Quân đội Ukraine ngày 4/1 cho biết lực lượng nước này đang chiến đấu bảo vệ lãnh thổ phía sau Maryinka , thành phố tiền tuyến phía Đông. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy Kiev đã mất quyền kiểm soát thành trì chiến lược này, đồng thời đánh dấu bước tiến lãnh thổ quan trọng nhất của Nga ở Ukraine trong hơn 6 tháng qua.
Các bản đồ chiến trường nguồn mở cũng cho thấy quân Nga đã thiết lập được các vị trí chắc chắn trên khắp Maryinka.
Lính Ukraine ở tiền tuyến gần Maryinka. Ảnh: NY Times
Tư lệnh quân đội Ukraine, tướng Valery Zaluzhny, tuần trước thừa nhận các lực lượng của Kiev gần như đã rút ra vùng ngoại ô, đồng thời nói rằng Maryinka “không còn tồn tại” vì lực lượng Nga đã biến nơi đây thành đống đổ nát sau những đợt pháo kích không ngừng.
Một số nhà phân tích quân sự Ukraine cho biết Kiev đã thiết lập các tuyến phòng thủ ngay bên ngoài thành phố và hiện đang chống đỡ các đợt tiến quân tiếp theo của Nga.
Ông Oleksandr Musiienko, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu Pháp lý Quân sự có trụ sở tại Kiev, cho biết: “Có vẻ như lực lượng Ukraine đã rời khỏi Maryinka nhưng họ vẫn tiếp tục chiến đấu ở các vị trí phòng thủ ngay bên ngoài thành phố”.
Bước tiến quan trọng của Nga
Mặc dù Maryinka chỉ còn là đống đổ nát nhưng đây là bước tiến lãnh thổ quan trọng nhất mà Nga đạt được kể từ khi kiểm soát Bakhmut vào tháng 5/2023.
Nga kiểm soát Maryinka khó có thể xoay chuyển cục diện cuộc xung đột, nhưng việc Ukraine để mất thành phố vốn là pháo đài phòng thủ kiên cố trong nhiều năm qua là bằng chứng cho thấy Moscow đã nắm chắc thế chủ động trên chiến trường sau khi cuộc phản công mùa hè của Kiev không đem lại kết quả như kỳ vọng.
Thành công của Moscow ở Maryinka được xem là một đòn giáng vào tinh thần của quân đội Ukraine, hiện đang ở thế phòng thủ và đang phải vật lộn với tình trạng thiếu nhân lực và đạn dược.
Jack Watling, nhà nghiên cứu tại Viện RUSI có trụ sở ở London (Anh), cho biết: “Ukraine sẽ phải đối mặt với vài tháng khó khăn phía trước”.
Bước tiếp theo, lực lượng Nga có thể chuyển mục tiêu sang các thị trấn Kurakhove, Vuhledar và Pokrovsk gần đó, tiến thêm một bước gần hơn đến mục tiêu kiểm soát toàn bộ khu vực Donbass.
“Lực lượng Nga đã có cơ hội thiết lập một khu vực hoạt động rộng hơn”, Tổng thống Vladimir Putin nhận định khi nghe Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu báo cáo về việc kiểm soát Maryinka hôm 25/12.
Việc Nga tiến vào Maryinka, vùng ngoại ô của thành phố Donetsk, diễn ra sau nhiều tháng giao tranh ác liệt. Những diễn biến ở đây gợi nhớ về trận chiến khốc liệt ở Bakhmut cách đó khoảng 80km về phía Đông Bắc.
Giới chức Ukraine thường không thừa nhận thời điểm một thị trấn hoặc thành phố thất thủ mà thay vào đó nói rằng các lực lượng của họ đang hoạt động ở khu vực lân cận. Quân đội Ukraine từ chối bình luận về Maryinka ngoài các báo cáo cập nhật tình hình chiến trường hàng ngày mà họ công bố.
Việc Nga kiểm soát Maryinka được xem như thành công mang tính biểu tượng của Nga trước Ukraine. Lực lượng Kiev đã không thể chiếm lại bất cứ trung tâm dân cư lớn nào trong năm 2023.
Ông Watling nói rằng việc kiểm soát Maryinka không “có ý nghĩa đặc biệt” về mặt chiến lược vì thị trấn này hiện đã bị san phẳng và không phải là trung tâm hậu cần quan trọng đối với Ukraine.
“Tuy nhiên Nga rất muốn tuyên bố thành công, vì vậy khi kiểm soát được thành phố này, họ sẽ tận dụng nó”.
Thêm một bước tới mục tiêu ở Donbass
Kể từ khi cuộc phản công của Ukraine bị đình trệ vào mùa thu năm 2023, Nga đã không ngừng tấn công một loạt thị trấn dọc theo mặt trận phía Đông. Các lực lượng Nga cũng đang tiến vào thị trấn Avdiivka gần đó - một chốt phòng thủ của Ukraine trong khu vực.
Nga chiếm được các thành phố Sievierodonetsk và Lysychansk vào mùa hè năm 2022, nhưng sau đó cuộc tấn công của họ bị đình trệ. Việc chiếm được Bakhmut vào tháng 5 là lần giành được lãnh thổ lớn đầu tiên của lực lượng Nga trong nhiều tháng. Trận chiến kéo dài gần một năm để giành thành phố này được đánh giá là trận chiến đô thị nguy hiểm nhất và kéo dài nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai.
Với Bakhmut, Nga đã tiến một bước gần hơn tới việc đạt được các mục tiêu của mình ở khu vực Donbass. Maryinka là bước tiến tiếp theo.
Các bản đồ nguồn mở của chiến trường cho thấy lực lượng Nga đã kiểm soát hơn một nửa Maryinka kể từ tháng 6/2023. Moscow thực hiện nỗ lực cuối cùng nhằm chiếm rìa phía Tây thành phố vào giữa tháng 12 và tuyên bố kiểm soát hoàn toàn khu vực này vào ngày 25/12.
Bản đồ chiến trường do Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Washington, cung cấp cho thấy hiện giờ Nga đã tiến tới ranh giới phía Tây của Maryinka.
Maryinka hiện giờ chỉ là một thành phố đổ nát, không có nhiều nơi có thể dùng làm căn cứ cho các cuộc tấn công xâm nhập sâu hơn vào lãnh thổ mà Ukraine kiểm soát. Trong khi đó Ukraine đã có thời gian xây dựng các vị trí dự phòng nhằm cố gắng ngăn chặn những bước tiến xa hơn của Nga.
Serhii Kuzan, Chủ tịch Trung tâm Hợp tác và An ninh Ukraine, cho biết: “Ý nghĩa chính không nằm ở bản thân lãnh thổ của Maryinka mà nằm ở các tuyến phòng thủ phía tây thành phố và các lực lượng phòng thủ của chúng tôi đang nắm giữ những vị trí đó”.
ISW nhận định: “Các lực lượng của Nga rất khó có thể đạt được bước tiến nhanh chóng từ Maryinka do năng lực của lực lượng Moscow tại đây đã bị suy giảm”.
Tuy nhiên, một phân tích gần đây của Bộ Quốc phòng Estonia cho rằng, các chiến dịch của Nga, bao gồm cả ở Bakhmut và Maryinka, đã giúp Moscow chiếm được nhiều lãnh thổ hơn trong năm 2023 so với diện tích lãnh thổ mà họ để mất.