Cuộc chiến chống IS tới hồi kết
Trên khắp Syria trong vài ngày qua, các cuộc tấn công đã tàn phá đất nước. Syria đang trên bờ vực chiếm lại lãnh thổ cuối cùng từ tay IS.
Các cuộc không kích của Mỹ đã khiến hàng chục người thiệt mạng ở vùng viễn đông Deir Ezzor, trong khi pháo kích của Israel tấn công bệnh viện ở Golan, và một quả bom đã phát nổ trong chiếc xe không người lái ở phía Syria vùng biên với Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhóm phiến quân Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) của người Kurd đã phát động cuộc tấn công nhằm vào ngôi làng al-Baghuz Fawqani – nơi mà lực lượng này cho là nơi ẩn náu cuối cùng của IS. SDF được Mỹ hỗ trợ bằng các cuộc không kích.
Tuy nhiên, quá trình diễn ra "trận đánh cuối cùng" này khá chậm chạp, vì khoảng 600 chiến binh IS còn lại sử dụng dân thường làm lá chắn sống, tờ Independent cho biết.
Cuộc không kích của Mỹ nhằm vào làng Baghuz đã khiến hàng chục dân thường thiệt mạng trong tuần này. Một cuộc tấn công nhằm vào một nhà thờ Hồi giáo mà IS sử dụng làm trung tâm chỉ huy đã khiến 16 người thiệt mạng, trong khi một cuộc không kích khác nhằm vào một trại tị nạn ở rìa thị trấn khiến ít nhất 70 thường dân tử vong.
Trong khi đó Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm 12/2 tự hào tuyên bố rằng nước này đang "liên tục hoạt động" chống lại Iran và các lực lượng ủy nhiệm ở Syria, đồng thời thừa nhận trận pháo kích của Tel Aviv nhằm vào vùng Quneitra của Syria, gần Cao nguyên Golan.
Giải pháp duy nhất
Trong bối cảnh đó, ông Peter Ford, cựu Đại sứ Anh tại Syria, đã bàn về tình hình Syria sau khi IS bị xóa sổ hoàn toàn.
"Giống như những kẻ được gọi là phiến quân, IS sử dụng nhà thờ Hồi giáo, bệnh viện, trường học để làm trung tâm chỉ huy. Khi lực lượng Chính phủ Syria đánh bom nhằm vào những địa điểm này sẽ bị phản ứng phẫn nộ, bị coi là vô nhân tính.
Nhưng tất nhiên khi liên quân quốc tế chống khủng bố do Mỹ dẫn đầu làm điều đó thì đó chỉ là một "tai nạn xui xẻo" nếu chẳng may gây thương vong cho thường dân", ông Ford nói.
Lực lượng quân đội Syria.
Cựu Đại sứ Anh lưu ý rằng những chiến binh IS còn lại có khả năng là các tay súng từ nước ngoài, vì chúng là lực lượng duy nhất không thể hòa nhập lại với cuộc sống xã hội và thoát khỏi vùng chiến sự. Tờ Sputnik trước đó cho hay trong số 37.000 người tị nạn ở chiến trường Deir Ezzor thì có ít nhất 3.200 người đã từng là các tay súng, theo SOHR.
"Họ đang tìm cách trốn thoát bằng cách lẩn trốn vào đám người phụ nữ và trẻ em vô tội đang đi ra khỏi vùng chiến sự", Phó chỉ huy SDF, Thiếu tướng Christopher Ghika nói với AFP tuần trước.
Các chiến binh IS còn lại được cho là không khoan nhượng, quyết chống lại quân Chính phủ Syria, SDF và lực lượng Mỹ. Chúng đang triển khai các cuộc tấn công tự sát để làm chậm tiến độ chiến dịch càn quét cuối cùng lần này.
Nhưng một khi Baghuz được giải phóng, cuộc chiến sẽ kết thúc. Vẫn còn một "nơi ẩn náu của IS ở trong vùng lãnh thổ do quân Chính phủ nắm giữ vùng sa mạc rộng lớn Syria", ông Ford nói.
"Còn những nhóm tàn quân IS, tôi không chắc chúng có kiểm soát những ngôi làng hay không, nhưng tổ chức của các nhóm này hết sức lỏng lẻo. Nhưng trong mắt phương Tây, chúng không được tính đến. Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ tuyên bố rằng "Chúng tôi đã tiêu diệt IS!".
