Tốc độ tiến công nhanh chưa từng thấy của Nga
Trên khắp Ukraine, Nga đã tiến công được khoảng 6km2 mỗi ngày kể từ tháng 3/2024, cao hơn gấp đôi mức trung bình những thành quả đạt được trong thời gian từ tháng 8/2023 - tháng 2/2024, Angelica Evans - một nhà nghiên cứu về Nga thuộc Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho hay.
Nga đã chiếm được thành phố chiến lược Avdiivka - thành trì trước đây của Ukraine sau nhiều tháng giao tranh dữ dội vào tháng 2/2024 và đang di chuyển về phía Tây với tốc độ nhanh hơn nhiều. Kể từ khi Avdiivka thất thủ, Nga đã tiến được khoảng 2km2 mỗi ngày về phía Tây của khu vực, theo hướng trung tâm hậu cần Pokrovsk do Ukraine kiểm soát ở Donetsk.
Một binh lính Ukraine với khẩu súng trong tay ở Toretsk, Ukraine vào 31/7/2024. Ảnh: Getty
Trước khi chiếm được Avdiivka, Moscow đã tiến khoảng 0,2km2 mỗi ngày trong khu vực.
Vài tháng sau khi Ukraine rút khỏi Avdiivka, Moscow cũng mở một mặt trận khác với cuộc tấn công xuyên biên giới vào khu vực Kharkov ở Đông Bắc Ukraine, nhanh chóng giành lãnh thổ gần thành phố lớn thứ hai này và ở phía Đông quanh thành phố biên giới Vovchansk.
Với những thành quả trên, Moscow đã chiếm được 900km2 lãnh thổ kể từ tháng 3/2024, chuyên gia Evans thông báo.
Khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào cuối tháng 2/2022, Điện Kremlin nhanh chóng mở rộng phạm vi kiểm soát từ các khu vực Donetsk và Lugansk do lực lượng ly khai kiểm soát đến các khu vực ở phía Bắc và phía Đông Ukraine.
Moscow cũng kiểm soát Crimea kể từ năm 2014 sau một cuộc trưng cầu ý dân. Ukraine đã chiếm lại các vùng lãnh thổ, trong đó có Kharkov trong cuộc phản công chớp nhoáng vào mùa thu năm 2022. Kể từ tháng 4/2024, Nga đã đảm bảo được những bước tiến nhanh chóng nhất trong cuộc xung đột cho đến nay.
Trước khi chiếm được Avdiivka, Nga đã chiến đấu qua "các khu vực kiên cố mà Ukraine đã dành gần 10 năm xây dựng", chuyên gia Evans tiết lộ. Tuy nhiên, một khi đã vào bên trong thành phố, Moscow phải đối mặt với việc tiến hành các cuộc tấn công do bộ binh dẫn đầu tại các khu vực đô thi, dẫn đến những bước tiến chậm hơn.
Dù vậy, theo chuyên gia này: "Các lực lượng của Ukraine đã rút lui về các vị trí phòng thủ hơn ở phía Tây Avdiivka nhiều lần, cho phép các lực lượng của Nga đạt được bước tiến nhanh chóng ở những cánh đồng không được phòng thủ".
"Các lực lượng của Nga có thể khai thác những hạn chế về nhân lực và trang thiết bị trong thời gian này để tạo nên những bước tiến có ý nghĩa về mặt chiến thuật ở phía Tây Avdiivka", ông Evans nói.
Tốc độ tiến quân của Nga cho thấy áp lực mà lực lượng vũ trang Ukraine đang phải chịu, cũng như tác động của tình trạng thiếu hụt các nguồn cung thiết yếu đối với khả năng giữ vững vị trí của Kiev, Nick Reynolds, nhà nghiên cứu về chiến tranh mặt đất tại Viện Các quân chủng Thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) nói. Theo ông: "Sức ép và tổn thất mà hai bên tiếp tục gây ra cho nhau tạo nên một diễn biến khó lường".
Số phận pháo đài phòng thủ Pokrovsk của Ukraine
Các hành động của Nga ở phía Tây Avdiivka cũng như xa hơn về phía Bắc quanh thị trấn chiến lược Chasov Yar, cho thấy rõ nhất nơi Nga đang tận dụng tối đa lợi thế của mình so với các lực lượng của Ukraine, bao gồm nhân lực, pháo và bom lượn, Matthew Savill, Giám đốc khoa học quân sự tại RUSI, nói với Newsweek.
ISW tiết lộ, Nga đã giành được 217km2 vào tháng 1 và tháng 2/2024. Trong 2 tháng tiếp theo, Nga đã chiếm được 182km2 lãnh thổ, sau đó là một đợt gia tăng đột biến phạm vi kiểm soát trong suốt tháng 5/2024.
Theo ISW, Nga đã kiểm soát 353km2 chỉ riêng trong tháng 5. Con số này chỉ thấp hơn một chút so với tổng số lãnh thổ Moscow chiếm được trong cả tháng 6 và tháng 7.
Tuy nhiên, liệu Moscow có thể duy trì được nhịp độ tiến công nhanh chóng của mình hay không vẫn là điều khiến giới quan sát nghi ngờ. Cơ quan tình báo quân sự của Ukraine nói với Newsweek đầu tháng này rằng, việc Nga tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn vào mùa hè này là khó có khả năng xảy ra. Các chuyên gia phương Tây đều cho rằng nhiều tháng xung đột tiêu hao đã hạn chế khả năng của Nga trong việc thực hiện một cuộc tấn công mới từ phía Tây Avdiivka.
Ở khu vực này, các cuộc tiến công của Nga "có thể sẽ chậm lại" khi các lực lượng của Moscow tiến xa hơn về phía Pokrovsk, ông Evans nói. Pokrovsk được coi là pháo đài đóng vai trò quan trọng trong hệ thống phòng thủ của Ukraine ở phía Đông và kết nối với các thành phố phòng thủ quan trọng khác như Sloviansk, Kramatorsk, Druzhkivka và Kostiantynivka.
Nếu Nga duy trì tốc độ tiến công, về mặt lý thuyết họ có thể đến được Pokrovsk trong khoảng hai đến ba tháng, cựu Đại tá Ukraine Serhiy Hrabsky, nói với Newsweek.
Nhưng điều này phụ thuộc vào việc Nga có thể duy trì mức độ hoạt động hiện tại của mình trong bao lâu và liệu Ukraine có thể xoay xở để thay đổi diễn biến xung đột bằng cách tận dụng các nguồn lực như máy bay chiến đấu F-16 mới được cung cấp hay không, ông Hrabsky cho biết.