Chiến đấu cơ Nga bay qua tàu khu trục Hà Lan HNLMS Eversten trên Biển Đen ngày 24/6/2021. Ảnh: Bộ Quốc phòng Hà Lan
Những cuộc chạm trán trên Biển Đen
Những cuộc chạm trán giữa quân đội Nga với các lực lượng của Mỹ và châu Âu hồi tháng 6/2021 cho thấy tín hiệu từ Moscow gửi tới đối thủ của mình về khả năng sẵn sàng sử dụng các lực lượng quân sự của nước này.
Ngày 23/6, chiến đấu cơ Nga bay trên tàu khu trục Anh HMS Defender khi con tàu này đi qua vùng biển ngoài khơi Crimea. Nga cho biết nước này đã bắn cảnh báo và thả bom trên đường di chuyển của tàu chiến trên, mặc dù Anh phủ nhận.
Tàu khu trục Anh HMS Defender trên Biển Đen ngày 26/6/2021. Ảnh: AFP
Cũng trong khu vực này một ngày sau đó, chiến đấu cơ Nga được cho là đã bay gần tàu khu trục Hà Lan HNLMS Eversten trong khi tiến hành tập trận tấn công kẻ thù giả định, tạo nên một tình huống mà Bộ Quốc phòng Hà Lan cho là "nguy hiểm".
Chỉ huy của tàu Eversten cho rằng, đây là vùng biển quốc tế, do đó những hành động của Nga "vô trách nhiệm và không an toàn".
Những sự việc trên đã "gửi đi một thông điệp lớn hơn", Matthew Rojansky - giám đốc Viện Kennan thuộc Trung tâm Wilson nói.
"Moscow ngày càng sẵn sàng và có thể thực thi những điều mà họ cho là lằn ranh đỏ về lãnh thổ. Do đó, Crimea cũng như Biển Đen sẽ là trọng tâm chú ý lớn", ông Rojansky nhận định với Insider.
Quân đội Nga đã tập trận quanh Crimea từ cuối tháng 6 - đầu tháng 7/2021, tập trung vào việc tấn công những con tàu của "kẻ thù giả định". Cuộc tập trận Sea Breeze do Mỹ và Ukraine dẫn đầu cũng khởi động vào cuối tháng 6 và là cuộc tập trận lớn nhất trong lịch sử 21 năm với 32 nước tham gia.
Moscow đã gọi cuộc tập trận này là "sự chống Nga công khai" song các quan chức Mỹ và NATO nhấn mạnh, về bản chất, đây là cuộc diễn tập để phòng vệ và được tiến hành phù hợp với luật pháp quốc tế.
"Đây là một trong những cuộc tập trận Sea Breeze mạnh mẽ nhất mà chúng tôi đã tiến hành cho tới nay và chúng tôi tự hào về điều đó", người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby hôm 6/7 cho biết.
Những cuộc chạm trán trên Biển Đen cũng diễn ra cùng thời điểm Nga và Anh đang có các cuộc tập trận của họ trên vùng biển Đông Địa Trung Hải.
Tàu sân bay Anh HMS Queen Elizabeth ra khơi cùng với các chiến đấu cơ F-35B của Mỹ đã tiến hành tập trận chống IS vào cuối tháng 6.
Các chiến đấu cơ Mỹ và Anh đang chơi trò "mèo vờn chuột" với Nga khi luôn trong trạng thái "để mắt" đến những tàu chiến và chiến đấu cơ Nga đang thực hiện các cuộc tập trận trinh sát và phòng không.
Chiến đấu cơ cất cánh từ tàu sân bay HMS Queen Elizabeth trong cuộc tập trận ở Đông Địa Trung Hải vào tháng 6/2021. Ảnh: Hải quân Hoàng gia Anh
Theo ông Michael Kofman, giám đốc chương trình nghiên cứu tại Chương trình Nghiên cứu về Nga tại CNA, sự áp sát này không phải là trùng hợp.
