Các lực lượng của Nga đã tăng cường tấn công nhiều thành phố và thị trấn của Ukraine trong những tháng qua. Sievierodonetsk, Bakhmut và Avdiivka - các thành phố và thị trấn hầu như không được biết đến trên thế giới đã trở thành những chiến trường ác liệt nhất giữa Moscow và Kiev trong nhiều tháng trước khi Nga giành ưu thế.
Hiện các lực lượng của Nga đang để mắt đến Chasiv Yar, một thị trấn pháo đài trên đỉnh đồi ở phía Đông Ukraine. Chiến dịch này là một phần trong nỗ lực của Nga để đạt được điều có thể là bước tiến đáng kể nhất kể từ mùa hè năm 2022.
Binh lính Ukraine thuộc Lữ đoàn Cơ giới 22 khai hỏa pháo D-44 nhằm vào các vị trí của Nga theo hướng Bakhmut từ khu vực Chasiv Yar. Ảnh: New York Times
Chasiv Yar chỉ rộng 13km2 nhưng nếu Nga kiểm soát được thành phố này thì họ sẽ kiểm soát các vị trí chỉ huy trên cao, cho phép các lực lượng của Moscow nhắm trực tiếp vào khu vực tập trung chính của các thành phố vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Kiev trong khu vực Donetsk, trong đó bao gồm cả trụ sở của Bộ chỉ huy miền Đông Ukraine ở Kramatorsk.
Điều này cũng đặt quân đội Nga trong 16km của Kostiantynivka, nút giao hậu cần chính của các lực lượng Ukraine dọc phần lớn mặt trận phía Đông.
Chasiv Yar là "chìa khóa" để "mở cánh cửa vào các cuộc giao tranh kiệt sức và kéo dài", nhà phân tích quân sự Serhiy Hrabsky, từng là Đại tá trong quân đội Ukraine cho hay.
Trong khi việc Quốc hội Mỹ thông qua gói viện trợ lớn cho Ukraine sẽ cho phép Kiev bắt đầu củng cố các phòng tuyến bị lung lay thì các binh lính của nước này đang đối mặt với tình trạng thiếu thốn nghiêm trọng mọi thứ, từ đạn pháo và đạn xe tăng đến các hệ thống phòng không và xe bọc thép.
Việc cung cấp số lượng đáng kể trang thiết bị để thay đổi tình hình sẽ phải mất một vài tuần và các quan chức Ukraine cảnh báo, Điện Kremlin sẽ cố gắng khai thác cơ hội này để nhằm vào phòng tuyến của Ukraine ở bất kỳ nơi nào.
Theo quân đội Ukraine, trong tuần này, các lực lượng của Nga đã khai thác một lỗ hổng trong phòng tuyến Ukraine bên ngoài Avdiivka để tiến khoảng 3,2km vào làng Ocheretyne, cách Chasiv Yar 48km về phía Nam.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tin rằng Moscow đang lên kế hoạch giành được Chasiv Yar trước ngày 9/5 - thời điểm Nga kỷ niệm chiến thắng của Liên Xô trước Đức Quốc xã trong Thế chiến II.
Tình hình ở Chasiv Yar
Cách đây 1 năm khi cuộc giao tranh đẫm máu giành Bakhmut nằm cách Chasiv Yar gần 10km về phía Đông đi đến hồi kết, thị trấn ở trung tâm khu vực Donbass này đã được chuyển thành một pháo đài quân sự. Hầu hết 13.000 dân đã chạy trốn khỏi xung đột khi các cuộc pháo kích để lại những tòa nhà trống bị hư hại và các hố bom trên đường.
Sau khi Nga giành được Bakhmut, Ukraine đã sử dụng Chasiv Yar để tấn công hỏa lực nhằm vào các lực lượng của Moscow từ khắp các cánh đồng bao quanh. Họ cũng sử dụng thị trấn này như một điểm tổ chức lực lượng để tấn công nhằm giành lại một số ngôi làng quanh Bakhmut.
Tuy nhiên, khi sự hỗ trợ của Mỹ chậm dần và chủ yếu đã dừng lại vào năm nay, Nga đã giành lại phần lớn những gì họ đánh mất quanh Bakhmut và bắt đầu tiến công qua các cánh đồng nằm giữa Bakhmut và Chasiv Yar.
Quân đội hai bên đều xác nhận, Nga đã thiết lập được các vị trí trong vành đai rừng gần rìa phía Đông thành phố.
Vị trí của Chasiv Yar. Ảnh: Viện Nghiên cứu Chiến tranh
Họ cũng đang cố gắng đánh tạt sườn các lực lượng của Ukraine bằng cách tấn công qua các ngôi làng Bohdanivka ở phía Bắc và Ivanivske ở phía Nam, Người phát ngôn quân đội Ukraine trong khu vực này - ông Nazar Voloshyn cho hay.
Khoảng 20.000 - 25.000 lính Nga tham gia vào chiến dịch trên và các cuộc tấn công đang diễn ra "cả ngày lẫn đêm".
