Tuy vậy, phần lớn những phần tử Hồi giáo Trung Quốc, đặc biệt là những tên thuộc dân tộc Duy Ngô Nhĩ ở tỉnh Tân Cương, là thành viên của Đảng Hồi giáo Turkistan (TIP). Sự hiện diện ngày càng lớn của chúng đã dẫn đến sự tăng cường hợp tác giữa cơ quan tình báo Syria và Trung Quốc, do Bắc Kinh lo sợ những tên này có thể về nước để tiến hành khủng bố.
Một phiến quân IS người Trung Quốc bị quân đội Iraq bắt giữ.
Đây cũng là thời điểm chính phủ Trung Quốc đang là một trong những nước ủng hộ chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad mạnh nhất trên thế giới. Giống như Nga, Trung Quốc cũng dùng quyền phủ quyết của mình trong Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc để ngăn các lệnh cấm vận được áp dụng đối với chính phủ Syria.
Bắc Kinh đã cáo buộc các phần tử Hồi giáo muốn lập nên quốc gia độc lập tại vùng Tân Cương gây ra những vụ bạo lực trong nước cũng như trên thế giới. Tuy vậy nhiều chuyên gia cho rằng nguyên nhân cũng là bởi người Duy Ngô Nhĩ cũng bị chính phủ Trung Quốc đối xử không công bằng.
Năm ngoái, một nguồn tin giấu tên cho biết các quan chức Trung Quốc và Syria đã thường xuyên tổ chức các cuộc họp cấp cao, diễn ra một lần mỗi tháng để chia sẻ các thông tin về hoạt động của các phiến quân Hồi giáo tại Syria.
Ông Li Wei, chuyên gia chống khủng bố tại Viện Nghiên cứu Quốc hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc cho biết: “Những phần tử khủng bố Hồi giáo Trung Quốc không những chiến đấu cùng với các tổ chức khủng bố ở Syria, mà rất có thể chúng sẽ trở về Trung Quốc để đe dọa đến an ninh quốc gia”.
Ông Rami Abdurrahman, người đứng đầu Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR) khẳng định hiện đang có khoảng 5.000 phiến quân Trung Quốc tại Syria. Song ông Li cho rằng con số mà ông Abdurrahman đưa ra là quá cao và cho rằng ở Syria chỉ có 300 phiến quân người Trung Quốc và có 700 thân nhân đi cùng với những tên này.
“Trong lúc an ninh biên giới giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria đang được thắt chặt, các phần tử người Trung Quốc càng khó có thể thâm nhập vào Syria”, ông Li nói.
Phe đối lập và các hãng thông tấn thân chính phủ Syria cho biết, hàng chục thành viên của TIP đã tiến hành các cuộc đánh bom cảm tử nhằm vào các căn cứ của quân đội chính phủ Syria, và trong vòng 2 năm trở lại đây chúng hoạt động rất mạnh ở miền Bắc đất nước.
Một trong số những phần tử người Trung Quốc đã xuất hiện trong một đoạn phim được quay từ một máy bay không người lái, được chính TIP công bố trên mạng. Cuối năm ngoái tên này đã dùng xe chứa đầy chất nổ giết hại hàng chục binh lính quân chính phủ Syria gần thành phố Aleppo (Syria).
Trước đó vào năm 2015, thành viên của tổ chức này đã tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn tại tỉnh Idlib và chiếm được thị trấn Jisr al-Shughour, nằm sát tỉnh Latakia, một trong những pháo đài quan trọng của chính quyền Assad. Được biết một nhà thờ trong thị trấn đã bị phá hủy và các phiến quân này đã treo cờ đen của chúng lên nóc nhà.
Đến năm 2016, TIP đã có mặt tại khu vực do quân nổi dậy kiểm soát và cố đẩy lùi các đợt tấn công của quân chính phủ tại Aleppo. Vai trò của phiến quân Hồi giáo Trung Quốc lớn đến mức, trong một cuộc phỏng vấn với kênh Phoenix TV của Trung Quốc vào tháng trước, ông Assad cho biết:
“Những tên này biết rất rõ Trung Quốc, vì vậy chúng có thể gây hại cho đất nước của các bạn nhiều hơn những nước khác”.
Khác với các tổ chức khủng bố khác, TIP là một tổ chức hoạt động cẩn mật và chúng thường trà trộn trong dân thường. Chúng hoạt động ở nhiều khu vực tỉnh Idlib cũng như ở Dãy núi Kurdish ở phía Tây tỉnh Latakia.