Vaccine ngừa COVID-19 của Novavax Inc và Johnson&Johnson (J&J) nằm trong số những loại vaccine tiềm năng trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19, tới nay đã cướp đi sinh mạng của hơn 101 triệu người và hơn 2 triệu người tử vong trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, dữ liệu thử nghiệm lâm sàng cho thấy, cả 2 loại vaccine này dường như kém hiệu quả hơn đối với những người tham gia thử nghiệm ở Nam Phi, nơi biến thể mới của virus SARS-CoV-2 đang lây lan rộng so với những nước mà đột biến này vẫn còn hiếm gặp.
Cụ thể, theo Novavax, những kết quả ban đầu cho thấy hiệu quả của vaccine giảm 50% đối với những bệnh nhân tại Nam Phi so với tỷ lệ lên tới 89,3% ở những kết quả nghiên cứu thực hiện tại Anh.
Johnson&Johnson cuối tuần qua cũng tuyên bố, một mũi tiêm vaccine ngừa COVID-19 nhìn chung đạt hiệu quả 66% trong một thử nghiệm quy mô lớn được tiến hành tại cả 3 châu lục, song lại có sự khác biệt lớn giữa các khu vực.
Như tại Mỹ, nơi biến thể Nam Phi được được phát hiện lần đầu tiên hồi tuần trước, hiệu quả vaccine đạt 72% so với chỉ 57% tại Nam Phi, nơi biến thể được xác nhận đối với 95% số trường hợp được nghiên cứu trong khuôn khổ thử nghiệm. Một biến thể khác có khả năng lây nhiễm cao, được phát hiện tại Anh và hiện đã có mặt tại hơn 1 nửa các bang tại Mỹ cũng cho thấy khả năng kháng virus thấp hơn so với biến thể tại Nam Phi.
Vaccine của Pfize/BioNTech
Những dữ liệu hiện có cũng đặt câu hỏi về hiệu quả các vaccine của Pfize/BioNTech và Moderna Inc đối với những biến chúng mới.
Cả hai loại vaccine đều cho thấy hiệu quả khoảng 95% trong những thử nghiệm chủ yếu được tiến hành tại Mỹ trước khi các biến thể mới được xác định tại những nước khác. Giáo sư Dan Barouch thuộc Đại học Harvard thậm chí còn cho rằng, hiện có một đại dịch khác. Rất nhiều biến thể mới đang lưu hành, bao gồm cả các biến thể ở Brazil, Nam Phi hay thậm chí là Mỹ đều cho thấy khả năng kháng đáng kể đối với những kháng thể do vaccine tạo ra
Giám đốc điều hành Pfizer Albert Bourla thừa nhận, một ngày nào đó, những biến chủng mới có thể khiến vaccine của công ty mất tác dụng, dù khả năng này hiện vẫn chưa xảy ra.
Vaccine vẫn là chìa khóa
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh, cả 4 loại vaccine Novavax Inc, Johnson&Johnson, Pfizer/BioNTech và Moderna Inc vẫn đóng vai trò rất quan trọng trong kiểm soát dịch bệnh, với khả năng giảm thiểu những ca bệnh nặng nhất.
Tiến sĩ Amesh Adalja, chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins nhấn mạnh, mục tiêu cuối cùng vẫn là ngăn chặn tử vong, ngăn chặn các bệnh viện rơi vào khủng hoảng.
Và điều quan trọng là tất cả những loại vaccine này dường như đều đang làm được điều này. Dù thấp hơn, song vaccine của Johnson&Johnson vẫn cho thấy hiệu quả lên tới 89% trong việc ngăn ngừa các ca bệnh nghiêm trọng nhất ở Nam Phi.
Tuy nhiên, tỷ lệ hiệu quả ngày càng giảm cho thấy sự cần thiết phải theo dõi chặt chẽ các biến thể và tăng tốc những nỗ lực tiêm chủng trước khi các đột biến mới, thậm chí nguy hiểm hơn xuất hiện. Theo chuyên gia dịch tễ hàng đầu Mỹ Anthony Fauci, cách tốt nhất để ngăn không cho virus phát triển thêm là ngăn nó nhân rộng./.