Theo đó, Cơ quan An ninh Điều tra khởi tố điều tra vụ án hình sự “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Bộ GD&ĐT, ngày 10/6/2022.
Đây là vụ án có tính chất nghiêm trọng, phức tạp, có liên quan đến kỳ thi tốt nghiệp THPT, được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm.
Kết quả điều tra xác định, ngoài hành vi sai phạm của bị can Bùi Văn Sâm và bị can Phạm Thị My trong quá trình tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi và ra đề thi kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, Cơ quan điều tra còn phát hiện một số tồn tại, bất cập, sơ hở, thiếu sót trong quá trình chỉ đạo, tổ chức xây dựng ngân hàng câu hỏi và ra đề thi kỳ thi tốt nghiệp THPT .
Trước đó, dư luận xã hội đã xôn xao việc ngay trước ngày thi môn Sinh học của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, thầy Phan Khắc Nghệ, Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Tĩnh, có bài tổng ôn cho học sinh với số câu hỏi trùng đến hơn 90% số câu hỏi trong đề thi chính thức môn Sinh học.
Theo Cơ quan An ninh Điều tra, quá trình điều tra xác định, trong thời gian tham gia công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa năm 2021, tại đợt 1 và đợt 2, bị can Phạm Thị My đã mang các thông tin, tài liệu liên quan đến ngân hàng câu hỏi ra khỏi khu vực quy định, vi phạm quy định của quy trình xây dựng ngân hàng câu hỏi và các quy định về bảo mật tài liệu của Bộ GD&ĐT.
Để xảy ra hành vi vi phạm này, ngoài yếu tố chủ quan từ việc bị can Phạm Thị My đã không chấp hành các quy định, cam kết về công tác bảo mật thì cũng có trách nhiệm của cán bộ thực hiện công tác kiểm tra, giám sát được phân công trong các đợt công tác và trách nhiệm chỉ đạo của Ban chỉ đạo xây dựng ngân hàng câu hỏi.
Đồng thời, nguyên nhân cũng do Bộ GD&ĐT chưa có văn bản hướng dẫn, phân công công việc, trách nhiệm cụ thể đối với từng cá nhân tham gia giám sát, chưa có biện pháp chủ động trong công tác phòng ngừa vi phạm của thầy cô giáo khi tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi và ra đề thi.
Đề thi không được rút ngẫu nhiên
Trong quá trình tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi phục vụ ra đề thi THPT quốc gia năm 2019, ông Đỗ Thế Chuẩn, cán bộ Trung tâm khảo thí quốc gia đã thực hiện việc chỉnh sửa phần mềm quản lý ngân hàng chuẩn hóa để đạt được yêu cầu rút tổ hợp câu hỏi thi có câu theo chỉ đạo của lãnh đạo Ban chỉ đạo công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi ngày đó.
Sự giống nhau kỳ lạ đề ôn tập của thầy Nghệ và đề thi môn Sinh học năm 2021
Việc chỉnh sửa đã làm thay đổi cơ chế rút đề của phần mềm từ ngẫu nhiên thành rút theo thứ tự sắp xếp ưu tiên. Ông Đỗ Thế Chuẩn đã báo cáo lãnh đạo ban về việc này qua email nhưng Trưởng ban không có ý kiến chỉ đạo, nên sau đó phần mềm đã bị chỉnh sửa vẫn được sử dụng trong quá trình ra đề thi tại Hội đồng ra đề từ 2019 đến 2021, không theo cơ chế ngẫu nhiên, vi phạm quy chế thi các năm 2019-2021.
Việc chỉnh sửa phần mềm làm mất tính năng rút ngẫu nhiên của phần mềm, sau đó được sử dụng để hỗ trợ công tác ra đề thi trong khu vực cách ly là không đảm bảo quy định của Quy chế thi và tạo ra sơ hở để các bị can Bùi Văn Sâm, Phạm Thị My lợi dụng thực hiện hành vi phạm tội.
