Trong những tháng cuối năm 2018, chính trường Mỹ đã chứng kiến nhiều biến động khi đảng Dân chủ nắm quyền kiểm soát Hạ viện và đảng Cộng hòa tiếp tục kiểm soát Thượng viện, một loạt các thông tin về vai trò của điện Kremlin trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2016 được tiết lộ, nền kinh tế Mỹ bắt đầu chững lại và nhiều ứng viên đảng Dân chủ đang cân nhắc tới khả năng cho cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020.
Những dấu hiệu này khiến năm 2019 sẽ trở thành một năm khó đoán định và có nhiều thay đổi quan trọng không kém gì so với năm 2018.
Luận tội Tổng thống và một Quốc hội lưỡng đảng
Việc luận tội Donald Trump là điều có thể xảy ra nhưng để thực sự khiến Tổng thống Mỹ phải từ chức khi đang đương nhiệm thì khả năng cao là điều bất khả thi. Điều này xuất phát từ cách thức của quy trình luận tội ở Mỹ.
Theo Hiến pháp Mỹ, Hạ viện có thể luận tội một Tổng thống với đa số phiếu. Điều này mở ra viễn cảnh thực tế về việc luận tội Tổng thống Trump khi đảng Dân chủ đang nắm quyền kiểm soát Hạ viện.
Tuy nhiên, việc luận tội trong Hạ viện sẽ không dẫn đến việc kết tội và khiến Tổng thống phải rời nhiệm sở, trừ khi quá trình này đạt được sự thông qua của 2/3 số phiếu trong Thượng viện. Để có thể kết tội ông Trump, 20 nghị sĩ đảng Cộng hòa và tất cả các nghị sĩ đảng Dân chủ đều cần phải bỏ phiếu.
Đảng Cộng hòa vẫn dành sự ủng hộ mạnh mẽ cho Tổng thống Trump trong Thượng viện và công tố viên đặc biệt Robert Mueller sẽ khó mà tìm ra bất cứ điều gì khiến đa số các thượng nghị sĩ trong đảng bỏ phiếu chống lại Tổng thống Trump khi mà nhiều người trong số họ đại diện cho các bang mà ông Trump vẫn được yêu thích.
Do việc khiến Tổng thống Mỹ phải rời khỏi Nhà Trắng khó có thể xảy ra nên Hạ viện hầu như đạt được rất ít kết quả nếu luận tội ông Trump. Hơn nữa, làm vậy còn có thể gây "phản tác dụng" nếu ông Trump dễ dàng giành chiến thắng trong Thượng viện.
Năm 2019 sẽ vẫn chứng kiến nhiều cuộc thảo luận về việc luận tội ông Trump nhưng nếu Donald Trump vẫn đủ khả năng để xử lý các vấn đề thì ông sẽ tiếp tục trải qua một năm nữa với vai trò của một Tổng thống.
Chương trình nghị sự của Hạ viện
Hạ viện do Đảng Dân chủ kiểm soát sẽ phải đối mặt với một số thách thức chính trị trước mắt. Đó là sức ép từ phe cánh tả trong việc thúc đẩy tiến trình luận tội ông Trump, thậm chí cả khi điều này có thể chỉ đưa đến một chiến thắng mang tính biểu tượng.
Tuy nhiên, quá tập trung vào việc luận tội Tổng thống có thể làm Hạ viện xa rời với các cử tri và khiến những người này coi đây là minh chứng cho thấy Hạ viện quan tâm đến các vấn đề chính trị hơn là cải thiện cuộc sống của người dân.
Dù chiếm đa số tại Hạ viện nhưng đảng Dân chủ sẽ không thể thông qua bất kỳ đạo luật quan trọng nào bởi đảng Cộng hòa vẫn kiểm soát Thượng viện và ông Trump là một thành viên của đảng Cộng hòa.
Chiến lược tối ưu nhất của đảng Dân chủ vì thế sẽ là thông qua các dự luật nhằm cải thiện việc tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bảo vệ các điều khoản tồn tại trước đó và điều chỉnh các chi phí giáo dục trở nên hợp lý hơn. Dù không có vấn đề nào trong những dự luật này trở thành luật nhưng tất cả chúng lại có thể khiến các đảng Dân chủ khẳng định được vị thế và phổ biến được chương trình nghị sự của họ tới người dân Mỹ khi cuộc bầu cử năm 2020 diễn ra.
Cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020
Từ khi bà Hillary Clinton bị đánh bại năm 2016, số thành viên đảng Dân chủ có tiềm năng cho cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2020 ngày một tăng.
