Bức ảnh chụp từ trên cao về địa điểm khảo cổ ở Mông Cổ với vòng tròn màu đỏ cho thấy vị trí chôn cất của người phụ nữ quyền quý. (Ảnh: Dan Golan)
Các nhà khảo cổ học tình cờ phát hiện ra nơi chôn cất này trong khi khảo sát một địa điểm ở đông bắc Mông Cổ. Pháo đài Khar Nuur được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 10 và thế kỷ thứ 12, trong thời kỳ Đế chế Kitan-Liao (còn được viết là Khitan), nơi kiểm soát phần lớn miền trung và miền đông Mông Cổ vào thời điểm đó. Pháo đài là một phần của "bức tường dài" trải dài khắp vùng nông thôn, theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nghiên cứu khảo cổ học ở Châu Á số tháng 9 .
Sau khi đế chế sụp đổ vào năm 1125, đế chế này được tiếp nối bởi Đế chế Mông Cổ (Mông Cổ) từ năm 1206 và do Thành Cát Tư Hãn (Chinggis Khan) lãnh đạo. Theo một tuyên bố từ Đại học Hebrew ở Jerusalem, bản thân pháo đài là biểu tượng sâu sắc của bản sắc, ký ức và quyền lực trong thời kỳ chuyển giao.
Đồng tác giả nghiên cứu Gideon Shelach-Lavi, giáo sư nghiên cứu Đông Á tại Đại học Hebrew ở Jerusalem, cho biết: "Việc phát hiện ra ngôi mộ này khá bất ngờ và thực tế là ngôi mộ không bị cướp phá (hầu hết các ngôi mộ trong khu vực này đều bị cướp phá vào thời cổ đại)".
Ngôi mộ được giấu bên trong một bức tường của pháo đài. Phương pháp định tuổi bằng cacbon phóng xạ của bộ xương cho thấy người chết là một người phụ nữ ở độ tuổi từ 40-60. Bà được chôn trong quan tài, mặc một chiếc áo choàng lụa màu vàng và có thêm vải lụa đặt bên dưới đầu, được phủ một chiếc mũ trùm đầu bằng vỏ cây bạch dương.
Shelach-Lavi cho biết: "Sự giàu có của ngôi mộ, không chỉ về số lượng đồ tùy táng mà còn về tính đa dạng của chúng, cho thấy người phụ nữ được chôn cất trong này thuộc về tầng lớp thượng lưu và là một nhân vật quan trọng trong xã hội. Bản thân ngôi mộ nhỏ nhưng số lượng hiện vật được tìm thấy lại lớn so với các ngôi mộ khác cùng thời kỳ".
Chẳng hạn, các nhà khảo cổ học đã khai quật được một lượng lớn hạt cườm, một số trong đó có nguồn gốc không phải từ địa phương, cũng như hàng dệt lụa, đồ trang sức bằng vàng, mảnh vỡ của một chiếc bình bằng đồng và một chiếc cốc bạc trong ngôi mộ của người phụ nữ. Các vật phẩm này được đặt bên trong một chiếc quan tài được làm bằng gỗ Marbury, loại gỗ không mọc tại địa phương, theo nghiên cứu.
"Điều này cho thấy sự tích lũy những đồ trang sức danh giá trong suốt cuộc đời của bà. Tất cả những điều này cho thấy bà là một phụ nữ có địa vị cao trong xã hội và được đối xử đặc biệt sau khi qua đời. Phát hiện này cũng cho thấy một mạng lưới trao đổi rộng lớn mà chúng ta không biết đến về bối cảnh trỗi dậy của Thành Cát Tư Hãn và đế chế Mông Cổ," Shelach-Lavi cho biết thêm.
Chúng ta biết rất ít về giai đoạn giữa sự sụp đổ của Đế chế Kitan-Liao và sự trỗi dậy của Đế chế Mông Cổ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn hy vọng rằng, việc nghiên cứu sâu hơn về nơi chôn cất đặc biệt này có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc về thời đại đó.
