Người phát ngôn chính phủ Nhật thông báo Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã đồng ý Nhật sẽ cung cấp hai tàu tuần tra lớn cho Philippines và cho Philippines thuê đến năm máy bay thám sát.
Ông Duterte nổi tiếng ở Nhật
Theo báo Japan Times, thỏa thuận trên đạt được vào ngày 6-9 trong cuộc hội đàm giữa Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bên lề hội nghị cấp cao ASEAN và các hội nghị liên quan ở thủ đô Vientiane (Lào).
Phó Chánh Văn phòng nội các Nhật Koichi Hagiuda thông báo mục đích của thỏa thuận trên nhằm củng cố hợp tác để bảo đảm giải quyết vấn đề tranh chấp ở biển Đông theo cách hòa bình.
Trong cuộc hội đàm đầu tiên sau khi ông Duterte nhậm chức tổng thống, Thủ tướng Shinzo Abe đã khen ngợi ông Duterte “là một nhân vật cũng rất nổi tiếng ở Nhật”.
Ông Shinzo Abe nói: “Tôi rất sung sướng được gặp riêng ông hôm nay”.
Hãng tin Kyodo đưa tin ông Jesus Dureza, cố vấn của Tổng thống Duterte về tiến trình hòa bình, cho biết trong hội đàm Abe-Duterte, hai nhà lãnh đạo đã chia sẻ các chiến lược về giải quyết tranh chấp trên biển Đông.
Cả hai đều cùng quan điểm phải tôn trọng phán quyết của Tòa Trọng tài. Cả hai thảo luận khả năng đưa phán quyết trọng tài ra hội nghị cấp cao ASEAN.
Tổng thống Duterte đã nói trong hội đàm: “Chúng tôi không thể tuyên chiến với Trung Quốc... nhưng một lúc nào đó chúng tôi sẽ phải áp dụng phán quyết về biển Đông”.
Chống khủng bố, đối phó Trung Quốc
Trong khi đó, hãng tin Reuters đưa tin qua tài liệu Reuters có được, Bộ Quốc phòng Philippines đã đề nghị tăng 14% chi tiêu quốc phòng năm 2017 để mua thêm tàu chiến và máy bay.
Mục đích nhằm tăng cường năng lực quân sự chống khủng bố Hồi giáo và cải thiện an ninh hàng hải trong khu vực tranh chấp ở biển Đông.
130 tỉ peso (2,8 tỉ USD) sẽ được đề nghị cấp cho quân đội, chiếm 96% ngân sách quốc phòng.
Theo đề nghị của Bộ Quốc phòng Philippines, khoảng 25 tỉ peso (0,54 tỉ USD) sẽ được chi cho chương trình hiện đại hóa quân đội, trong đó sẽ chi mua hai máy bay giám sát và sáu máy bay hỗ trợ không quân trực tiếp.
Một quan chức quốc phòng Philippines cho biết năm 2017 sẽ là năm thứ hai liên tiếp chính phủ chi 25 tỉ peso cho chương trình hiện đại hóa quân đội.
Philippines đã ký kết hợp đồng mua hai tàu khu trục và ba hệ thống radar cho không quân nhằm cải thiện năng lực giám sát trên biển Đông.
Một phần ngân sách quốc phòng sắp tới sẽ chi trả tiền mua 12 máy bay FA-50 của Hàn Quốc, trong đó hai máy bay đã được giao hồi năm ngoái.
Reuters ghi nhận nhu cầu gia tăng chi tiêu quốc phòng của Philippines đã phản ánh mối quan tâm đối với yêu sách chủ quyền của Trung Quốc và quyết tâm tiêu diệt tổ chức khủng bố Abu Sayyaf có liên hệ với IS.
Abu Sayyaf có mật khu tại hai đảo miền Nam Philippines (có đa số dân theo Hồi giáo) và đang cầm giữ hơn 20 con tin thuộc năm quốc tịch. Trong năm nay Abu Sayyaf đã cắt cổ hai con tin người Canada.