Tình thế bấp bênh của Thổ Nhĩ Kỳ
Cuộc chiến ở Syria đang bước vào một giai đoạn mới khi chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad tiếp tục hành trình giành lại lãnh thổ đất nước từ tay phe đối lập đã để mất trong 8 năm qua.
Hiện tại, cuộc chiến đang tập trung ở thành trì cuối cùng của phe đối lập tại Idlib.
Sau lệnh ngừng bắn được thiết lập giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga hồi tháng 8 năm ngoái, với mục tiêu ngăn chặn quân Chính phủ và phiến quân đụng độ nhau tại đây, các đợt giao tranh giữa hai phe lại tiếp tục từ hồi tháng 4 vừa qua.
S-400 đã gây ra cuộc chia ly lớn giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ.
Thổ Nhĩ Kỳ đang nhìn thấy mình ở một tình huống bấp bênh nhất kể từ khi tiến vào "vũng lầy" ở Syria. Các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ tại Idlib liên tục bị tấn công, trong khi những lời kêu gọi Moscow kiềm chế quân Chính phủ đã không mang đến hiệu quả.
Không những vậy, các nhà ngoại giao Nga còn kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ cho phép Damascus thực hiện bất kỳ hoạt động nào trong tương lai trên lãnh thổ của mình và các tài sản khác của Thổ Nhĩ Kỳ phải được trả lại cho người Syria.
Cho đến nay, Thổ Nhĩ Kỳ dường như đã chấp nhận việc vị thế của nước này ngày càng trở nên mong manh ở Syria. Từ sự rạn nứt ngày càng lớn với Nga, nó đã trở thành một cơ hội vàng cho Mỹ để giành lại đồng minh NATO sau sự cố chia rẽ vì S-400, cây bút Nicholas Morgan của tạp chí National Interest nhận định.
Trong vài năm trở lại đây, sự hợp tác ngày càng tăng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã mang đến những tác động xấu với Washington, nhưng giữa lúc sự rạn nứt xuất hiện ở Syria, người Mỹ có thể khiến Ankara-Moscow rời bỏ nhau nếu có hành động dứt khoát.
Việc chuyển hướng sang hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ ở Idlib có thể là một quyết định khó khăn ở Washington, đặc biệt là khi Ankara từng đe dọa tấn công quân đội Mỹ ở Syria và những tranh cãi xoay quanh thương vụ S-400 của Nga.
Nhưng bất chấp những vướng mắc này, Mỹ nên nhận ra tình thế ngàn cân treo sợi tóc mà Thổ Nhĩ Kỳ đang gặp phải khi Nga gây sức ép ở Idlib để có thể khiến Ankara phải nhượng bộ.
Điều này hoàn toàn có khả năng xảy ra, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế suy yếu và nguy cơ làn sóng tị nạn từ Syria đổ ập về biên giới. Sự sụp đổ của Idlib và những thách thức đi kèm là mối đe dọa hiện hữu đối với sự ổn định của Thổ Nhĩ Kỳ.
Sự rạn nứt giữa Nga-Thổ ở Idlib sẽ là cơ hội cho Mỹ.
Cơ hội vàng cho Mỹ
Moscow đã bày tỏ sự không hài lòng với thỏa thuận gần đây giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ về khu vực an toàn ở phía đông bắc Syria, vốn sẽ làm giảm đi nguy cơ xung đột giữa người Kurd và quân đội Thổ Nhĩ Kỳ. Nga đã lên án sự dàn xếp là xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của Syria.
Liên minh chống khủng bố giữa Mỹ và người Kurd từng được coi là một sự không tôn trọng của Washington đối với Thổ Nhĩ Kỳ. Điều này đến từ việc Ankara vốn coi người Kurd là mối đe dọa an ninh.
Nga đã từng rất hài lòng với sự mâu thuẫn đó, bởi các cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào người Kurd sẽ càng gây chia rẽ thêm mối quan hệ vốn đã không thể tồi tệ hơn với Mỹ.
Bây giờ tình hình đã đảo ngược. Với việc Nga dường như đã bật đèn xanh ở Idlib, Thổ Nhĩ Kỳ hiểu rõ sự sụp đổ tại đây sẽ mang đến những bất lợi đến thế nào.
Cây bút Nicholas Morgan cho rằng, Mỹ nên làm mọi cách có thể để đảm bảo thỏa thuận của mình thành công trong việc ngăn cách người Kurd và Thổ Nhĩ Kỳ để lấy lòng Ankara.
Thông qua đó, niềm tin vào Mỹ sẽ được khôi phục ở Ankara trong khi Moscow sẽ phải trả giá vì làm cho quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ tan vỡ ở Idlib.
Mỹ thậm chí có thể tuyên bố hỗ trợ cho Thổ Nhĩ Kỳ trong việc thực hiện thỏa thuận ngừng bắn trước đó với Nga ở Idlib. Một cam kết đáng tin cậy của Mỹ trong việc hỗ trợ và bảo vệ Thổ Nhĩ Kỳ khỏi cuộc tấn công vào Idlib có thể sẽ là đòn bẩy mới ngăn chặn nguy cơ đối đầu rộng hơn cũng như khuyến khích Nga kiềm chế bước tiến của quân Chính phủ.
Một bước đi như vậy của Mỹ cũng có thể cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ đòn bẩy ngoại giao mới trước các cuộc họp trong tương lai với Tổng thống Putin, điều này có thể cho phép lệnh ngừng bắn được đổi mới lại từ đầu.
Cuối cùng, Mỹ có thể hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách giúp nước này nhắm mục tiêu vào những kẻ cực đoan ở Idlib. Không chỉ xóa tan nguy cơ những chiến binh cực đoan từ Syria chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ, hành động như vậy còn giúp Ankara làm đúng theo thỏa thuận trước đó với Nga.
Syria có nhiều khía cạnh gây ra sự chia rẽ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ. Nó đã dẫn đến sự phục hồi quan hệ Nga -Thổ Nhĩ Kỳ và đẩy hai đồng minh NATO đến bờ vực đối đầu.
Nhưng giờ đây, khi một cuộc xung đột mới sắp ập đến, tình thế đã xoay chuyển theo hướng mới, tạo ra hoàn cảnh thuận lợi cho mối quan hệ đối tác Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ hàn gắn trở lại.
Mặc dù chưa thể giải quyết căng thẳng cơ bản tồn tại giữa hai bên, nhưng việc Mỹ hỗ trợ cho Thổ Nhĩ Kỳ trong giây phút tuyệt vọng ở Idlib có thể mang đến nhiều lợi ích cho Washington ở Syria và khiến Thổ Nhĩ Kỳ sớm rời xa Nga, cây bút Nicholas Morgan kết luận.