Giáo sư Thái Dực cho rằng Trung Quốc đã thúc đẩy việc bảo vệ quần đảo Điếu Ngư (Nhật Bản gọi là Senkaku) được 40 năm, song vẫn chỉ dừng ở mức thảo luận về học thuật mà chưa có hành động thực tế.
Theo ông này, Nhật Bản từng bước lấn tới, trên thực tế đã giành quyền kiểm soát quần đảo Điếu Ngư và vùng biển xung quanh. Nếu để xảy ra xung đột với Nhật Bản, Trung Quốc sẽ "giúp" Mỹ ngồi vào thế "ngư ông đắc lợi", mang lại cơ hội cho Mỹ tuyên truyền về "mối đe dọa Trung Quốc", gây cản trở cho sự "trỗi dậy hòa bình" của Trung Quốc.
Quần đảo Senkaku mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư.
Theo Giáo sư Thái Dực, Trung Quốc không thể ngồi đợi Nhật Bản lấn lới. Để có bước đột phá, tốt nhất là Chính phủ Trung Quốc nên tuyên bố với cộng đồng quốc tế rằng quần đảo Điếu Ngư và vùng biển phụ cận là khu vực bắn thử đạn pháo của quân đội Trung Quốc, tiến hành bắn thử đạn pháo không định kỳ cả năm ở đây.
Tàu thuyền, máy bay, kể cả tàu dân sự và phương tiện bay dân sự không được lại gần phạm vi lãnh hải 12 hải lý của quần đảo Điếu Ngư, cũng không được dừng lại ở vùng biển phụ cận quần đảo Điếu Ngư để tiến hành điều tra, nghiên cứu biển hay đánh bắt cá.
Tất cả các hành động đó đều bị coi là xâm nhập phi pháp, có tính chất thù địch. Do đã công bố quần đảo Điếu Ngư và vùng biển phụ cận là khu vực bắn thử đạn pháo của quân đội Trung Quốc, nên nếu có trường hợp nào bị pháo kích tấn công không báo trước, ngoài ý muốn, Chính phủ Trung Quốc sẽ không chịu trách nhiệm.
Theo Giáo sư Thái Dực, việc lợi dụng đạn pháo tiến hành phong tỏa vùng biển trên có thể tránh được khả năng va chạm với tàu thuyền và máy bay của Mỹ, Nhật Bản cũng như khả năng va chạm dẫn đến xung đột quân sự.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc có thể sử dụng radar tầm xa và máy bay không người lái tiến hành giám sát 24/24 giờ đối với quần đảo Điếu Ngư và vùng biển phụ cận. Bố trí quân sự kiểu này rủi ro ít, chi phí thấp, hiệu quả cao, vừa tránh được xung đột trực diện với Mỹ, Nhật Bản, vừa có thể ngăn chặn kẻ địch xâm phạm.
Đồng thời, nếu Trung Quốc có thể đưa ra được biện pháp hữu hiệu buộc Nhật Bản thực hiện, hiệu ứng dây chuyền sẽ xảy ra, việc thu hồi các hòn đảo ở biển Đông chỉ là vấn đề trong tương lai gần.