Theo Reuters, một trong hai quan chức trong nhóm quân ủy nhiệm của Iran cho biết vụ việc đã được xử lý êm trong ngày 5.6, khi bộ binh Syria thu hồi 3 vị trí mà quân Nga hôm 4.6 đã triển khai ở thị trấn Qusair thuộc tỉnh Homs.
Vị quan chức nói "trục kháng chiến" (ý chỉ Iran và quân ủy nhiệm) đã xem xét tình hình sau hành động "tự ý" của quân Nga.
Vị quan chức thứ hai là chỉ huy của một nhóm quân ủy nhiệm, đề nghị giấu tên nói: "Chúng tôi phản đối một hành động không điều phối này, dù nó đã được giải quyết, Sư đoàn 11 bộ binh Syria đang triển khai ở vùng biên giới giáp Lebanon".
Vị chỉ huy nhấn mạnh Nga không thể bào chữa đó là một nỗ lực đánh bọn khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) hoặc Mặt trận Nusra, vì Hebollah và quân đội Syria đã đánh thắng bọn chúng tại vùng biên giới Lebanon - Syria.
Ông cũng nói các chiến binh của lực lượng vũ trang Hezbollah (trong nhóm quân ủy nhiệm của Iran) vẫn hiện diện tại khu vực trên.
Thị trấn Qusair là một chiến địa lớn trong nội chiến Syria hồi năm 2013, khi quân Hezbollah giúp quân đội Syria đánh bại quân nổi dậy.
Một số chi tiết sự cố ở thị trấn Qusair cũng được đài truyền hình Al-Mayadeen (Lebanon) đưa tin, như số quân Nga dàn ở đây thì nhỏ. Đài này thân cận Syria và các đồng minh của Iran như Hezbollah.
Một căn cứ quân sự ở cùng khu vực đã bị tấn công tên lửa ngày 24.5. Quân đội Israel không nhận trách nhiệm vụ tấn công này.
Mỹ tiếp tục đánh bọn khủng bố ở Syria
Xem ra đây là một cuộc hành quân mà Nga không điều phối với quân ủy nhiệm của Iran vốn cùng Nga giúp quân đội của Tổng thống Bashar Al-Assad trong cuộc nội chiến Syria.
Quân Nga và quân ủy nhiệm như Hezbollah đã phối hợp đánh quân nổi dậy đòi lật đổ Tổng thống Syria. Hezbollah đến Syria chiến đấu từ năm 2012, còn không quân Nga đến Syria từ tháng 9.2015.
Nhưng hoạt động của hai đơn vị càng trở nên khác biệt, sau khi Israel đề nghị Nga bảo đảm rằng Iran và quân ủy nhiệm không lập thế đứng quân sự tại Syria.
Israel đã muốn Iran và quân ủy nhiệm tránh xa biên giới Israel và rút toàn bộ quân số khỏi Syria. Hồi tháng 5, Israel nói Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) từ Syria đã tấn công tên lửa ồ ạt vào Cao nguyên Golan bị Israel chiếm.
Thủ lĩnh Sayyed Hassan Nasrallah của Hezbollah nói đó là sự đánh dấu "giai đoạn mới" của chiến tranh ở Syria.
Gần đây, Nga đề nghị tất cả các nhóm quân không phải người Syria rút khỏi miền nam Syria, và được xem đó là một lời kêu gọi nhắm vào Iran, và quân đặc nhiệm Mỹ đóng ở vùng Tanf ở biên giới Syria - Iraq.
Vùng tây nam Syria do quân nổi dậy kiểm soát, gần biên giới Israel, nên đã trở thành sự chú ý, kể từ sau khi Syria và đồng minh đánh tan các ổ kháng cự cuối cùng của quân nổi dậy ở gần thủ đô Damascus.
Mỹ muốn duy trì "vùng không leo thang chiến sự" ở tây nam Syria, mà Mỹ từng đạt được với Nga và Jordan, nhằm hạn chế vùng chiến sự không gần biên giới Israel.
Theo Newsweek, lính Mỹ ở Syria cũng đánh bọn IS, cũng tấn công các mục tiêu quân sự Syria bất chấp sự cảnh báo của Nga, thậm chí biệt kích Mỹ đã giết chết quân đánh thuê Nga, nhưng Mỹ - Nga chưa hề đụng độ tại cuộc nội chiến Syria.
Ngày 5.6, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Lực lượng dân chủ Syria (SDF, có Mỹ chống lưng) hôm 3.6 đã mở cuộc tấn công một số ổ kháng cự cuối cùng của bọn IS ở đông bắc Syria, và SDF có điều phối với quân đội Iraq để "bảo đảm bọn khủng bố không có đường thoát".
Nga - Mỹ suýt đánh nhau ở Syria nếu Putin không khôn khéo
Tổng thống Assad đã thề thu hồi toàn bộ lãnh thổ Syria từng lọt vào tay bọn IS và quân nổi dậy.
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn đài RT hôm 31.5, Tổng thống Syria khẳng định nếu không có sự khôn ngoan của lãnh đạo Nga, thì Nga - Mỹ đã lao vào đánh nhau ở nước ông:
"Trên thực tế, chúng tôi suýt phải chứng kiến cuộc chiến trực tiếp giữa quân Nga với lính Mỹ, và may mắn là tránh được cuộc chiến này, không phải nhờ sự khôn ngoan của lãnh đạo Mỹ, mà là sự khôn ngoan của lãnh đạo Nga, vì không ai trên thế giới này, và nhất là dân Syria, muốn có cuộc chiến đó".
Tổng thống Assad còn nói Syria cần Nga yểm hộ đánh bọn khủng bố IS và quân nổi dậy, nhưng cũng cần tránh sự điên rồ của Mỹ nhằm có thể ổn định Syria.
Ông Assad không chấp nhận chữ "nội chiến", khẳng định cuộc chiến ở nước ông là "bọn đánh thuê, người Syria và người nước ngoài được phương Tây trả tiền nhằm lật đổ chính phủ của ông.
Ông Assad cảnh cáo quân Mỹ nên nhớ "bài học Iraq" và nên rời khỏi Syria. Damascus cũng đã "mở cửa đối thoại" với Lực lượng dân chủ Syria (SDF, có Mỹ chống lưng) đang kiểm soát phía bắc và phía đông Syria, cũng là nơi quân Mỹ trú đóng.
Tổng thống Assad nói: "Đối thoại là phương án đầu tiên. Nếu không, chúng tôi sẽ đến giải phóng các vùng lãnh thổ đó bằng vũ lực", và ông nhấn mạnh "Mỹ nên rút vì đấy là chuyện không thể tránh. Họ từng vô cớ đến Iraq và hãy xem điều gì đã xảy đến với họ. Họ cần rút bài học về chuyện xâm lược".
Ông Assad khẳng định không có quân Iran tham chiến ở Syria, mà chỉ là các cố vấn quân sự sang hỗ trợ binh lính Syria.
Phản ứng lại, người phát ngôn Lầu Năm Góc Dana W. White nói nhiệm vụ của Mỹ là đánh bại bọn IS ở Syria, không muốn dây vào nội chiến Syria.
Trung tướng thủy quân lục chiến Mỹ Kenneth F. McKenzie cũng cảnh báo nguy cơ đánh nhau giữa liên quân do Mỹ dẫn đầu với quân đội Syria: "Bất kỳ bên liên quan nào ở Syria nên hiểu tấn công quân Mỹ hoặc đồng minh của chúng tôi sẽ là một chính sách tệ".