Sáng kiến NATO 2030: Các mối đe dọa cũ và chiến lược mới

Sáng kiến ​​mới

Quyết định phát triển các biện pháp để cải thiện cấu trúc và chiến lược được đưa ra vào tháng 12/2019 tại hội nghị Thượng đỉnh NATO ở London.

Theo đó, việc thành lập một số nhóm chuyên gia nghiên cứu tình hình hiện tại và xác định các kịch bản có khả năng xảy ra nhất cho sự phát triển của khối trong 10 năm tới đã được lên kế hoạch.

Tháng 4/2020, một "nhóm độc lập" gồm 10 chính trị gia có kinh nghiệm từ các quốc gia khác nhau đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng Thư ký NATO, chịu trách nhiệm phát triển kế hoạch năm 2030 của khối, đã được thành lập.

Trong nhiều tháng, hội đồng này đã tổ chức hàng chục cuộc họp và sự kiện khác nhau với sự tham gia của các chuyên gia; vào tháng 11, nhóm đã phát hành báo cáo “NATO 2030: United for a New Era” (“NATO 2030: Thống nhất cho Kỷ nguyên Mới”).

Tài liệu mô tả những thách thức và mối đe dọa hiện tại và dự đoán, điểm mạnh và điểm yếu của NATO, cũng như cách thức để cải thiện các chiến lược và cấu trúc hiện có.

Tổng cộng có khoảng 140 biện pháp và giải pháp khác nhau được đề xuất; các bộ phận tư vấn khác đang được thành lập.

Tháng 11 năm ngoái, một “nhóm các nhà lãnh đạo trẻ” gồm 14 chuyên gia đã được triệu tập; đầu tháng 2, họ đã trình bày báo cáo của mình và thảo luận với Tổng thư ký của Liên minh.

Các sự kiện được tổ chức với sự tham gia của sinh viên một số trường đại học Mỹ và châu Âu, những người trong tương lai có thể trở thành nhà lãnh đạo mới của NATO. Các báo cáo hiện có sẽ là cơ sở cho kế hoạch NATO-2030, sẽ được thông qua để thực hiện trong tương lai gần.

Dự kiến, dự thảo văn kiện sẽ được xem xét, hoàn thiện và thông qua tại hội nghị Thượng đỉnh NATO tiếp theo, được tổ chức vào tháng 6 tới; các quy trình thực sự nhằm mục đích cải thiện tổ chức sẽ bắt đầu trong những tháng tới.

Một loạt các vấn đề

Báo cáo của "nhóm độc lập" cho rằng, kể từ năm 2010, môi trường chiến lược trên thế giới đã thay đổi đáng kể; ghi nhận sự lớn mạnh về kinh tế và quân sự của Nga và Trung Quốc, cũng như mong muốn của các nước này sử dụng các cơ hội sẵn có để thúc đẩy lợi ích của họ; các mối đe dọa đối với NATO đã được chỉ ra. Nga được coi là nguy hiểm hơn do vị trí địa lý, "chính sách hiếu chiến", "phương pháp lai", v.v... Trung Quốc không gây ra mối đe dọa quân sự tức thời nào đối với khu vực Châu Âu-Đại Tây Dương, nhưng những rủi ro liên quan đến sự phát triển công nghệ và các phương pháp sử dụng "quyền lực mềm" sẽ ngày càng lớn.

Các mối đe dọa từ chủ nghĩa khủng bố quốc tế, tình trạng di cư không kiểm soát, việc phổ biến vũ khí trái phép, ... vẫn còn dai dẳng. Những vấn đề như vậy điển hình cho từng khu vực cụ thể, vốn đang được chú ý nhiều hơn.

Ngoài những mối nguy hiểm cũ và quá quen thuộc, những mối nguy hiểm mới được thêm vào, gắn liền với những công nghệ hiện đại và đầy hứa hẹn. NATO cũng phải đối mặt với những thách thức nội bộ trong những năm gần đây.

Các nước thành viên của Liên minh không đồng ý với nhau về khía cạnh, nhiều bất đồng và các vấn đề đang tích tụ, v.v... Tổng thống Pháp đã nói thẳng về việc NATO "chết não", trong khi các nước châu Âu đang xem xét khả năng thành lập lực lượng quân sự của riêng mình.

Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ, những nước có vai trò đặc biệt trong tổ chức, đã bị chia rẽ vì việc mua thiết bị quân sự của Nga. Những mâu thuẫn mới có thể nảy sinh sẽ làm xấu đi tình hình chung trong NATO.

Khuyến nghị chung

Báo cáo năm ngoái của hội đồng gửi Tổng thư ký đề xuất một số biện pháp chính được kỳ vọng sẽ giúp NATO thích ứng với những thách thức mới.

Các mục tiêu và nhiệm vụ chung của Liên minh - an ninh tập thể, cùng phối hợp các hoạt động khác nhau, hợp tác với các nước trung lập… phải được giữ nguyên.

Đồng thời, đề xuất chính thức đưa ra mục tiêu mới trong các văn bản hướng dẫn dưới hình thức chống lại Trung Quốc và Nga, cũng như các mối đe dọa cấp bách khác.

Một cơ quan phân tích quân sự mới với sự tham gia của các chuyên gia từ các quốc gia khác nhau sẽ xuất hiện trong NATO.

