Thủ tướng Hungary Viktor Orban. (Ảnh: EPA)
Không có gì đáng ngạc nhiên khi Hungary công bố khẩu hiệu chính thức mang âm hưởng của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trong tuần qua: "Làm cho châu Âu vĩ đại trở lại", nhưng vẫn khiến nhiều người ở Brussels cau mày.
Vị thủ tướng theo chủ nghĩa dân túy Viktor Orban là nhà lãnh đạo có quan điểm hoài nghi châu Âu thẳng thắn nhất trong EU .
Trong thập kỷ qua, chính phủ của ông nhiều lần mâu thuẫn với lãnh đạo EU và các quốc gia thành viên khác về vấn đề dân chủ, di cư và gần đây nhất là sự hỗ trợ quân sự của khối dành cho Ukraine .
Budapest thường xuyên dùng quyền phủ quyết của mình trong các cuộc bỏ phiếu quan trọng, làm đình trệ nhiều chính sách khi tất cả các nước còn lại đều đã sẵn sàng.
EU giữ lại hàng tỷ euro từ quỹ của khối cho Hungary vì cho rằng Budapest vi phạm nguyên tắc dân chủ và pháp quyền, đến mãi gần đây mới được giải phóng. Mới tuần trước, Hungary bị phạt 200 triệu euro (216 triệu USD) vì không chấp hành luật tị nạn của EU.
Vì vậy, việc Hungary sắp đảm nhận vị trí chủ tịch luân phiên của EU trong 6 tháng cuối năm nay đang gây ra nhiều hoài nghi và lo lắng.
Nghị viện châu Âu nghi ngờ khả năng Budapest có thể đáp ứng tốt nhiệm vụ này, vì chủ tịch phải đóng vai trò như một người điều phối trung thực giữa các thành viên và vượt lên trên lợi ích quốc gia, đồng thời thúc đẩy chương trình lập pháp của khối.
Tháng 6 năm ngoái, đa số các nghị sĩ EU thông qua nghị quyết bày tỏ hoài nghi khả năng Hungary có thể hoàn thành nhiệm vụ chủ tịch luân phiên một cách đáng tin cậy trong năm 2024, cho rằng Budapest không tuân thủ luật pháp EU. Tuy nhiên, nghị quyết không mang tính ràng buộc đó không đi đến đâu cả.
Bộ trưởng Hungary phụ trách các vấn đề EU Janos Boka đứng trước khẩu hiệu “Làm cho châu Âu vĩ đại trở lại”. (Ảnh: EPA)
Ngày 1/7 tới, Hungary sẽ bắt đầu chủ trì các cuộc họp cấp bộ trưởng và hội nghị thượng đỉnh, tiếp quản vị trí chủ tịch từ Bỉ. Cho đến cuối năm nay, Hungary cũng sẽ đại diện cho các quốc gia thành viên khác trong những cuộc đàm phán với Nghị viện châu Âu và Ủy ban châu Âu.
Ngày 18/6, tại một cuộc họp báo ở Budapest, Bộ trưởng Hungary phụ trách các vấn đề EU Janos Boka khẳng định nước này sẽ thực hiện hiệu quả nhiệm vụ của mình.
“Trên cương vị chủ tịch, chúng tôi sẽ là những người điều phối trung thực, làm việc một cách trung thành với tất cả các quốc gia và thể chế”, ông Boka nói.
Quan chức này cho biết, trong nhiệm kỳ của mình, Hungary sẽ cố gắng để tăng cường năng lực cạnh tranh kinh tế của EU, bảo đảm chính sách quốc phòng, nỗ lực thực hiện chính sách mở rộng nhất quán và ngăn chặn tình trạng di cư bất hợp pháp thông qua việc phối hợp hiệu quả hơn với các nước ngoài EU.
Ngoài ra, Budapest đặt mục tiêu định hình lại Quỹ gắn kết, nhằm thu hẹp khoảng cách giữa các khu vực chênh lệnh về trình độ phát triển, thúc đẩy chính sách nông nghiệp hướng tới nông dân, giải quyết vấn đề khí hậu và thách thức về nhân khẩu học.
Sau đó, ông Boka nói đến khẩu hiệu chính thức: "Làm cho châu Âu vĩ đại trở lại", gợi nhớ đến khẩu hiệu "Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại" nổi tiếng của ông Trump, được in trên những chiếc mũ bóng chày màu đỏ khắp nước Mỹ.
Quan hệ giữa EU và Mỹ đi xuống khi ông Trump làm tổng thống. Giờ đây, ông Trump đang vận động tích cực cho cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 tới.
Ông Alberto Alemanno, giáo sư về luật EU tại Đại học HEC Paris, cũng muốn Hungary từ chối chức vị trí chủ tịch luân phiên.
“Mối quan tâm lớn nhất của tôi khi Hungary đảm nhiệm vị trí chủ tịch là việc đó sẽ bình thường hóa chuyện một thành viên nổi loạn vi phạm luật chơi vẫn hưởng lợi từ tập thể”, ông Alemanno nói với DW .
Budapest tiếp quản vị trí chủ tịch vào thời điểm chuyển giao ở Brussels. Cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vừa diễn ra đầu tháng này, nghĩa là cơ quan lập pháp của khối sẽ phải thông qua nhiều chương trình mới trong thời gian từ nay đến cuối năm.
Tiến trình đàm phán để Ukraine gia nhập EU bắt đầu vào ngày 25/6. Kiev hy vọng có thể đẩy nhanh quá trình này bằng cách tập trung trao đổi cụ thể những cải cách cần thiết.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Boka của Hungary nói rằng sẽ không có phong trào lớn nào diễn ra trước năm 2025. “Theo kỳ vọng của tôi với nhiệm kỳ chủ tịch của Hungary, vấn đề mở rộng sẽ không được nêu ra”, ông nói với các phóng viên.