Trong khi Nga điều nhiều lực lượng hơn tới các cơ sở quân sự ở Syria thì Anh cũng đưa tàu sân bay HMS Queen Elizabeth ra khơi.
"Sự tương tác giữa các lực lượng không được lên kế hoạch trước này có lẽ là một trong những cách tốt nhất để tạo ra những bài học và kinh nghiệm cho Hải quân Hoàng gia Anh", ông Kofman nhận định, trong khi cho rằng, Nga sử dụng "sự triển khai lực lượng của Anh như một cơ hội để huấn luyện các nhiệm vụ tấn công nhằm chống lại các tàu thuyền của NATO".
Cuộc tập trận “chưa có tiền lệ” và thái độ cứng rắn của Nga
Vào giữa tháng 6, Nga đã tiến hành tập trận lớn ở trung tâm Thái Bình Dương với các tàu chiến và chiến đấu cơ mà các quan chức Nga gọi là cuộc tập trận lớn nhất kể từ Chiến tranh Lạnh.
Nhiều hoạt động quân sự của Nga diễn ra cách Hawaii chỉ vài trăm km nhưng các quan chức Mỹ cho biết một số tàu chiến Nga thậm chí ở trong khoảng cách 30 hải lý từ quần đảo này.
Cuộc tập trận trên của Nga là "chưa từng có tiền lệ" về quy mô và khoảng cách, Carl Shuster, chỉ huy Hải quân Mỹ về hưu nhận định.
“Hải quân Nga chưa bao giờ tiến gần quần đảo Hawaii như vậy", ông Shuster đánh giá với Insider.
"Tuyên bố chính trị của Nga là ‘chúng tôi sẽ quay lại như một cường quốc trên biển ở Thái Bình Dương và có thể đến gần lãnh thổ của các nước như những gì các nước đang làm với chúng tôi ở Biển Đen’. 'Khán giả' mục tiêu trong trường hợp này chính là người dân Nga và giới lãnh đạo Mỹ", ông Shuster cho hay.
Cuộc tập trận Thái Bình Dương diễn ra quanh thời điểm Hội nghị Thượng đỉnh giữa Tổng thống Biden và Tổng thống Putin ở Thụy Sĩ, đã thể hiện khả năng quân sự mà Moscow gọi là "nhiệm vụ phát hiện, đối phó và thực hiện tấn công tên lửa nhằm vào nhóm tác chiến tàu sân bay kẻ thù".
Những con tàu tham gia cuộc tập trận này gồm có tuần dương hạm có tên lửa dẫn đường Varyag, tàu khu trục Marshal Shaposhnikov mang tên lửa Kalibr, một vũ khí khiến các chỉ huy Mỹ lo ngại.
Tuần dương hạm có tên lửa dẫn đường Nga Varyag. Ảnh: Getty
Các lực lượng quân sự của Mỹ "vẫn sẵn sàng hiện diện ở Ấn Độ - Thái Bình Dương", người phát ngôn Lầu Năm Góc Martin Meiners khẳng định, đồng thời gọi đây là "đấu trường ưu tiên" của Mỹ.
Các tàu chiến Nga tiến hành tập trận ở Thái Bình Dương đã quay về cảng hồi đầu tháng này nhưng những cuộc chạm trán giữa các lực lượng Nga và NATO ở Biển Đen cũng như Thái Bình Dương vẫn còn tiếp tục.
Các quan chức Nga tiếp tục gọi sự việc liên quan quan đến tàu HMS Defender là "sự khiêu khích" từ phía Anh và cảnh báo về những hậu quả trong tương lai.
"Nga sẽ tiếp tục chặn đứng những hành động như vậy bằng những biện pháp cứng rắn nhất, bất kể bên vi phạm đến từ quốc gia nào”, phó thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Nga Mikhail Popov tuyên bố./.