Nhưng giới chức phương Tây tin rằng với ý chí quyết tâm, Ukraine sẽ tiến hành cuộc phản công thành công. Tuy nhiên, Ukraine đã gặp phải nhiều thách thức trong lúc phản công. Các bãi mìn chết chóc, các công sự rộng lớn và sức mạnh không quân của Nga đã ngăn chặn đáng kể bước tiến của quân đội Ukraine.
Một binh sĩ Ukraine nổ súng về phía quân đội Nga. Ảnh: Reuters
Những trở ngại cản bước Ukraine
Khả năng Ukraine đạt được bước đột phá quy mô lớn trong năm nay giảm dần đã làm tăng viễn cảnh đáng lo ngại cho Mỹ và các đồng minh về một cuộc xung đột kéo dài, đòi hỏi một lượng lớn vũ khí hiện đại và binh sĩ được huấn luyện nhiều hơn để mang lại cho Kiev cơ hội chiến thắng.
Tổng thống Joe Biden sẽ tái tranh cử vào mùa thu năm 2024 và nhiều quan chức Mỹ cho rằng tác động của xung đột Nga - Ukraine đối với chiến dịch tranh cử sẽ khiến chính quyền Mỹ ngày càng thận trọng về mức độ hỗ trợ dành cho Ukraine.
Sự do dự của Mỹ trái ngược với quan điểm đang thay đổi ở châu Âu, nơi nhiều nhà lãnh đạo trong những tháng gần đây tin rằng Ukraine cần giành ưu thế trong cuộc xung đột để đảm bảo an ninh cho lục địa.
Tuy nhiên, hiện tại nhiều nước châu Âu thiếu nguồn lực đủ để cung cấp cho Ukraine mọi thứ cần thiết nhằm giành lại lãnh thổ hiện do Nga kiểm soát. Theo các nhà ngoại giao phương Tây, các nhà lãnh đạo châu Âu cũng khó có thể tăng cường hỗ trợ đáng kể cho Ukraine nếu họ nhìn thấy sự do dự từ Mỹ.
Tình báo Ukraine và phương Tây cho rằng, Nga dường như đang không giành thế chủ động trên chiến trường và chưa thể tấn công các vị trí của Ukraine. Tuy nhiên, lực lượng của Nga vẫn đủ mạnh để điều khiển các công sự và số lượng lớn máy bay, những thứ đang cản bước quân đội Ukraine.
Hiện tại, Ukraine đang nỗ lực tấn công vào các vị trí của Nga, nơi Moscow đã có nhiều tháng để xây dựng hệ thống phòng thủ rộng lớn gồm nhiều bãi mìn, hàng rào và boongke.
Học thuyết quân sự phương Tây cho rằng để tấn công một hệ thống phòng thủ của đối phương, lực lượng tấn công ít nhất phải gấp ba lần quân số của đối phương và sử dụng sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa lực lượng không quân và bộ binh. Trong khi đó, quân đội Ukraine lại thiếu số lượng lớn binh sĩ, sự huấn luyện và đào tạo để tuân theo những điều trên.
"Ukraine thực sự cần có khả năng mở rộng quy mô và đồng bộ hóa các hoạt động quân sự nếu họ muốn xuyên thủng hệ thống phòng thủ của Nga", Franz-Stefan Gady, học giả cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, cho hay.
Ukraine cần đổi chiến thuật để tạo lợi thế trước đối phương
Theo ông Gady, thay vì tập trung lực lượng vào các cuộc tấn công liên quan đến hoạt động bắn loạt tên lửa và pháo binh, hỗ trợ các đợt tiến công của lực lượng mặt đất, Ukraine đang tấn công bằng các cuộc pháo kích và các cuộc tiến công của bộ binh cấp đại đội.
Tiến hành các cuộc tấn công quy mô lớn một cách đồng bộ là điều khó khăn đối với bất kỳ lực lượng vũ trang nào, ngay cả những lực lượng phương Tây có trang bị tốt hơn Ukraine, bởi việc tích hợp một số lượng lớn binh lính trên bộ và trên không trong một cuộc tấn công trực diện nhanh và mạnh mẽ là vô cùng khó khăn.
Wall Street Journal dẫn lời các chuyên gia quân sự đánh giá rằng, để có thể chọc thủng hệ thống phòng thủ đã được thiết lập của đối phương, cần giành ưu thế trên không.
"Mỹ sẽ không bao giờ cố gắng tấn công một hệ thống phòng thủ đã được thiết lập mà không có ưu thế trên không. Trong khi đó, Ukraine rõ ràng đang không có lợi thế trên không", John Nagl, một trung tá quân đội Mỹ đã nghỉ hưu, nói.
Ukraine đã hy vọng sẽ tìm thấy những khoảng trống trong các công sự của Nga để tiến công, tuy nhiên, các bãi mìn dày đặc đã làm chậm bước tiến của lực lượng Kiev, khiến họ phải hứng chịu các cuộc tấn công bằng máy bay và tên lửa của Moscow.
Một đánh giá bí mật của Lầu Năm Góc đã chỉ ra rằng, chỉ có số lượng nhỏ vũ khí của Ukraine có thể tấn công máy bay ở xa và Kiev rất khó để "ngăn chặn ưu thế trên không của Nga".
Ukraine thiếu nhiều thiết bị phòng không, chẳng hạn như khẩu đội Patriot do Mỹ sản xuất hoặc các hệ thống Gepard cơ động của Đức, để triển khai ở nhiều chiến tuyến. Điều này đã tạo cơ hội cho Nga chiếm ưu thế trên bầu trời dọc theo phần lớn mặt trận.
"Nga có thể sử dụng tốt hơn lực lượng không quân của họ. Nga không có ưu thế trên không đối với toàn bộ chiến trường ở Ukraine, nhưng đối với hệ thống phòng thủ, họ đang ở vị trí tốt hơn nhiều", Douglas Barrie, thành viên cấp cao về hàng không vũ trụ quân sự tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), nói.
Ngăn chặn máy bay Nga là lý do chính khiến Tổng thống Zelensky nhiều lần kêu gọi Mỹ và các đồng minh châu Âu cung cấp máy bay chiến đấu F-16 do Washington sản xuất. Ukraine chỉ sở hữu một lực lượng không quân nhỏ gồm các máy bay và trực thăng do Liên Xô sản xuất.
Các phi công Ukraine chuẩn bị được huấn luyện sử dụng các máy bay phản lực, thông qua một liên minh gồm ít nhất 10 quốc gia châu Âu. Tuy nhiên, Tổng thống Biden vẫn chưa chấp thuận để đưa tiêm kích F-16 đến Ukraine và việc thiết lập chuỗi cung ứng để hỗ trợ và sửa chữa những chiếc máy bay này sẽ mất nhiều tháng. Các nhà phân tích cho rằng những chiếc F-16 sớm nhất có thể xuất hiện trên chiến trường ở Ukraine có lẽ là vào đầu năm sau.
Nếu Ukraine nhận được F-16, tác động của chúng đối với hoạt động chiến đấu sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm số lượng được cung cấp, mức độ tinh vi của thiết bị trên máy bay và hệ thống vũ khí được cung cấp để trang bị cho chúng. Việc kết hợp các máy bay chiến đấu tiên tiến vào các kế hoạch chiến đấu cũng rất phức tạp, đòi hỏi mức độ đồng bộ hóa trong các hoạt động của Ukraine.