Hé lộ ràng buộc rối ren Mỹ-Ukraine từ quyết định sa thải Chánh văn phòng của Tổng thống Zelensky

Minh Đức |

Động thái bất ngờ của ông Zelensky xuất phát từ vấn đề nội bộ Ukraine hay có liên quan tới cuộc điều tra luận tội tổng thống Mỹ?

Tờ New York Times (NYT) đưa tin, hôm thứ ba (11/2), Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bất ngờ sa thải chánh văn phòng của mình. Động thái này được đánh giá là gây ảnh hưởng tới một số nhân vật chủ chốt có liên quan tới phiên tòa luận tội Tổng thống Mỹ Donald Trump; đồng thời nó cũng cho thấy những liên quan rắc rối trong mối quan hệ chính trị giữa Kiev và Washington.

Tân Chánh văn phòng Andriy Yermak từng thương lượng với luật sư cá nhân của ông Trump là Rudolph W. Giuliani vào mùa hè năm ngoái, khi ông Giuliani và các nhà ngoại giao Mỹ gây sức ép để Ukraine mở cuộc điều tra nhằm vào cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden và con trai Hunter Biden. Vào thời điểm đó, ông Yermak đang là một cố vấn cấp cao về chính sách đối ngoại của tổng thống và có nhiều nỗ lực để duy trì quan hệ tốt với chính quyền Trump.

Người bị sa thải, Andriy Bohdan – một cựu luật sư của nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky, được cho là đã trở thành chánh văn phòng vào năm ngoái bất chấp sự phản đối của ông Giuliani. Từng có khúc mắc với nhau nhưng hai ông Giuliani và Bohdan sau đó vẫn bắt tay để tìm kiếm các chứng cứ chống lại các đối thủ chính trị của tổng thống Trump.

Tuy nhiên, theo NYT, quyết định của Tổng thống Zelensky phần nhiều xuất phát từ sóng ngầm bên trong nội bộ chính trường Ukraine, đặc biệt là những xung đột ngày càng gia tăng giữa chính quyền Zelensky và ông Kolomoisy – một tỷ phú về dầu mỏ, truyền hình và bất động sản và hiện đang bị dính dáng vào một vụ scandal ngân hàng.

Tên của ông Yermak xuất hiện khá thường xuyên trong quá trình điều tra luận tội do Hạ viện Mỹ khởi xướng. Trong các cuộc thảo luận và các tin nhắn trao đổi với Yermak, luật sư Giuliani và các quan chức ngoại giao Mỹ tỏ ý muốn Kiev mở các cuộc điều tra, bao gồm cả việc nhằm vào hai cha con nhà Biden, trong khi trì hoãn khoản viện trợ quân sự dành cho Ukraine cũng như một chuyến thăm tới Nhà Trắng của Tổng thống Zelensky.

Ông Yermak cũng tìm cách xoa dịu quan hệ Washington-Kiev ngay trong quá trình các phiên điều trình. Sau khi đại sứ Mỹ tại EU Gordon Sondland khai từng nói với Yermak rằng, viện trợ quân sự "gần như chắc chắn" có liên quan tới việc mở điều tra – một cáo buộc chủ chốt toàn bộ vụ điều tra luận tội, thì ông Yermak lại nói với một phóng viên rằng, mình không nhớ gì về đoạn hội thoại đó. Phát biểu này góp phần quan trọng vào những biện hộ cho Tổng thống Trump.

"Ông Yermak cố gắng tỏ ra là một người có thể thương lượng với người Mỹ", biên tập viên của tạp chính Thế giới Ukraine Volodymyr Yermolenko nhận định. Lập trường như vậy có thể giúp Yermak nhiều hơn trong vai trò mới mặc dù Tổng thống Zelensky chọn ông chủ yếu vì các lý do nội bộ.

Trước khi tranh cử tổng thống vào năm ngoái, ông Zelensky là một diễn viên hài kịch làm việc tại một đài truyền hình thuộc quyền sở hữu của tỷ phú Kolomoisky. Mối quan hệ giữa hai ông Zelensky và Kolomoisky được đánh giá là có tính then chốt đối với nền chính trị Ukraine. Tổng thống Zelensky từng phủ nhận các cáo buộc rằng, ông chỉ là một công cụ của nhà tài phiệt.

Tuy nhiên, tỷ phú Kolomoisky vẫn khiến nhiều quan chức trong chính phủ Zelensky bất mãn khi phản đối một biện pháp cải cách đất đai và một thỏa thuận với Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF). Theo thỏa thuận với IMF, Ukraine sẽ nhận được hàng tỷ USD viện trợ và việc đó được coi là có thể ảnh hưởng tới lợi ích kinh doanh của ông Kolomoisky.

"Ông Kolomoisky là một nhân vật nguy hiểm tại phương Tây", biên tập viên Yermolenko nói, và dường như ông Zelensky muốn dần loại bỏ các đồng minh của Kolomoisky ra khỏi chính phủ.

Một dấu hiệu của xung đột được thể hiện rõ trong tháng này khi các nhân viên an ninh nội địa bất ngờ lục soát văn phòng của ông Oleksandr Dubinsky – một đồng minh thân cận của tỷ phú Kolomoisky, vì lý do liên quan tới một scandal cài đặt thiết bị nghe trộm.

Hai ông Yermak và Bohdan cũng mâu thuẫn với nhau trong việc bổ nhiệm chính quyền thành phố Kiev; trong khi đội ngũ của Tổng thống Zelensky không hài lòng với cách Bohdan xử lý vấn đề cải cách pháp lý tại Quốc hội.

Tờ NYT nhận xét, mặc dù các lý do "loại bỏ" ông Kolomoisky có thể xuất phát từ nội bộ, chúng vẫn liên quan ít nhiều tới chính trị Mỹ. Vị tỷ phú từng là một đồng minh "lúc lạnh, lúc nóng" của luật sư Giuliani trong các động thái tại Ukraine.

Mùa xuân năm ngoái, họ từng xung đột với nhau. Thông qua luật sư Lev Parnas, ông Giuliani từng yêu cầu Tổng thống Zelensky không bổ nhiệm Bohdan vào vị trí chánh văn phòng. Ông Parnas sau đó cũng trở thành một nhân vật quan trọng trong quá trình điều tra luận tội tại Mỹ.

Vào tháng 12, luật sư Giuliani hợp tác với một số đồng minh của ông Kolomoisky để thu thập thông tin về cựu Phó Tổng thống Biden. Ông Biden là một ứng cử viên tiềm năng của Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm nay.

Trong số những người mà luật sư Giuliani từng gặp gỡ tại Kiev bao gồm cả ông Dubinsky – người có văn phòng bị lục soát từng đề cập ở phía trên. Hiện chưa rõ, cuộc điều tra và việc ông Bohdan bị sa thải có liên quan tới động thái "thanh trừng" những người từng hỗ trợ luật sư Giuliani hay không.

Đường dây nóng: 0943 113 999

Soha
Báo lỗi cho Soha

*Vui lòng nhập đủ thông tin email hoặc số điện thoại