Trong một bài bình luận trên The Economist, Tướng Valerii Zaluzhnyi đã chia sẻ những đánh giá sâu sắc của ông về cuộc phản công. Ông cho rằng, cuộc phản công kéo dài 5 tháng của Ukraine nhằm giành lại các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát không mang lại thành công. Giao tranh thường diễn ra trên một vài km2 lãnh thổ với tổn thất lớn về số lượng binh lính.
Binh sĩ Ukraine đứng gần một xe tăng của Nga bị phá hủy. Ảnh: Reuters
Suốt 5 tháng qua, Ukraine chỉ tiến được 17km vào các khu vực tranh chấp. Còn Nga bị lún sâu vào cuộc chiến không ngừng nghỉ để giữ vững quyền kiểm soát Bakhmut – một thành phố tương đối nhỏ trong gần 10 tháng. Những diễn biến này đã vẽ ra một bước tranh nghiệt ngã về chiến trường đang rơi vào bế tắc, không bên nào có khả năng giành chiến thắng quyết định.
Ông Zaluzhnyi lưu ý, cuộc chiến với Nga đang chuyển sang giai đoạn mới với những cuộc giao tranh trên chiến hào và các trận đánh đi vào chiều sâu một cách mệt mỏi. Để phá vỡ thế bế tắc, Ukraine cần phải có bước nhảy vọt về công nghệ.
Trong khi đó, giới phân tích cũng nhận định, cuộc phản công của Ukraine nhằm xuyên thủng tuyến phòng thủ kiên cố của Nga đã bộc lộ những lỗ hổng về chiến thuật, ngay cả khi Kiev có sự trợ giúp của phương tiện và vũ khí hiện đại mà phương Tây cung cấp.
Các lữ đoàn mới thành lập của Ukraine hiện đang gặp nhiều khó khăn ở phía Nam – hướng tấn công chính. Ukraine đã thực hiện nhiều thay đổi về nhân sự, đặc biệt là thay thế và bổ nhiệm các chỉ huy mới, nhưng tình hình trên thực địa vẫn rất nghiêm trọng.
Nguy cơ Ukraine bị bao vây ở Avdiivka
Tại thị trấn Avdiivka ở miền Đông, quân đội Ukraine đang cố gắng tránh bị bao vây sau khi Nga thực hiện cuộc tấn công từ nhiều hướng. Moscow đã tiến hành cuộc tấn công lớn nhất vào thị trấn này kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 2/2022.
Nga đã tấn công Avdiivka từ hai hướng kể từ ngày 10/10. Ban đầu Moscow chịu tổn thất lớn, nhưng sau đó đã đổi chiến thuật và giành được một số vị trí ở phía Bắc và phía Nam thị trấn, nhằm đẩy các lực lượng Ukraine sâu vào trong “lòng chảo” và bao vây xung quanh.
Trong những ngày gần đây, Kiev được cho là đã tái riển khai các đơn vị từ Lữ đoàn cơ giới 47 - một trong những đơn vị có kinh nghiệm và được trang bị tốt hơn - từ tiền tuyến gần Orikhiv đến Avdiivka, một dấu hiệu có thể cho thấy các chỉ huy Ukraine lo ngại phòng tuyến của họ sẽ sụp đổ.
Oleksiy Hetman, một nhà phân tích quân sự của Ukraine cho rằng: “Đây là một quyết định chính trị để giữ vững thị trấn chiến lược. Trong thời gian tới, Ukraine có thể huy động tất cả các lực lượng mà họ đang có ở Avdiivka, cũng như triển khai thêm quân dự bị đến đây”.
Đánh giá về các hoạt động của Nga, ông Mick Ryan, cựu tướng của quân đội Australia lưu ý, cuộc tấn công vào Avdiivka cũng có thể là dấu hiệu cho thấy Nga tin rằng cuộc phản công của Ukraine đang suy yếu và họ có thể nhanh chóng giành được thế chủ động.
Theo nhà phân tích Stephen Biddle, khả năng Nga đạt được bước đột phá tại Avdiivka là rất khó khăn. Nhưng nếu họ dồn đủ nguồn lực vào cuộc giao tranh tại khu vực này, họ có thể có thể chiếm được thị trấn, như những gì Nga đã làm ở Bakhmut”.
Nỗ lực vượt sông Dnipro đầy thách thức
Cách Avdiivka khoảng 500km về phía Đông Nam, quân đội Ukraine đang cố gắng vượt sông Dnipro. Trong hai tuần qua, tại một địa điểm dọc theo vùng đầm lầy ngập nước dọc bờ đông con sông, các đơn vị bộ binh của thủy quân lục chiến Ukraine và nhiều đơn vị khác đã phải chống chọi với các cuộc tấn công thường xuyên của lính dù, máy bay chiến đấu và pháo binh Nga.
Một blogger của Nga cho biết, Ukraine đã thiết lập được đầu cầu đổ bộ thứ nhất tại khu định cư Krynky và đầu cầu thứ hai nằm xa hơn về phía thượng nguồn. Vẫn chưa rõ nỗ lực của Ukraine có thành công hay không bởi việc vượt sông rất phức tạp và nguy hiểm, ngay cả với những quân đội được trang bị tốt nhất. Các chuyên gia cho rằng, lực lượng Ukraine sẽ phải điều động thêm binh sỹ và thiết bị bọc thép hạng nặng qua sông, mới có hy vọng mở một mặt trận lớn mới chống lại quân đội Nga.
Trong trường hợp khả quan, cuộc vượt sông được coi là tín hiệu tốt khi cuộc phản công kéo dài suốt 5 tháng qua của Ukraine bị sa lầy trước hệ thống phòng thủ đáng gờm của Nga và tình hình sẽ trở nên phức tạp hơn khi mùa đông tới. Trong trường hợp bi quan, đây được xem là dấu hiệu của sự tuyệt vọng – hay cú hích cuối cùng trong một nỗ lực không thành công nhằm cắt đứt hành lang đất liền do Nga kiểm soát và tiến tới Biển Azov.
Ukraine khó có thể giành thế chủ động
Ông Stephen Biddle – cựu cố vấn quân đội Mỹ nhận định: “Nga đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt phòng thủ, có một lực lượng dự trữ đáng kể. Trong khi Ukraine chiến đấu chủ yếu với lực lượng được huy động từ đầu năm 2022 và thậm chí không có đủ thời gian để huấn luyện tân binh. Hai yếu tố này không thuận lợi cho Kiev để tiến hành cuộc tấn công nhanh chóng”.
Tại khu vực Zaporizhzhia ở phía Nam – một trong 3 mũi phản công chính, quân đội Ukraine đã sử dụng các phương tiện do phương Tây cung cấp như xe tăng Leopard, xe bọc thép Bradley, xe chiến đấu bộ binh Marder để chọc thủng hệ thống phòng thủ của Nga. Nhưng nỗ lực này không thành công, trong khi Ukraine tổn thất một số lượng lớn trang thiết bị.
Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở tại Washington cho biết, lực lượng Ukraine chỉ “tiến trung bình 90 mét mỗi ngày trên mặt trận phía Nam trong thời kỳ cao điểm của cuộc phản công”. Tiến độ chậm chạp này là một thách thức lớn đối với quân đội cũng như giới lãnh đạo Ukraine.
Theo Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI), việc thiếu đột phá trong các cuộc tấn công mùa hè của Ukraine, cũng như sự thay đổi lợi thế về trang thiết bị của Nga đã buộc Kiev phải chiến đấu một cách thận trọng nếu muốn giành thế chủ động.