Việc phân công nhiệm vụ cho các chuyên gia, giáo viên tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và ra đề thi còn chưa hợp lý. Bộ GD&ĐT phân công các thầy cô giáo vừa làm công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi vừa tham gia công tác ra đề thi là chưa khách quan, dễ dẫn đến lộ, lọt thông tin, tài liệu liên quan đến các câu hỏi.
Rút câu hỏi không theo cơ chế ngẫu nhiên
Để khắc phục những sơ hở, thiếu sót và tồn tại nêu trên, nguồn tin cho hay, Cơ quan An ninh điều tra kiến nghị Bộ GD&ĐT xem xét, xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân đã chỉ đạo, thực hiện chỉnh sửa phần mềm dẫn đến phần mềm sử dụng trong Hội đồng ra đề ra thi từ năm 2019 đến năm 2021 không đảm bảo nguyên tắc ngẫu nhiên, vi phạm quy chế thi.
Kiểm tra, xem xét xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân được giao nhiệm vụ, nhưng đã để cán bộ giáo viên vi phạm quy định bảo mật trong quá trình xây dựng ngân hàng câu hỏi năm 2021 và Hội đồng ra đề thi năm 2021 sử dụng phần mềm quản lý ngân hàng câu hỏi hoạt động không đảm nguyên tắc rút đề ngẫu nhiên vi phạm quy chế thi.
Kịp thời có biện pháp ngăn chặn, khắc phục ngay những sơ hở, thiếu sót trong công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và ra đề thi kì thi THPT quốc gia, đảm bảo khách quan, chặt chẽ, đúng quy định.
Tiến hành kiểm tra, rà soát các quy định, quy trình, quy chế liên quan đến công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa và công tác ra đề thi kì thi tốt nghiệp THPT quốc gia để bổ sung, khắc phục những quy định còn chưa chặt chẽ, không để các cá nhân lợi dụng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
Trước đó, dư luận xã hội đã xôn xao việc ngay trước ngày thi môn Sinh học của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, thầy Phan Khắc Nghệ, Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Tĩnh, có bài tổng ôn cho học sinh với số câu hỏi trùng đến hơn 90% số câu hỏi trong đề thi chính thức môn Sinh học.
Trước băn khoăn của dư luận, Bộ GD&ĐT đã thành lập tổ công tác liên ngành xác minh thông tin phản ánh về đề thi môn Sinh học kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021. Tổ công tác có nhiệm vụ đối chiếu, so sánh đề thi chính thức của Bộ GD&ĐT với đề trong video của thầy Phan Khắc Nghệ.
Biên bản làm việc của tổ chuyên gia trong đoàn công tác liên ngành của Bộ GD&ĐT, Bộ Công an nêu rõ, dựa trên các tư liệu là 4 đề thô xuất từ máy tính của Hội đồng ra đề thi tốt nghiệp THPT năm 2021, 4 đề duyệt chốt bởi hội đồng ra đề thi, bản PDF đề Vip40 được thầy Phan Khắc Nghệ dạy cho học sinh, 3 video live và các tệp được thầy Phan Khắc Nghệ gửi bà Phạm Thị My - Tổ trưởng Tổ ra đề môn Sinh học, ông Bùi Văn Sâm - thành viên Tổ thẩm định, các tệp bà Phạm Thị My gửi thầy Phan Khắc Nghệ qua email từ năm 2015-2018 và 2021…, tổ chuyên gia đã thấy có nhiều điểm bất thường.
Theo đó, khi đánh giá số câu hỏi trùng và khác nhau giữa đề thô được chọn, đề duyệt chốt với nội dung ôn tập của thầy Nghệ cho thấy các câu hỏi trong 4 mã đề thô được chọn với các câu hỏi xuất hiện trong các nội dung ôn tập của thầy Nghệ có sự trùng lặp rất lớn.
Ngoài ra, khi các chuyên gia đánh giá câu hỏi trong 4 mã đề duyệt chốt với các câu hỏi xuất hiện trong các nội dung ôn tập của thầy Nghệ thì thấy trong tổng số 40 câu của từng mã đề duyệt chốt có 37 câu trùng (tỉ lệ 92,5%) với các câu trong nội dung ôn tập của thầy Nghệ…