Tiến dần tới vai trò người mua bán cuối cùng
Lộ trình chấm dứt “vàng hóa” nền kinh tế phải tuân thủ quy trình từ xây dựng khuôn khổ pháp lý chặt chẽ để quản lý thị trường vàng; chấm dứt hoạt động huy động và cho vay vốn bằng vàng của TCTD; cuối cùng là chuyển hoàn toàn quan hệ huy động, cho vay vốn bằng vàng sang quan hệ mua, bán vàng miếng.
K hi thị trường vàng miếng đã hoạt động tương đối ổn định, để thực hiện giai đoạn cuối cùng về xóa bỏ “vàng hóa” nền kinh tế, NHNN sẽ thực hiện vai trò người mua bán cuối cùng trên thị trường vàng miếng nhằm đảm bảo sự lưu thông của thị trường và tăng Dự trữ ngoại hối Nhà nước bằng vàng.
Hiện có khá nhiều ý kiến về vai trò này của NHNN. Trong đó, chủ yếu các ý kiến cho rằng NHNN sẽ thực hiện điều này bằng một trong 2 cách:
Thứ nhất, NHNN sẽ áp đặt giá, tức là NHNN sẽ áp đặt giá mua, giá bán và toàn thị trường đi theo giá đó.
Thứ hai, NHNN đặt ra một khung giá (có giá sàn và giá trần). Trong khoảng đó thì các doanh nghiệp có thể căn cứ tùy năng lực thực tế, khả năng tham gia thị trường, xu hướng thị trường… để tham gia. Trong trường hợp yết giá mua bán, giá thị trường đụng giá sàn NHNN đứng ra mua, còn chạm vào giá trần thì bán ra để can thiệp.
Theo đại diện một doanh nghiệp kinh doanh vàng, N HNN công bố giá mua, giá bán hằng ngày, coi đó như một khung giá định hướng. Trong trường hợp có đơn vị mua bán vượt khung quá xa, NHNN có thể can thiệp bằng nghiệp vụ mua bán để điều chỉnh lại cho hợp lý. Việc đặt khung này vừa tạo quyền chủ động cho doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo quyền lợi của người dân. Với cách này thì khả năng điều tiết giá vàng theo thị trường sẽ tốt hơn.
Về biên độ giá mua và bán, vị đại diện này có cho rằng, khoảng cách đó nên là 70.000-100.000 đồng, đủ để hạn chế tình trạng ép giá với người dân, vừa đảm bảo lợi nhuận hợp lý cho doanh nghiệp hoạt động bình thường.
Khó chiều giá vàng
Dù NHNN chưa công bố cụ thể phương án hay cơ chế mua bán vàng nhưng đ ã có nhận định cho rằng, đối với ngoại tệ, hiện đã có thị trường liên ngân hàng , đối tượng mua bán ít phổ biến hơn vàng… nên có thể áp dụng biên độ.
Trong khi với vàng, hiện không có cơ chế cho phép các ngân hàng được vay mượn lẫn nhau, không có thị trường liên ngân hàng , lại biến động theo cung cầu thị trường nên không thể dùng biện pháp hành chính để áp đặt, ấn định giá.
Thực tế, ứng xử với giá vàng không dễ khi nó luôn biến động, ảnh hưởng từ nhiều yếu tố và phụ thuộc vào giá vàng thế giới cùng với sự lệch pha về thời gian. Đó là chưa kể những tác động từ cung cầu trong nước, các yếu tố tâm lý và thói quen tích trữ vàng của người dân từ rất lâu đời. Do đó cơ quan quản lý phải tính toán rất thận trọng để không gây biến động mạnh trên thị trường cũng như linh hoạt trong điều tiết giá vàng.
Việc bình ổn giá vàng, đưa giá vàng trong nước về sát giá vàng thế giới là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà Chính phủ đã chỉ đạo NHNN phải thực hiện. Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ ngành Ngân hàng năm 2013, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo, NHNN cần tiếp tục phát huy kết quả đạt được để làm tốt hơn trong thời gian tới trên cơ sở đảm bảo 3 yêu cầu: Quản lý tốt thị trường vàng không để vàng gây tác động gây bất ổn kinh tế vĩ mô như trước đây; Đảm bảo các quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người dân; Và, cố gắng dần đưa vàng trở thành nguồn lực kinh tế để đầu tư phát triển. NHNN đang có nhiều bước đi đúng lộ trình và quyết liệt để thực hiện các yêu cầu đó.
Để tận dụng nguồn lực vàng miếng trong dân, NHNN đang xây dựng cơ chế mua vàng tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước. Đây là kênh chính để huy động nguồn lực vàng trong dân nhằm mục tiêu chuyển hóa nguồn lực vàng, phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế của đất nước, đảm bảo các quyền hợp pháp của người dân đối với vàng miếng như mua bán, nắm giữ, được bảo đảm an toàn thông qua dịch vụ giữ hộ của các tổ chức tín dụng.
Cụ thể, NHNN đã có phương án tham gia bình ổn giá vàng qua việc mua bán . Dự kiến trong tuần này, nhiều khả năng NHNN sẽ công bố cụ thể về kế hoạch điều tiết giá. Chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế sẽ tiếp tục bị thu hẹp, khả năng tái diễn cơn sốt vàng sẽ khó xảy ra.