáng mặt trời và chỉ phản xạ một phần nhỏ.
Điều thú vị là cái tên Gandom Beryan, có nghĩa là 'Lúa mì nướng' trong tiếng Ba Tư, xuất phát từ một truyền thuyết địa phương về đống lúa mì bỏ lại trên sa mạc bị cháy xém sau vài ngày. Thực ra với nhiệt độ lên tới khoảng 70 độ C thì truyền thuyết này nghe cũng không quá phi lý.
Theo các chuyên gia, yếu tố khác góp phần vào việc tăng sức nóng khắc nghiệt của Dasht-e Lut là thiếu thảm thực vật. Đất mặn khiến cho những loài thực vật có khả năng chịu đựng cao nhất cũng rất khó tồn tại ở nơi đây. Dấu hiệu duy nhất về sự sống của thực vật trong khu vực là địa y sa mạc và tamarisk, những loại cây bụi có khả năng phục hồi, chiều cao tối đa khoảng 10 mét.
Roger Pielke Sr, nhà khí hậu học, Viện hợp tác nghiên cứu khoa học môi trường tại Đại học Colorado cho biết: "Nhiệt độ nóng nhất thường xuất hiện ở các địa điểm không có thảm thực vật. Điều này có nghĩa là nếu sự thay đổi cảnh quan trong khu vực dẫn đến ít thảm thực vật hơn, thì nhiệt độ bề mặt tối đa dự kiến sẽ nóng hơn. Nếu ốc đảo phát triển, nước ngầm có trên sa mạc thì nhiệt độ tối đa sẽ thấp hơn".