Phái đoàn quan chức Nga ngày hôm qua (23/8) đã kết thúc chuyến thăm kéo dài một tuần đến Căn cứ Không quân Vandenberg ở phía nam California để tiến hành một cuộc kiểm tra bí mật 5 hệ thống tên lửa đánh chặn. Đây là một phần nội dung trong hiệp ước START mới được hai nước ký kết năm 2010, tờ Washington Free Beacon dẫn lời các quan chức thuộc chính quyền Tổng thống Barack Obama cho biết hôm 22/8.
Bộ Ngoại giao Mỹ và Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng không đưa ra lời bình luận gì về thông tin được đưa ra trên tờ RIA Novosti trong khi phát ngôn viên của Đại sứ quán Nga tại Washington cho biết, ông đang có chuyến công tác ở thủ đô Moscow nên chưa thể xác nhận gì về cuộc thanh sát bí mật nói trên.
Tuy nhiên, tờ Free Beacon dẫn nguồn tin từ giới chức thuộc Bộ Ngoại giao và Quốc phòng Mỹ đã xác nhận chuyến thăm của các quan chức Nga.
Một quan chức quốc phòng Mỹ cho hay, cuộc kiểm tra bí mật là một phần trong chuyến thăm xác minh việc thực hiện hiệp ước START mới của phái đoàn Nga do Cơ quan Cắt giảm Mối đe dọa Quốc phòng Mỹ chủ trì. Trong khi đó, quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ chỉ khẳng định chuyến thăm đó liên quan đến hiệp ước START mới nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết nào, tờ Free Beacon cho biết.
“Việc thực hiện các hoạt động theo hiệp ước START mới là hoàn toàn bí mật”, Free Beacon cho biết thêm.
Hiệp ước START mới được Tổng thống Nga và Mỹ ký ở Prague hồi tháng 4 năm 2010 và nó chính thức có hiệu lực hồi tháng 2 năm 2011. Hiệp ước này yêu cầu cả hai nước phải cắt giảm kho vũ khí hạt nhân xuống còn 1.550 đầu đạn được triển khai vào năm 2018.
Trong quá trình đàm phán START mới, Nga đưa ra yêu cầu phải đưa 5 hệ thống hầm silo tên lửa đánh chặn mặt đất (GBI) ở Căn cứ không quân California vào trong thỏa thuận cho phép các quan chức Nga theo dõi việc chuyển đổi các ống phóng tên lửa tầm xa thành các hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.
Ban đầu, Mỹ phản đối yêu cầu này nhưng cuối cùng đã cho phép các quan chức Nga đến kiểm tra căn cứ ở California một lần, bởi vì các hầm silo này đã được chuyển đổi từ các hầm silo tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) tấn công, tờ Free Beacon dẫn lời cựu Thượng nghi sỹ Thomas Moore, cựu thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, cho biết.
"Mỹ được yêu cầu phải tổ chức một chuyến thăm không quá 3 năm sau khi hiệp ước START mới có hiệu lực tại Vandenberg để Nga có thể thấy được hầm silo GBI khác với hầm ICBM như thế nào," ông Moore nói.
Theo hiệp ước START mới, cả Nga và Mỹ đều bị cấm chuyển đổi các bệ phóng ICBM thành các hệ thống tên lửa đánh chặn. Tuy nhiên, quy định này không áp dụng đối với các bệ phóng ICBM đã được chuyển đổi trước khi thỏa thuận này được ký kết.
Vấn đề lá chắn tên lửa từ lâu đã là một “cái dằm” gây nhức nhối trong quan hệ Nga-Mỹ. Moscow vẫn phản đối gay gắt kế hoạch triển khai hệ thống lá chắn tên lửa ở Châu Âu của Mỹ, cáo buộc kế hoạch đó làm phương hại đến an ninh nước Nga.
Trong khi đó, Washington khăng khăng khẳng định, các hệ thống phòng thủ tên lửa mà họ định dựng lên ở Châu Âu chỉ là nhằm để bảo vệ Mỹ và các nước đồng minh khỏi những cuộc tấn công tên lửa từ Iran và Triều Tiên.
