Hàng triệu người thuộc tầng lớp trung lưu Trung Quốc đang thắt lưng buộc bụng, không “dám chi tiêu” cho đến khi nền kinh tế phục hồi vững chắc.
Nhưng bất chấp nguồn tiết kiệm dồi dào và sự hấp dẫn của các dịch vụ VIP từ các nhà quản lý tài sản tại ngân hàng, những người giàu mới nổi ở Trung Quốc cũng không còn mặn mà với việc đầu tư hoặc chi tiêu như trước.
“Thị trường chứng khoán và bất động sản đang suy thoái và hầu hết các loại hình đầu tư đều bị thu hẹp, không ai dám chi tiêu”, một chủ doanh nghiệp nhỏ tên là Huo, đến từ Thâm Quyến cho biết.
“Nền kinh tế không tốt nên ai cũng lo lắng cho tương lai, vậy tại sao tôi phải tiêu tiền? Tiêu dùng không thể được thúc đẩy bằng cách mua thêm quần áo hoặc đồ trang sức”, Hou nói.
Theo Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, doanh số bán bất động sản theo diện tích sàn trong 11 tháng đầu năm 2023 đã giảm 8% so với cùng kỳ năm ngoái.
Doanh số bán lẻ đã tăng 10,1% trong tháng 11, chủ yếu là bởi năm ngoái nhiều thành phố của Trung Quốc áp dụng lệnh phong tỏa covid-19 nghiêm ngặt.
Đối với Luo, chủ một công ty xuất khẩu dệt may và đồ nội thất cũng ở Thâm Quyến, một tia hy vọng đã xuất hiện trong vài tháng qua. Tuy nhiên, “vẫn còn sớm và sự phục hồi sẽ không nhanh chóng vì có thể phải mất vài tháng để đặt hàng và giao sản phẩm”, Luo nói.
Daniel Zipser, đối tác cấp cao của McKinsey tại Trung Quốc, cho biết tâm lý thị trường đang “ở mức thấp nhất mọi thời đại”, mặc dù triển vọng về thị trường tiêu dùng vẫn lạc quan một cách thận trọng.
Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cho biết, tiết kiệm hộ gia đình trên toàn quốc đã tăng thêm 17.800 tỷ nhân dân tệ (2.490 tỷ USD) vào năm 2022. Số tiền gửi ngân hàng cũng tăng thêm khoảng 26.300 tỷ nhân dân tệ.
Các nhà kinh tế kỳ vọng rằng người tiêu dùng sẽ tiêu tiền khi niềm tin được phục hồi. Nhưng câu hỏi quan trọng là khi nào điều đó sẽ xảy ra, vì cho đến nay nó vẫn chưa xảy ra, ông Zipser nói và dự đoán tiêu dùng sẽ phục hồi nhẹ trong năm tới.
Yao Yao, một giám đốc dự án ở Thượng Hải, cho biết cô vẫn phải cẩn thận hơn trong việc chi tiêu dù có công việc và thu nhập ổn định. Cô gái 28 tuổi cho biết, mạng xã hội tràn ngập các bài đăng về tình trạng thất nghiệp và việc tìm kiếm việc làm vô vọng đang khiến cô lo lắng.
Tỷ lệ thất nghiệp thành thị được khảo sát ở Trung Quốc đã ổn định ở mức khoảng 5% trong những tháng gần đây. Cứ năm người trong độ tuổi từ 16-24, thì có hơn một người thất nghiệp, theo dữ liệu được đưa ra trước khi chính phủ ngừng công bố phân tích theo độ tuổi vào tháng Bảy.
Cựu giám đốc một viện thuộc cơ quan nghiên cứu chính sách hàng đầu của Trung Quốc đã chỉ ra sự cần thiết phải tạo ra một “chu kỳ tích cực” trong nền kinh tế.
“Tiêu dùng không phải là làm rỗng túi người tiêu dùng; quan trọng hơn, đó là việc thúc đẩy một chu kỳ tích cực giữa phát triển công nghiệp, tăng việc làm, nâng cao thu nhập và tiêu dùng”, theo Wang Wei – Viện trưởng Viện Kinh tế Thị trường thuộc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển của Hội đồng Nhà nước.
“Vì vậy, việc khai thác tiềm năng tiêu dùng cần có sự hỗ trợ của các ngành sản xuất và dịch vụ. Đồng thời, cần tạo ra các ngành công nghiệp và tiêu dùng mới dựa trên nhu cầu mới nổi”, ông Wang nói.
Các ngân hàng quốc doanh lớn nhất của Trung Quốc lại hạ lãi suất tiền gửi vào thứ Sáu tuần trước – lần thứ ba trong năm nay, một phần nhằm thúc đẩy tiêu dùng.
Nhưng theo Xu Tianchen, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Economist Intelligence Unit, động thái này khó có thể có tác động lớn và “thậm chí có thể gây tác động ngược lại, vì lợi nhuận kỳ vọng từ tiền gửi thấp hơn có thể khuyến khích mọi người tiết kiệm nhiều hơn”.