Quản lý thói quen chi tiêu xuất sắc như người Nhật: Hơn cả tiết kiệm tiền, trung thực với nhu cầu của mình mới là đỉnh cao của khôn ngoan tài chính

Kakeibo là công cụ đặc biệt của người Nhật nhằm ghi lại tất cả những khoản chi tiêu hàng ngày của bản thân và gia đình. Phương pháp quản lý tài chính gia đình đơn giản này sẽ giúp họ tiết kiệm được 35% chi tiêu của mình trong năm tới. Người Nhật đã thử và họ đã yêu thích nó suốt 116 năm qua.

Thực tế, phương pháp quản lý tài chính Kakeibo này đã không còn xa lạ với các bà nội trợ trên thế giới. Tuy nhiên, hơn cả vai trò của một cuốn sổ ghi chép chi tiêu, Kakeibo còn hàm chứa tinh thần sâu sắc của người Nhật.

Bằng trải nghiệm cá nhân, Sarah Harvey, tác giả văn học, nhà tư vấn xuất bản đã từng sinh sống tại Nhật Bản đã chia sẻ trên CNBC về những ích lợi tuyệt vời của phương pháp Kakeibo - hơn cả một cuốn sổ ghi chép.

Năm 2017, tôi đã quyết định nghỉ việc tại nhà xuất bản ở Luân Đôn. Thực ra tôi thích công việc tại Luân Đôn và cuộc sống hiện tại cũng rất tuyệt vời, chỉ là tôi khao khát một điều gì đó mới mẻ và khác biệt. Vì vậy tôi đã chuyển đến sinh sống tại Nhật Bản.

Sau khi sống ở Tokyo 6 tháng, tôi bị mê hoặc bởi cuộc sống thường ngày của người dân nơi đây. Ở đó mọi người coi trọng từng chi tiết nhỏ, chú tâm, tận tụy và tạo ra những thay đổi nhờ tích lũy theo thời gian. Nó không giống như bất cứ điều gì tôi đã từng trải qua, và nó khuyến khích tôi sống chậm lại. Nó thực sự làm tôi muốn cải thiện lối sống – đặc biệt cải thiện thói quen chi tiêu bốc đồng và phù phiếm của mình.

Tôi có thói quen mua sắm khi cảm thấy buồn chán, căng thẳng hoặc không hài lòng về điều gì đó. Hơn nữa, khi vui vẻ và muốn ăn mừng tôi cũng chi tiêu mạnh tay vượt quá khả năng của bản thân. Vì vậy khi nghe đến phương pháp quản lý chi tiêu của Nhật Bản tên là Kakeibo, tôi đã lập tức bị thu hút và quyết định phải thử.

Kakeibo, phát âm là tiếng kah-keh-boh, tạm dịch là sổ cái tài chính hộ gia đình. Năm 1904, một nhà báo tên là Hani Mokoto đã giới thiệu phương pháp quản lý chi tiêu đặc biệt này với mong muốn mang đến sự ổn định về tài chính cho các gia đình Nhật Bản.

Đó là cuốn sổ chi tiêu đầu tiên được thiết kế dành riêng cho các bà nội trợ, cũng là cuốn sách về tài chính đầu tiên được dịch sang tiếng Anh. Kể từ đó Kakeibo đã trở thành vật dụng không thể thiếu trong mỗi gia đình Nhật Bản, giúp họ xây dựng và duy trì lối sống cần kiệm đáng ngưỡng mộ.

Chắc hẳn nhiều người sẽ đồng ý với tôi rằng thay đổi thói quen chi tiêu là một điều không hề dễ dàng. Bởi vì nó giống như thói quen hàng ngày đã ăn sâu vào tâm trí, đồng thời lại gắn với yếu tố cảm xúc luôn hiện diện trong cuộc sống của chúng ta.

May mắn thay, trong 116 năm qua Kakeibo đã có hiệu quả trong việc giúp mọi người đưa ra quyết định tài chính thông minh hơn.

Cũng giống như các hệ thống quản lý chi tiêu, ý tưởng đằng sau Kakeibo là giúp bạn hiểu mối quan hệ giữa bạn với tiền thông qua cuốn sổ cái ghi chép tất cả các khoản tiền vào và ra.

Điều khác biệt của Kakeibo chính là nó không liên quan đến bất kỳ phần mềm hay ứng dụng công nghệ nào, mà chỉ có sổ và bút. Nó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc viết ra một cách thủ công – như một cách thiền để quan sát và xử lý thói quen chi tiêu của mình.

