Nhiều khả năng, sau chuyến viếng thăm vừa qua của ông Abe tới Mỹ, ông Putin đã không còn coi Nhật Bản là một đối tác đáng tin cậy, báo Nhật Asahi Shimbun nhận định.
Theo tác giả Akiyoshi Komaki, vấn đề nằm ở một câu nói mà nhà lãnh đạo Nhật Bản đưa ra hôm 29/4 vừa qua, trong bài phát biểu của ông trước Quốc hội Mỹ.
Phát biểu này khó có thể được ông Putin chấp nhận vì Tổng thống Nga từ trước đến nay vẫn thường xuyên lên tiếng chỉ trích Mỹ vì nước này luôn hành xử như thể họ là người chiến thắng trong Chiến tranh Lạnh.
Hồi tháng 10 năm ngoái, trong khuôn khổ một cuộc hội đàm với các chuyên gia quốc tế, ông Putin từng tuyên bố:
"Mỹ tự nhận mình là bên thắng cuộc trong Chiến tranh Lạnh. Có cảm giác như 'những kẻ nhận mình là người chiến thắng' trong chiến tranh Lạnh quyết định thiết lập trật tự thế giới theo ý họ, vì lợi ích của chính họ."
Nếu đánh giá tình hình từ góc nhìn của Nga thì có thể thấy rằng Tổng thống Putin không hài lòng với việc nước Nga bị coi là bên thua cuộc trong chiến tranh Lạnh.
Tại buổi giao lưu trực tuyến với người dân Nga hôm 16/4, ông Putin cũng từng phát biểu:
"Chúng tôi cảm thấy rằng sau khi Liên Xô sụp đổ và sau khi Nga tự nguyện - tôi muốn nhấn mạnh điều này - tự nguyện và chối bỏ một cách có ý thức lãnh thổ của chính mình, tiềm lực sản xuất... để bây giờ đứng lên 'phá bỏ xiềng xích'."
Còn nữa, trong cuộc hội đàm với thủ tướng Nhật Bản Yoshiro Mori vào năm 2000, ông Putin cũng từng nói:
"Việc thừa nhận độc lập của các nước cộng hoà thuộc Liên Xô cũ là quyết định mang tính lịch sử của dân tộc Nga. Đó không phải là thứ để bù đắp cho sự thua cuộc trong Chiến tranh Lạnh."
Năm 2012, khi ông Putin trở lại cương vị Tổng thống, ông đã nghĩ tới việc tăng cường quan hệ với Nhật Bản một cách nghiêm túc.
Trả lời phỏng vấn Asahi Shimbun 3 ngày trước khi cuộc bầu cử Tổng thống diễn ra ở Nga, ông Putin đã kêu gọi giải quyết vấn đề "tranh chấp lãnh thổ phía bắc" theo nguyên tắc "không có kẻ thắng người thua".
Ngay trước thềm bầu cử, có thể coi đó là tuyên bố hết sức mạo hiểm, tuy nhiên đài truyền hình Nga đã công bố chính xác những lời ông Putin nói.
Hồi tháng 9/2012, tại hội nghị thượng đỉnh APEC tại Vladivostok, Tổng thống Putin đã tặng một chuyến du lịch bằng đường biển tới Tokyo và Yokohama cho 500 tình nguyện viên.
Một số nhà ngoại giao khi đó cho rằng Putin lên kế hoạch thắt chặt mối quan hệ với Đức ở Phương Tây và với Nhật Bản ở Phương Đông. Hồi tháng 4/2013, thủ tướng Abe tới thăm Nga để tăng cường mối quan hệ giữa các nhà lãnh đạo Nga và Nhật Bản.
Tuy nhiên, giờ đây mối quan hệ này đang bên bờ đổ vỡ.
Nếu nhìn vào tình hình từ quan điểm của Nhật Bản, trách nhiệm của sự đổ vỡ này thuộc về phía Nga.
Nhật Bản, quốc gia đang có tranh chấp lãnh thổ với những nước láng giềng của mình, không thể nhắm mắt làm ngơ trước việc Nga sáp nhập Crimea hồi tháng 3 vừa qua, nếu không muốn bị các nước lân cận hay đồng minh phương Tây "lời ra tiếng vào".
Tuy nhiên, căn cứ vào diện tích lãnh thổ của Nga và vị trí địa lý gần với Nhật Bản, mối quan hệ với Trung Quốc, Triều Tiên và Hàn Quốc, cũng như quyền lực của Tổng thống Putin, Thủ tướng Abe không thể cắt đứt mối quan hệ với nhà lãnh đạo Nga một cách dễ dàng.
