Phiến quân, khủng bố Idlib phân hóa thành 2 nhóm lớn
Trong mấy ngày qua, cục diện các phe nhóm đối lập ôn hòa và khủng bố ở khu vực tỉnh Idlib đã có những biến động rất lớn. Sau khi bị khủng bố và đối lập ở toàn quốc bị dồn về Idlib, sự chia rẽ giữa các nhóm chiến binh tồn tại trong tỉnh Idlib tiếp tục trở nên sâu sắc.
Các phe phái phiến quân và khủng bố đã chia thành 2 phe rõ rệt, do nhóm phiến quân Ahrar al-Sham và tổ chức khủng bố al-Nusra Front (tức Jabhat al-Nusra, chi nhánh al-Qaeda ở Syria) đứng đầu. Một số nhóm nhỏ trước đây thuộc Ahrar al-Sham đã chạy sang tổ chức của Jabhat al-Fateh Sham, trong khi đó, một số nhóm khác lại theo về phe của Ahrar al-Sham.
Theo đó, một liên minh mới của khủng bố Syria, đứng đầu là Jabhat al-Fateh Sham đã được thành lập với tên gọi là Hai'at Tahrir al-Sham (HTS). Mới một vài ngày trước, một số tiểu phe phái còn đối đầu với Jabhat al-Fateh Sham, nhưng hiện nay chúng đã là một phần trong liên minh của al-Nusra.
Lực lượng chính của liên minh bao gồm 11 nhóm, hiện đang củng cố quyền lực chính trị và quân sự, cũng như lợi ích kinh tế của Jabhat Fateh al-Sham trên địa bàn của tỉnh Idlib.
Nhà lãnh đạo chính của liên minh là Abu Jaber Al-Shaykh (không nên bị nhầm lẫn với nhà lãnh đạo quân sự Abu Mohammad al-Julani), một cựu chỉ huy Ahrar al-Sham, chạy sang hàng ngũ al-Nusra vào tháng 9 năm 2015.
Đầu tiên, Harakat Nour al-Din al-Zinki, Liwa al-Haq, Jabhat Ansar al-Din, Jaish al-Sunna, Mijahidou Ashidaa, Kataib al-Aqsa, Katibat Qawafel al-Shuhada thống nhất đứng trong hàng ngũ của Hayyat Tahrir al-Sham.
Các nhóm khủng bố và đối lập Syria ở Idlib đã có sự phân hóa rõ rệt (Ảnh minh họa)
Sau đó, vào hôm 31/1, ba nhóm khác, bao gồm Katibat Osoud al-Rahman, Katibat al-Rashid và nhóm nhỏ lực lượng vũ trang của các bộ lạc al-Sa'ab (một chi nhánh của Albosha'ban), cũng đã gia nhập liên minh Hai'at Tahrir al-Sham.
Hai phe liên minh với Ahrar al-Sham trước đây là các tiểu đoàn al-Aqsa (không nên bị nhầm lẫn với Jund al-Aqsa) và Suqour al-Sham, đã tham gia vào liên minh Hai'at Tahrir al-Sham.
Đổi lại, Tajamu Fastaqim Kama Umirt, Sukour al-Sham, Kataib Thuwar al-Sham, Jaish al-Islam (chi nhánh Idlib), Shamia Front, Mujahidi Ibn Taimia, Liwa Miqdad Bin Amro và Jaish al-Mujahidin sáp nhập vào liên minh của Ahrar al-Sham .
Một trong những lý do của quyết định đó của hai phe phái có thể là xu hướng lịch sử phân cực chính trị của Ahrar al-Sham - nhóm đã từng 2 lần thanh lọc chính trị nội bộ.
Lý do thứ hai là một cuộc tấn công của Jabhat Fateh al-Sham chống lại các nhóm không sốt sắng "nổi loạn" trong thời gian qua ở địa bàn 2 tỉnh Hama và Idlib.
Ngoài ra, sự hiện diện của Abu Jaber al-Shaykh như một chỉ huy cao cấp của Hai'at Tahrir al-Sham cũng có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút các phe phái nhỏ của liên minh Ahrar al-Sham chạy sang với HTS.
Danh sách các nhóm khủng bố và phiến quân do Jabhat Fateh al-Sham và Ahrar al-Sham lãnh đạo
Phiến quân-khủng bố đấu đá lẫn nhau
Trong thời gian qua, sau khi các nhóm khủng bố và phiến quân trên khắp đất nước Syria chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn với chính quyền Syria để qua hành lang an toàn về Idlib, sự chật chội về địa bàn hoạt động đã khiến chúng bắt đầu đánh lẫn nhau để chiếm đất.