“Chúng tôi đã đáp trả bằng các máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) nhưng vẫn không đủ", Oksana, người điều khiển UAV trong các cuộc giao tranh ở Chasiv Yar cho hay. Ukraine đã tăng cường dựa vào các phương tiện trên để làm chậm bước tiến công của Nga khi tình trạng thiếu hụt đạn pháo ngày càng nghiêm trọng.
Theo ông Voloshyn, tình hình chiến trường luôn biến động, thách thức và liên tục thay đổi. Tuy nhiên, ông cũng cho biết quân đội Ukraine đang được tăng cường và phòng tuyến vẫn được giữ vững.
Bất chấp những cuộc tấn công liên tục, lực lượng phòng thủ Ukraine vẫn có một số lợi thế, nhà phân tích quân sự Hrabsky đánh giá,
Kênh đào Donbass, chia cắt một quận nhỏ ở rìa phía Đông của thị trấn với phần còn lại của Chasiv Yar, đóng vai trò như một ranh giới tự nhiên có thể làm chậm bước tiến của Nga. Ông Hrabsky cũng cho biết, Ukraine đã có nhiều năm xây dựng các công sự kiên cố ở trong và quanh thị trấn.
Nga tận dụng lợi thế trên không
Nga đã sử dụng ưu thế trên không ngày càng gia tăng để phá hủy các công sự kiên cố của Ukraine. Trong những tháng gần đây, các hệ thống phòng không của Ukraine ngày càng cạn kiệt trong khi các phi công Nga tăng cường số lần xuất kích gần tiền tuyến.
Cơ quan tình báo quân sự Anh tuần này cho biết việc ném bom ồ ạt từ trên cao nhằm vào Chasiv Yar là "một chiến thuật được lặp lại từ chiến dịch ở Avdiivka", khi các chiến đấu cơ Nga dọn đường cho các cuộc tấn công của bộ binh và giành được thành trì quan trọng này của Ukraine vào tháng 2/2024.
Lực lượng Vũ trang Ukraine cho biết các chiến đấu cơ Nga đang thả hàng chục quả bom xuống Chasiv Yar mỗi ngày.
"Chỉ trong ngày qua, 100 cuộc pháo kích và ném bom đã được ghi nhận theo hướng này, nhiều gấp đôi so với ngày trước đó", ông Voloshyn nói.
Đại tá Mart Vendla thuộc quân đội Estonia tuần này cho biết, việc Avdiivka thất thủ và bước tiến công của Nga vào Chasiv Yar rõ ràng cho thấy tình trạng thiếu đạn dược của Kiev và sự chuẩn bị của Moscow trong việc mạo hiểm sử dụng lợi thế trên không một lần nữa.
Điều gì xảy ra nếu Chasiv Yar thất thủ?
Ông Hrabsky nhận định, khó có thể dự đoán giao tranh ở Chasiv Yar sẽ diễn ra như thế nào. Trong khi Ukraine không thể theo kịp hỏa lực Nga và Moscow vẫn sẵn sàng điều động thêm lực lượng vào chiến đấu thì các chỉ huy Ukraine hiểu rõ, việc có nhiều hỗ trợ hơn trong thời gian tới sẽ cho phép họ dự trữ nguồn lực và chống lại cuộc tấn công của Nga.
Hiện rủi ro với hai bên đều cao.
Các thành phố nằm sau Chasir Yar không chỉ là những pháo đài phòng thủ quan trọng mà còn là nơi sinh sống của hàng trăm nghìn dân thường với nhiều người làm việc trong những ngành công nghiệp đóng vai trò lớn trong hoạt động sản xuất vũ khí nội địa của Ukraine.
Nếu Chasiv Yar thất thủ, một số khu vực với các cơ sở hạ tầng quan trọng sẽ nằm trong tầm bắn của Nga. Kiểm soát Chasiv Yar cũng sẽ đưa Kostiantynivka, nút tiếp tế chính cho lực lượng Ukraine ở phía Đông chỉ cách đó vài km, nằm trong khoảng cách tấn công của lực lượng Nga.
Theo ông Hrabsky, tuyến đường sắt tại Kostiantynivka là “xương sống cung cấp và hỗ trợ của Ukraine” ở phía Đông. Năm nay, Nga đã tấn công nhà ga chính bằng tên lửa nhưng các đoàn tàu vẫn chạy.
Ông Sergei K. Shoigu, Bộ trưởng Quốc phòng Nga, hôm 23/4 cho biết Nga sẽ tăng cường tấn công nhằm vào các trung tâm hậu cần và cơ sở dự trữ của Ukraine khi Moscow đang cố gắng làm chậm quá trình vận chuyển viện trợ quân sự quan trọng của phương Tây tới mặt trận.
Nhưng ngay cả khi Chasiv Yar thất thủ, các nhà phân tích quân sự cho biết, các cuộc giao tranh tiếp theo rất có thể vẫn sẽ kéo dài và tàn khốc trong nhiều tháng.