Nhiệm vụ của họ là liên tục phân tích tình hình và các tình huống phát sinh để kịp thời xác định các mối đe dọa mới. Một cơ quan chuyên trách giám sát các động thái của Nga và Trung Quốc cũng được đề xuất thành lập.

Các tác giả của báo cáo kêu gọi quan tâm nhiều hơn đến chi tiêu quốc phòng. Các nước thành viên liên minh phải hình thành ngân sách quân sự của họ phù hợp với các tiêu chuẩn đã được phê duyệt, đồng nghĩa với việc tăng chi tiêu. Ngoài ra, các quốc gia cần tăng cường tham gia các dự án và sự kiện quốc tế.

NATO nên có cơ quan nghiên cứu phát triển của riêng mình tương tự như DARPA của Mỹ, đảm bảo trao đổi hiệu quả hơn các thành tựu và công nghệ hiện đại giữa các quốc gia của tổ chức. Đồng thời, để giảm bớt những rủi ro đã biết, cần phải giảm bớt hoặc loại trừ khả năng tiếp cận của Trung Quốc đối với những phát triển đầy hứa hẹn của châu Âu.

NATO nên tiếp tục hợp tác cùng có lợi với các quốc gia không liên kết; cần đặc biệt chú ý đến châu Phi và Trung Đông, là những khu vực có tình hình khó khăn nhất, dẫn đến nhiều rủi ro nghiêm trọng.

Nga và NATO

Báo cáo "NATO 2030: Thống nhất cho Kỷ nguyên Mới" coi Nga là một trong những mối đe dọa chính và dành một đoạn riêng cho vấn đề này; đề xuất một số biện pháp tương tác của Liên minh với phía Nga và chống lại các hoạt động của nước này.

Nhóm Độc lập đề xuất tiếp tục đối thoại với Nga, có tính đến lợi ích và kế hoạch của NATO; cần thiết duy trì Hội đồng Nga-NATO hiện tại và có thể tăng vai trò của hội đồng này.

Cần tăng tính minh bạch của quan hệ quốc tế và tạo bầu không khí tin cậy. Đồng thời, các hành động gây hấn và đe dọa đối với các thành viên của tổ chức hoặc các nước thứ ba cần được đánh giá đầy đủ, với cùng bằng một hoặc các biện pháp đối phó khác.

Liên minh phải phát triển một chính sách chung để đối phó với những tình huống như vậy nhằm ngăn chặn những bất đồng nội bộ và những vấn đề phát sinh.

NATO nên tuân thủ quan điểm chung sống hòa bình với Nga và không có những bước đi thiếu thân thiện. Đồng thời, đề xuất tính đến các nguy cơ hiện có và duy trì các khả năng quân sự cần thiết, hạt nhân và thông thường.

Sườn phía đông của Liên minh phải được bảo vệ chắc chắn khỏi các cuộc xâm lược có thể xảy ra; cần thiết hỗ trợ các quốc gia thân thiện không liên kết.

Có tính đến chính sách đối ngoại hiện tại của Nga, một biện pháp kiểm soát bổ sung được đề xuất. NATO cần một tổ chức riêng để giám sát hợp tác Nga-Trung trong các lĩnh vực chính trị, quân sự và công nghệ.

Cơ quan này sẽ phải xác định các hành động có thể nguy hiểm của hai nước và đưa ra các khuyến nghị về hành động tiếp theo.

Các kế hoạch cho tương lai

Tình hình quân sự - chính trị trên thế giới không ngừng biến động. Các mối đe dọa an ninh mới xuất hiện thường xuyên và những mối đe dọa hiện có được biến đổi theo cách này hay cách khác.

Các quốc gia và tổ chức quốc tế cá nhân phải tính đến điều này trong việc hoạch định các chính sách và phát triển quân đội của họ.

NATO không phải là ngoại lệ và do đó đang thực hiện các bước để duy trì các phẩm chất và năng lực cần thiết trong thập kỷ tới. Sáng kiến ​​2030 của NATO vẫn chưa được phê duyệt hoặc chấp nhận để thực hiện, nhưng các điều khoản chính của nó đã rõ ràng.

Liên minh mong muốn duy trì vị thế của mình trong khu vực Châu Âu-Đại Tây Dương và trên thế giới, chuẩn bị đối phó với danh sách đang mở rộng về các mối đe dọa; đề xuất thành lập một số tổ chức mới và sửa đổi các văn bản chỉ đạo.

Nước Nga vẫn được coi là một trong những mối đe dọa chính và các phương pháp đối phó với Nga được đưa ra.

Đồng thời, một chiến lược khá hòa bình đã được phát triển - dự kiến ​​sẽ tiếp tục đối thoại và hợp tác cùng có lợi, nhưng đề xuất phản ứng với các hành động không thân thiện và gây hấn bằng các biện pháp thích hợp.

Dự thảo chiến lược mới của NATO sẽ được xem xét trong vài tuần tới và có thể sẽ được thông qua

Có thể có một hoặc một số thay đổi, mặc dù không mong đợi một bản sửa đổi nhiều. Ngay cả bây giờ, trên cơ sở các tài liệu hiện có, người ta có thể hình dung Liên minh Bắc Đại Tây Dương sẽ làm gì trong thập kỷ tới.

Và rõ ràng là tổ chức này sẽ không thay đổi chính sách cơ bản của mình và sẽ vẫn là kẻ thù tiềm tàng đối với nước nước Nga.