Theo cách tuyên bố đó thì Syria chỉ chiếm 30% diện tích thực của nó – nơi mà Mỹ có quyền kiểm soát. Phần còn lại không được tính đến", nhà ngoại giao Anh nói thêm.
Ông Ford cảnh báo rằng "cơn thịnh nộ gần đây nhất" của Israel ở Cao nguyên Golan không có gì mới mẻ, nhưng ông đồng thời nhấn mạnh rằng "đang trong thời kỳ bầu cử của Israel, cho thấy ông Netanyahu đang thể hiện sức mạnh cơ bắp, khẳng định rằng bản thân là một nhà lãnh đạo quân sự thực thụ".
Trong kỳ bầu cử này, Thủ tướng Israel đang phải đối mặt với một nhà lãnh đạo quân sự nghiêm túc khác – Benjamin Gantz – cựu Giám đốc Lực lượng Quốc phòng Israel, người đã thành lập một đảng mới mang tên Israel Resilience.
"Ông ấy đang gia tăng uy tín quân sự của mình", Ford nói về Thủ tướng Netanyahu, "cố gắng làm bầu không khí trở nên khủng hoảng hơn, nhấn mạnh mối đe dọa liên quan tới Iran. Tôi không nghĩ Iran và các đồng minh, như Hezbollah, sẽ ngốc nghếch để bước vào trò chơi của ông Netanyahu bằng cách phản ứng thái quá".
Tuy nhiên, ông Ford nhận định rằng 2.000 lính Mỹ rời khỏi Syria sẽ không khiến tình hình thay đổi quá nhiều, vì lực lượng này chỉ hỗ trợ cho Không quân Mỹ mà các chỉ huy Mỹ đã xác nhận là vẫn có khả năng tiến hành các cuộc không kích như vậy từ các căn cứ ở Iraq.
Khi được hỏi liệu một giải pháp chính trị có thể được tiến hành ở Idlib hay không, ông Ford thẳng thắn trả lời là "không".
"HTS, hay nhóm khủng bố Hayat Tahrir ash-Sham có liên kết với al-Qaeda, đã nắm quyền kiểm soát 70-80% Idlib. Điều đó không tuân thủ đúng thỏa thuận Sochi" giữa Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran, ông lưu ý".
"Thổ đã đàm phán với Nga, đảm bảo rằng Moscow và Damascus sẽ không tiến về Idlib. Nhưng người Thổ đã không tôn trọng các điều khoản và giờ họ đang thảo luận với phía Nga về những hành động tiếp theo", nhà ngoại giao Anh nhận xét.
Ông Ford lưu ý rằng sẽ có một hội nghị thượng đỉnh diễn ra vào ngày 14/2, một lần nữa tại Sochi, giữa Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Iran Hassan Rouhani, liên quan đến tương lai của khu vực Idlib.
"Giải pháp duy nhất chỉ có thể là giải pháp quân sự, dù Nga và Iran có nói rằng chỉ có giải pháp chính trị", cựu Đại sứ Anh tại Syria Ford cho biết.
"Những gì chúng ta có ở thực địa chỉ có thể là giải pháp quân sự. Ông Assad đã sở hữu quyền kiểm soát với phần lớn đất nước, và các địa điểm còn lại cũng sẽ sớm được giành lại bằng sức mạnh quân sự.
Có thể có một số cuộc đàm phán với người Kurd, nhưng sau đó người Kurd sẽ không bao giờ thực sự chiến đấu chống lại Assad. Chưa bao giờ có một trận chiến nào giữa người Kurd và lực lượng Syria.
Người Kurd chưa bao giờ chủ động tìm cách tách ra khỏi Syria, họ chỉ muốn một chút quyền tự chủ. Vì vậy, có thể có giải pháp chính trị ở khía cạnh này liên quan tới vấn đề Syria", ông nói.
"Nhưng không bao giờ có chuyện đàm phán với HTS để giành lại quyền kiểm soát Idlib. Chỉ có một giải pháp duy nhất là triệt tiêu bằng quân sự", Ford kết luận.