CNN ngày 11/12 đăng tải bài phân tích của ông Daniel Treisman - Giáo sư khoa học chính trị tại Đại học California, Los Angeles, tác giả cuốn sách "Sự trở lại: Hành trình của Nga từ Gorbachev đến Medvedev".
GS Treisman đã chỉ ra những "nguy hiểm" trong mối quan hệ phức tạp giữa Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Mối quan hệ phức tạp chưa từng có giữa một tổng thống Mỹ và chính phủ Nga
Sự thật là không ai nói rằng Trump và đội chuyển giao đang bí mật làm việc cho Moscow, Treisman chỉ ra.
Cuộc điều tra về mối liên quan giữa điện Kremlin và chiến dịch tranh cử của Trump vào mùa hè vừa qua cũng đã kết luận: Không có bằng chứng nào về mối liên hệ trực tiếp giữa Trump và chính phủ Nga.
Tuy nhiên, các mối liên quan "gián tiếp" lại là chuyện khác. Cựu chủ tịch chiến dịch tranh cử của Trump, Paul Manafort, đã phải từ chức vì dính líu đến vụ giúp một tỷ phú "thân Putin" mua lại một đài truyền hình ở Ukraine.
Cố vấn an ninh quốc gia của Trump, tướng về hưu Michael Flynn cũng đã từng có những tiếp xúc với các nhân viên tình báo của quân đội Nga. Ông Flynn thậm chí đã được trả tiền để trả lời phỏng vấn trực tiếp trong gala kỷ niệm 10 năm thành lập RT, kênh truyền hình được cho là bộ máy tuyên truyền quốc tế chủ yếu của Nga.
Cũng theo Treisman, Rex Tillerson - CEO của tập đoàn dầu khí Exxon Mobile, đồng thời đang là ứng cử viên hứa hẹn cho chức Ngoại trưởng Mỹ (dù không có kinh nghiệm) - là một người có quan hệ lâu năm với ông Putin và đã được đích thân tổng thống Nga trao tặng huân chương "Hữu nghị".
5 năm trước, Tillerson ký một thỏa thuận "béo bở", có thể mang về lợi nhuận 500 tỷ USD, thông qua việc khai thác mỏ dầu ở Biển Bắc của Nga. Thỏa thuận này sau đó chưa thực thi được vì vướng phải các lệnh trừng phạt của phương Tây áp đặt với Nga sau vụ sáp nhập Crimea.
Năm 2014, Tillerson đã công khai vận động hành lang tại Washington cho việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt này.
Trong công việc kinh doanh riêng của ông Trump, các thỏa thuận với Nga vẫn là một điều bí ẩn. Tuy nhiên, con trai cả Donald Trump Jr. từ năm 2008 đã cho cánh phóng viên biết anh đi công tác tới Nga 6 lần trong 18 tháng trước đó.
"Chúng tôi nhận được rất nhiều tiền đầu tư từ Nga, đặc biệt là cho các dự án ở Dubai và New York", Trump Jr. cho biết.
Cũng trong năm 2008, Trump đã thu về khoản lợi nhuận lớn bất thường từ một dự án bất động sản "ế ẩm". Trong lúc công ty của ông đang rất khó bán một tòa biệt thự 17 phòng ngủ (đã ngốn khoản đầu tư lớn) ở Florida với giá 41 triệu USD, thì một "đại gia" trong ngành phân bón của Nga, ông Dmitry Rybolovlev, đã trả 95 triệu USD để mua lại căn biệt thự trên bờ biển đó.
Rybolovlev có vẻ không phải là người Nga cuối cùng "giúp" Trump trong lúc cần thiết.
Theo Washington Post, báo cáo mới đây CIA đã kết luận: Đứng đằng sau vụ bê bối email của bà Clinton trong chặng cuối của cuộc tranh cử có bàn tay của các tin tặc "dính dáng" với Điện Kremlin.
Vụ bê bối này không chỉ làm xói mòn niềm tin vào bầu cử Mỹ, nó còn là một "đòn" giáng vào bà Clinton, đồng thời là một nhân tố tích cực giúp Trump chiến thắng.
Bản thân Trump thì liên tục ca ngợi Putin cả trước và sau khi thắng cử.
Tất cả những điều này đều chưa từng có tiền lệ. Chưa từng có tổng thống đắc cử nào của Mỹ có những mối liên hệ phức tạp như vậy với một chính quyền "đối đầu" với Mỹ.
Các xung đột lợi ích sẽ cần được làm rõ trong phiên điều trần của Thượng viện về việc bổ nhiệm nhân sự trong nội các của Trump.
Các lực lượng hành pháp sẽ phải điều tra kỹ càng tất cả các sự kiện, vụ việc bất cứ khi nào có dấu hiệu nghi vấn.
Ông Trump mới đây gọi báo cáo của CIA về việc Nga can thiệp bầu cử Mỹ là "nực cười". (Ảnh: CNN)
GS Mỹ: Thế giới nguy hiểm khi có 2 tổng thống như Trump và Putin
Theo GS Treisman, mối lo ngại lớn nhất trong quan hệ giữa Trump và chính phủ Nga không nằm ở chỗ tổng thống Mỹ bị Nga chi phối. Có hai vấn đề khác quan trọng hơn.
Thứ nhất, thậm chí cả khi Trump bảo vệ lợi ích của nước Mỹ, thì ông đã bắt đầu cuộc đua với Putin ở thế bất lợi. Trump đã phá vỡ thế "bị cô lập" của Nga.
Trong vấn đề Syria, Trump cũng tỏ rõ quan điểm nhượng bộ Nga.
Nhà lãnh đạo Nga rất có thể coi Trump là một người thiếu kinh nghiệm, phù phiếm, muốn có kết quả nhanh và sẽ lợi dụng những điểm yếu này.
Do đó, sự nguy hiểm chính là: Có thể tương lai Trump sẽ bỏ qua nhiều lợi ích quốc gia hơn, chỉ để đổi lại những cử chỉ vô nghĩa.
Thứ hai, Treisman đánh giá mối nguy hiểm đến từ tính khí của Trump. Putin vốn đã nổi tiếng là một người khó đoán, và giờ ông đã tìm thấy một người đồng cấp tương tự. Với hai nhà lãnh đạo khó đoán và liều lĩnh, rủi ro cả hai bên có những tính toán sai lầm sẽ tăng lên.
Không chỉ vậy, nhiều cộng sự xung quanh hai nhà lãnh đạo cũng là những người đầy hoài nghi và theo thuyết âm mưu.
Theo Daniel Treisman, tình báo Nga phục vụ cho ông Putin thì "nổi tiếng là hay phóng đại vai trò của CIA trong các sự kiện của thế giới". Còn cố vấn an ninh quốc gia của Trump thì "có tai tiếng dùng mạng xã hội để truyền bá các tin tức bịa đặt".
"Quyết định bốc đồng kết hợp với thông tin không chính xác, chỉmột vị tổng thống như vậy đã rất đáng lo ngại rồi. Đằng này, với hai vị tổng thống như thế, quả là hết sức nguy hiểm!" - học giả người Mỹ nhận định.