Sigmund Freud - Nhà Tâm lý học đại diện của trường phái tâm động học, tin rằng những trải nghiệm ban đầu của một cá nhân có tác động sâu sắc đến toàn bộ cuộc đời của cá nhân đó. Ông đặc biệt nhấn mạnh vai trò then chốt của gia đình gốc (tức là mối quan hệ của một cá nhân với cha mẹ hoặc người chăm sóc trong thời thơ ấu) đối với sự phát triển tâm lý của một cá nhân.
Đối với một số người, một gia đình không hạnh phúc là một nút thắt mà họ không thể tháo gỡ. Nếu một người cảm thấy thiếu sự ấm áp, hỗ trợ và an toàn về mặt cảm xúc trong gia đình sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng niềm tin vào các mối quan hệ khi họ lớn lên.
Nếu một người liên tục bị đổ lỗi, xúc phạm hoặc bị phớt lờ trong gia đình , điều đó có thể dẫn đến căng thẳng cảm xúc gia tăng và thậm chí sẽ triển chứng lo âu, trầm cảm hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.
Những người bị ảnh hưởng xấu bởi “gia đình gốc” của mình thường khó cải thiện mối quan hệ với cha mẹ sau khi trưởng thành. Đây là lý do tại sao một số bậc cha mẹ có thể thắc mắc: "Tại sao con họ lớn lên không trao đổi? Đứa trẻ này không còn nghe lời tôi nữa, thậm chí còn phớt lờ tôi?".
Dưới đây là những dấu hiệu nào xuất hiện trong một gia đình cảnh báo khoảng cách giữa cha mẹ và con cái đang không còn gần gũi, gắn bó.
01. Thiếu sự giao tiếp giữa cha mẹ và con cái
Lý Linh (Trung Quốc) mới xin từ chức nhưng không dám kể với cha mẹ. Cô chia sẻ, cha chưa bao giờ quan tâm đến cô, có lẽ cha cũng chẳng biết việc cô đã nghỉ việc. Lý Linh xuất thân trong một gia đình nông thôn. Khi còn nhỏ, cha mẹ cô luôn bận rộn công việc mưu sinh nên rất ít để tâm đến con cái. Mối quan hệ giữa cô và cha mẹ chưa bao giờ thân thiết, gần gũi. Vì vậy sau này, cô thường tự mình lo liệu mọi chuyện, ít tâm sự với người thân.
Giao tiếp và kết nối cảm xúc là nền tảng của một mối quan hệ thân mật. Nếu giao tiếp giữa cha mẹ và con cái trở nên ít thường xuyên hơn hoặc thiếu chiều sâu, điều đó có thể phản ánh khoảng cách tình cảm ngày càng tăng giữa họ.
Ví dụ, cha mẹ và con cái thỉnh thoảng nói chuyện qua điện thoại nhưng không còn giao tiếp sâu sắc nữa: "Mẹ, dạo này con bận việc quá",... Có thể cả hai bên đều thiếu sự hỗ trợ và thấu hiểu về mặt cảm xúc, dẫn đến sự ghẻ lạnh ngày càng tăng trong mối quan hệ.
02. Đối phương không phản ứng hoặc có hành động thờ ơ
Sâu xa hơn việc thiếu giao tiếp là sự thờ ơ trong các mối quan hệ thân thiết. Về mặt xã hội học, mối quan hệ thân thiết giữa các thành viên trong gia đình rất quan trọng đối với sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của một cá nhân, và việc thiếu biểu hiện của mối quan hệ thân thiết có thể hàm ý sự xa lánh trong mối quan hệ.
Khi tương tác tình cảm giữa cha mẹ và con cái giảm đi , điều đó có thể có nghĩa là cả hai bên đều nhận thấy nhau không còn đủ điều kiện về mặt cảm xúc hoặc không còn là nguồn hỗ trợ tinh thần chính nữa.
Khi các thành viên trong gia đình này sẽ không cảm nhận được sự quan tâm, thấu hiểu, lâu dần sẽ không muốn mở lòng với người thân, tạo nên bầu không khí thiếu sự đầm ấm.
Sự thờ ơ trong các mối quan hệ thân thiết có thể do nhiều lý do. Chẳng hạn, cha mẹ có thể gặp khó khăn trong việc bày tỏ tình cảm vì có những trải nghiệm không vui trong quá khứ. Vì thế, cha mẹ trong trường hợp này sẽ tỏ ra xa cách về mặt cảm xúc.
Mặt khác, áp lực cuộc sống, áp lực công việc hay các yếu tố bên ngoài khác cũng có thể khiến các thành viên trong gia đình thờ ơ, xa lánh. Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường gia đình như vậy sẽ không biết cách bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc của mình.
Vì vậy , việc phát triển các mối quan hệ thân thiết, ấm áp, hỗ trợ và cởi mở là điều quan trọng đối với sự phát triển tình cảm và hạnh phúc tổng thể của các thành viên trong gia đình.
03. Các thành viên xung đột về lợi ích
Kiểu xung đột lợi ích này thường xảy ra ở những gia đình đông con. Ví dụ, khi cha mẹ phân chia bất động sản, thường trong xã hội xưa coi trọng con trai nhiều hơn, con gái hay chịu thiệt thòi về mặt tài sản. Dưới sự phân chia không công bằng, nhiều người con cảm thấy bất mãn.
- Xung đột không thể giải quyết: Vấn đề phân chia tài sản thường phản ánh động lực gia đình sâu sắc và sự khác biệt về giá trị. Khi trẻ không thể đồng ý hoặc thỏa hiệp trong những vấn đề cốt lõi, xung đột lâu dài có thể dẫn đến khoảng cách tình cảm.
- Thiếu sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau: Sự bất mãn và xung đột tích lũy lâu dài có thể dẫn đến sự thiếu tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau, khiến cho việc tương tác và hòa hợp trong tương lai trở nên khó khăn.
- Nhu cầu phát triển cá nhân: Trẻ em có thể có gia đình, sự nghiệp và cuộc sống riêng khi trưởng thành. Nếu mối quan hệ gia đình đã đến mức không thể quay lại, đôi khi tốt hơn hết là bạn nên làm việc độc lập để tránh tiếp tục bị tổn thương và xung đột.
Nói chung, khi những tín hiệu nêu trên xuất hiện trong một gia đình, điều đó có nghĩa là mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái không hoà thuận, chỉ chung sống gượng ép. Trong trường hợp này, các bên cần tìm ra những cách giải quyết phù hợp.