Những quan chức từng phục vụ trong các đời Tổng thống trước đó như John Kerry, Joe Biden, Bernie Sanders và thậm chí có thể là Hillary Clinton hay những người đang hoặc đã là thống đốc các bang như thống đốc bang Colorado Hickenlooper, thống đốc bang California Gavin Newsom, cho đến các thượng nghị sĩ như thượng nghị sĩ bang New Jersey Cory Booker, thượng nghị sĩ bang Minnesota Amy Klobuchar, và các gương mặt mới như Kamala Harris - một thượng nghị sĩ trẻ của bang California, Beto O'Rourke - dù thất bại trước ứng viên đảng Cộng hòa Ted Cruz nhưng chiến dịch tranh cử vào Thượng viện Texas đã khiến ông trở thành một hình mẫu quốc gia, cũng như những người không phải là chính trị gia như tỷ phủ Tom Steyer và một số thành viên đảng Dân chủ mới như cựu Thị trưởng thành phố New York Michael Bloomberg, đều có thể trở thành những ứng viên tương lai cho chiến dịch tranh cử Tổng thống sắp tới.
Có lẽ điều dễ dàng hơn cho đảng Dân chủ là lên danh sách những người không tranh cử vào Nhà Trắng thay vì điểm tên những người có ý định này. Trong năm 2019, vấn đề này sẽ tiếp tục được bàn luận.
Trong khi việc ủng hộ một cái tên nào đó trong thời gian hơn 2 năm trước khi cuộc tranh cử diễn ra là điều không mấy khó khăn thì vấn đề mà đảng Dân chủ cần quan tâm hơn chính là việc xây dựng một tổ chức, cũng như gây quỹ để huy động nguồn tài chính cần thiết cho ứng viên của mình có thể thực hiện chiến dịch tranh cử một cách thành công.
2019 sẽ là một năm nhiều tranh cãi trước khi cuộc đua vào Nhà Trắng diễn ra nhằm lựa chọn một danh sách các ứng viên tiềm năng. Điều không thể tránh khỏi là tính thống nhất vốn được đề cao trong đảng Dân chủ năm 2018 sẽ bị chia rẽ khi các nhà hoạt động, những người ủng hộ và các nhà tài trợ đứng về phía những ứng viên khác nhau.
Vì thế, đảng Dân chủ sẽ khó mà tìm ra một ứng viên duy nhất có khả năng chiến thắng cao vào cuối năm 2019. Thay vào đó, một danh sách khoảng 12 - 18 ứng viên tiềm năng có lẽ là điều khả thi hơn. Con số này vẫn khá lớn nhưng ít ra đã thu hẹp hơn so với danh sách 20 - 30 người đang có kế hoạch chạy đua vào Nhà Trắng như hiện nay.
Đối với đảng Cộng hòa, những vấn đề chính trị trong năm 2019 có thể sẽ có nhiều khác biệt. Những bê bối xung quanh Tổng thống Trump khiến ông trở một ứng viên ít thu hút hơn cho cuộc đua năm 2020 . Tuy nhiên, mặc dù những khó khăn và thách thức tiềm ẩn với Tổng thống vẫn còn tồn tại nhưng trong đảng Cộng hòa hiện nay dường như không có ai thích hợp hơn ông Trump để trở thành một ứng viên tranh cử Tổng thống.
Vấn đề kinh tế
Tình hình kinh tế Mỹ có tác động lớn lao đến chính trường Mỹ trong năm 2019 và 2020. Nền kinh tế mạnh đã "cứu" đảng Cộng hòa nhiều "bàn thua" trong năm 2018, bất chấp việc đảng Cộng hòa đã để mất Hạ viện vào tay đảng Dân chủ. Nếu nền kinh tế vẫn tiếp tục vững mạnh và phát triển năm 2019, đảng Cộng hòa sẽ không thể "quay lưng" với ông Trump.
Tuy nhiên, một cú "lao dốc" của nền kinh tế có thể không chỉ là thảm họa với người Mỹ mà còn với chính Tổng thống Trump.
Nếu những bằng chứng cáo buộc liên quan đến những việc làm sai trái của ông Trump, chẳng hạn như vấn đề Nga, tiếp tục được phơi bày khiến người ta không thể "nhắm mắt làm ngơ" thì các thành viên đảng Cộng hòa trong Quốc hội, bao gồm cả một số người trong Thượng viện sẽ cảm thấy ông Trump trở thành nhân tố kéo lùi vị thế của đảng cũng như cho rằng không còn mấy lý do phải bảo vệ và đứng về phía ông nữa.
Một nền kinh tế trì trệ có thể sẽ mở ra phiên luận tội Tổng thống trong Thượng viện hoặc sẽ là một thách thức lớn của đảng Cộng hòa với ông Trump.
Bằng cách nhận ra rằng việc luận tội Tổng thống Trump không phải là điều dễ dàng, cũng như cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 sẽ đầy biến động hay hiểu rõ về vai trò tiềm tàng của nền kinh tế và những quyết định táo bạo của một Hạ viện do đảng Dân chủ nắm giữ, chúng ta sẽ phác thảo một cách chính xác hơn những thay đổi chính trị lớn nhất trong bức tranh chính trường Mỹ năm 2019./.