Ngày 26/1, tổ chức khủng bố Jabhat al-Fateh Sham (trước đây được gọi là "Mặt trận al-Nusra") đã tiến đánh thị trấn Halfaya ở Hama và làng Dana ở tỉnh Idlib, nằm ở khu vực giáp với phía bắc của tỉnh Hama, khá gần với các tuyến kiểm soát của quân đội chính phủ Syria.
Trước sức tấn công mạnh mẽ của Jabhat Fateh al-Sham từ Idlib đánh sang, 2 nhóm phiến quân đối lập là Ahrar al-Sham và Jaish al-Mujahideen đã phải rút khỏi thị trấn Halfaya. Đây là một trong những thị trấn lớn không chỉ của Hama mà trên toàn lãnh thổ Syria, với dân số đa số Kitô hữu.
Ngoài Halfaya, trong những ngày sau này, al-Nusra Front cũng củng cố vị thế của mình trong thị trấn gần Taybat Imam và tất cả các làng xung quanh. Trong thời gian tới, việc khủng bố tăng cường lấn chiếm địa bàn ở Idlib và Hama có thể dẫn đến đụng độ với quân đội Syria.
Trong những ngày qua, trong khi cuộc chiến lắng xuống ở thành phố trung tâm hành chính của tỉnh Idlib, tổ chức khủng bố Jabhat Fateh al-Sham không có bất kỳ hành động quân sự nào ở đó, thì chúng đang cố gắng giành địa bàn ở các thị trấn khác của tỉnh.
Các tay súng Jabhat Fateh al-Sham đã được phát hiện gần bệnh viện Maarat al-Numaan và tại các thị trấn Salkin, Khan Shaykhun, Saraqip và Kafr NABL. Còn làng Dana nằm ở phía bắc của tỉnh Idlib, hoàn toàn nằm dưới dưới sự kiểm soát của Jabhat Fateh al-Sham.
Việc khủng bố và phiến quân tạo ra hai liên minh lớn cho thấy sự phân tách rõ ràng giữa các nhóm chiến binh do Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia hậu thuẫn ở Idlib. Đây được xem như kết quả của các cuộc đàm phán giữa Damascus-Tehran-Moscow với Ankara.
Mặt trận al-Nusra và các đồng minh của nó sẽ chính thức bị phân tách hành khủng bố, số còn lại sẽ được coi là "đối lập ôn hòa", tham gia vào cuộc đàm phán với chính phủ Syria.
Trong những ngày tới, các tay súng của một vài nhóm khủng bố và đối lập từ Wadi Barada (ngoại ô Damascus) cũng sẽ được vận chuyển đến Idlib. Họ sẽ phải chọn một bên trong cuộc chiến giữa Jabhat Fateh al-Sham và Ahrar al-Sham trong tương lai gần.
Khủng bố và đối lập đấu đá lẫn nhau sẽ khiến Quân đội Syria được hưởng lợi
Theo đó, một danh sách thực sự của các nhóm đối lập và các nhóm khủng bố đã được hình thành sau khi chúng đấu đá nội bộ dể tranh giành địa bàn hoạt động ở Idlib, khi đó, thời gian đàm phán kéo dài càng lâu thì mâu thuẫn giữa 2 thế lực này sẽ càng sâu sắc hơn.
Hiện nay, Idlib là cái túi tập trung quân đối lập và khủng bố lớn nhất Syria. Nếu Assad tập trung quân đánh tỉnh này thì rất dễ bị khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) và phiến quân đối lập Quân đội Syria Tự do (FSA) đánh chiếm mất các vùng khác ở Aleppo hay Deir Ezzor.
Cuộc chiến giữa các nhóm phiến quân đối lập và khủng bố ở tỉnh này là cơ hội lớn, rất có lợi cho chính quyền Damascus, bởi cả 2 thế lực này dù ai thắng, ai bại thì chúng cũng sẽ suy yếu trầm trọng, dễ dàng bị quân chính phủ tiêu diệt.
Nếu al-Nusra thắng, phe Ahrar al-Sham bị nuốt trọn thì Assad sẽ loại bỏ được cái gai "đối lập ôn hòa" mà họ luôn bị ép buộc phải đàm phán với chúng, đường hoàng mở cuộc chiến chống khủng bố ở Idlib để giải phóng tỉnh này, rộng đường tính tiếp khủng bố IS.
Nếu phe Ahrar al-Sham thắng thì Assad cũng loại bỏ được một nhóm khủng bố mạnh hơn cả FSA, tinh nhuệ không kém IS, còn phe đối lập được Saudi Arabia hỗ trợ cũng kiệt lực, trở nên yếu thế hơn hẳn quân chính phủ trong quá trình đàm phán.