Điều ít biết về những máy bay quân sự đầu tiên của Trung Quốc

Mỹ được cho là động lực thúc đẩy Trung Quốc vượt qua muôn vàn khó khăn để chế tạo những máy bay quân sự đầu tiên.

Đầu những năm 1960, Mỹ thường xuyên cử máy bay trinh sát tầm cao đến thu thập thông tin tình báo quân sự của Trung Quốc. Mặc dù khi đó Trung Quốc đã sở hữu một số máy bay chiến đấu như J-6, J-7 nhưng không một lần thành công ngăn chặn Mỹ, do đây là các máy bay hết sức “thô sơ” và có tầm bay hạn chế.

Các máy bay trinh sát của Mỹ đã bắt được điểm yếu của máy bay chiến đấu Trung Quốc, và thậm chí cũng nắm được các hạn chế của hệ thống radar Bắc Kinh, từ đó tiến hành các chuyến bay theo một tuyến đường được tính toán kỹ lưỡng, cho phép nắm bắt thông tin tình báo quân sự tối mật và quay phim căn cứ thử hạt nhân của Trung Quốc trong suốt chuyến bay với một thời gian dài.

Khi đó, Mỹ cũng đã xây dựng một kế hoạch phá hủy các cơ sở hạt nhân của Trung Quốc, nhất là sau khi bay thử thành công máy bay ném bom chiến lược tầm cao.

Tình hình này đặt ra yêu cầu khẩn cấp cho Trung Quốc trong việc đưa vào biên chế các máy bay chiến đấu hiện đại hơn để đối phó với Mỹ. Tháng 5/1965, máy bay chiến đấu đầu tiên do Trung Quốc nghiên cứu phát triển là J-8 được chính thức phê duyệt, ông Hoàng Chí Thiên được bổ nhiệm làm nhà thiết kế chính đầu tiên.

Tuy nhiên, một điều bất hạnh là chỉ vài ngày sau, vị kỹ sư này đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn máy bay khi ra nước ngoài mua thiết bị. Điều này đã làm kế hoạch chế tạo máy bay chiến đấu J-8 của Trung Quốc rơi vào bế tắc.

Để có thể tiếp tục chương trình này, các thành viên trong nhóm làm việc của ông Hoàng là Vương Nam Thọ, Cố Tụng Phần, Phùng Chung Việt, Hồ Trừ Sinh và Tưởng Thành Anh đã thành lập văn phòng thiết kế mới. Đây là các kỹ sư trẻ nên không được nhiều quan chức trong Quân đội Trung Quốc kỳ vọng.

Sau một thời gian hoạt động, văn phòng này đã từ từ biến mục tiêu độc lập thiết kế máy bay thành hiện thực khi hoàn thành hơn 50.000 bản thiết kế với hơn 11.000 bộ phận được chế tạo và 65 vật liệu mới. Trong đó, có nhiều vật liệu mới chưa từng được sản xuất ở Trung Quốc.

Các bản thiết kế này nhanh chóng được giới lãnh đạo quốc phòng Trung Quốc chú ý, ngay sau đó, hàng loạt kế hoạch được thông qua và chương trình chế tạo J-8 của Bắc Kinh chính thức được khởi động. Chiếc máy bay đầu tiên được hoàn thành với sự tham gia của hơn 507 kỹ sư và công nhân.

Ngày 23/6/1968, J-8 chính thức được lắp ráp và vận hành thử trước khi chuyến bay đầu tiên được bắt đầu. Chỉ có hai chiếc J-8 được sản xuất trong lô đầu tiên, trong đó một chiếc bị sự cố khi thử nghiệm trên mặt đất, chiếc còn lại bị gãy thân máy bay trong quá trình thử nghiệm tĩnh và không đạt yêu cầu về độ bền thiết kế.

Điều này làm cho chuyến bay đầu tiên dự kiến ban đầu là ngày 1/7/1968 đã phải hoãn lại. Sau khi xảy ra các vấn đề, các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã tập trung giải quyết từng vấn đề một, và cuối cùng đã tìm ra nguyên nhân thân máy bay bị gãy. Nguyên nhân chính của vấn đề này đó là phần đuôi ngang của J-8 được thiết kế không phù hợp, làm tăng nguy cơ mất an toàn khi cất – hạ cánh.

Việc thử nghiệm J-8 của Trung Quốc cũng gặp nhiều khó khăn, nhất là về công nghệ và cơ sở hạ tầng. Khi đó, tại các nước phương Tây, những đường hầm gió thử nghiệm máy bay có kích thước lên đến 24 × 24 m, nhưng đường hầm gió lớn nhất ở Trung Quốc chỉ là 3x4 m, do vậy chỉ có thể đưa mô hình vào thử nghiệm, còn tình hình thực tế thì không được mô phỏng.

Do mô hình quá nhỏ và thiết bị cảm biến không đầy đủ nên những nhà thiết kế Trung Quốc chỉ có thể quan sát nhiều lần bằng mắt thường, một số người thậm chí đã vào đường hầm gió trong tuyệt vọng để gỡ lỗi thiết bị.

Những khó khăn này đã làm cho dự án J-8 tiến dần đến “tàn lụi”, chuyến bay đầu tiên bị hoãn 3 lần. Tuy nhiên, trước yêu cầu chiến lược ngày càng gia tăng trong việc đối phó với hoạt động của Mỹ, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã yêu cầu các kỹ sư hàng không Trung Quốc khắc phục khó khăn và quyết tâm chế tạo loại máy bay này.

Sau nhiều nỗ lực, ngày 5/7/1969, máy bay J-8 lần đầu tiên bay thành công tại Thẩm Dương. Điều này mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành chế tạo máy bay quân sự của Trung Quốc, sau đó hàng loạt các máy bay khác đã ra đời và đến nay là máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ 5.