Nghiên cứu từ trước tới nay đều chỉ ra vô số lợi ích của việc viết tay: nó khiến bạn nhìn thấy sự thật rành rành và buộc bạn phải sống với hiện tại, thừa nhận nguyên nhân đằng sau những thói quen xấu của mình, từ đó tạo ra thay đổi tích cực.

Theo phương pháp Kakeibo, bạn phải tự hỏi mình 7 câu hỏi sau đây trước khi mua bất kỳ mặt hàng không thiết yếu nào – hay chính là những thứ bạn mua theo cảm hứng mà có thể không dùng đến:

1. Mình có thể sống thiếu món hàng này không?

2. Với tình hình tài chính hiện tại, mình có đủ tiền mua nó không?

3. Mình sẽ thực sự sử dụng món đồ này chứ?

4. Mình có chỗ để trong nhà cho nó không?

5. Mình đã thấy nó lần đầu ở nơi nào?

6. Ngày hôm nay, trạng thái cảm xúc của mình là gì? (Bình tĩnh? Căng thẳng? Hoài niệm? Cảm thấy tồi tệ về bản thân?)

7. Mình cảm thấy như thế nào về việc mua món đồ này? (Hạnh phúc? Vui mừng? Vô tư? Và cảm giác này sẽ kéo dài bao lâu?)

Kakeibo hiệu quả thật sự. Nhờ áp dụng phương pháp này mà tôi đã giữ được mức tiết kiệm cao nhất từ trước tới nay.

Điểm thú vị trong phương pháp "quản lý ngân sách" được khuyến khích tại Nhật Bản đó là sử dụng những chiếc phong bì. Người Nhật rất thích chi tiêu bằng tiền mặt. Tùy theo cách quản lý tài chính của mỗi cá nhân, người Nhật sẽ chia số tiền định ra để chi tiêu trong tháng vào nhiều những phong bì khác nhau.

Mỗi phong bì sẽ là số tiền dành cho các mục đích sử dụng khác nhau. Mỗi khi tiêu một phong bì, số tiền đó sẽ biến mất. Bạn không thể gian lận vơi chính mình.

Trong nhiều trường hợp, người Nhật sẽ coi việc sử dụng "những chiếc phong bì này" là một "thử thách" để cố gắng giữ lại được càng nhiều phong bì nhất có thể tới ngày cuối cùng của tháng.

Bên cạnh đó, người Nhật cũng rất thích việc tiết kiệm những đồng xu nhỏ. Họ không coi thường những đồng tiền lẻ ra trong chi tiêu hàng ngày. Cho tiền lẻ bạn có vào một chiếc lọ mỗi cuối ngày, chắc chắn sẽ có lúc bạn cần tới những đồng xu lẻ ấy.

Nhờ học tập phương pháp này, tôi biết rõ việc tiêu tiền vào việc gì, sẽ cần chi tiêu vào khoản gì và tiền đầu tư cho tương lai được hoạch định rõ ràng, chi tiết.

Nhưng, hơn cả một cuốn sổ ghi chép, Kakeibo còn buộc tôi phải suy nghĩ về việc mua hàng của mình, về điều gì thúc đẩy tôi mua chúng.

Nói cách khác, tôi đã phải hoàn toàn trung thực với nhu cầu của mình, và tôi không còn sợ đối mặt với điều đó nữa. Dần dần tôi đưa ra quyết định mua sắm một cách nhanh hơn, thông minh hơn và hợp lý hơn.

Điều quan trọng cần lưu ý là Kakeibo không cắt mọi niềm vui mua sắm ra khỏi cuộc sống của bạn. Nếu bạn cảm thấy lo lắng buồn bã thì có thể mua hoa, vừa tiết kiệm lại vừa có thể cổ vũ chính mình.

Kakeibo không đòi hỏi bạn làm điều gì đó quyết liệt để thay đổi thói quen xấu của bản thân, ngược lại, nó chỉ cần bạn bình tâm, tĩnh lại và thay đổi một cách dần dần.

Thỉnh thoảng tôi vẫn mua một vài món đồ không cần thiết, nhưng không sao cả. Hãy nhớ rằng, Kakeibo là dùng chính niệm để cắt giảm các giao dịch mua hàng thừa thãi, tức là những thứ chỉ mang lại cho bạn sự thỏa mãn tạm thời.

Nhờ chi tiêu có ý thức theo phương pháp Kakeibo mà tài khoản tiết kiệm trong ngân hàng của tôi đã tăng với tốc độ nhanh vượt sức tưởng tượng. Quan trọng hơn, tôi đang tìm cách đầu tư số tiền đó cho những điều thực sự có ý nghĩa. Cảm ơn Kakeibo!