SOHA NEWS
"Nước Mỹ: Đi hay ở?"
Huyền Chíp tên thật là Nguyễn Thị Khánh Huyền, sinh năm 1990. Cô là đại diện của trào lưu người trẻ Việt tìm ra thế giới với những chuyến đi khám phá các miền đất lạ và khám phá chính mình.
Huyền là tác giả của hai cuốn sách kể về hành trình du ký của mình mang tên "Châu Á là nhà. Đừng khóc" và "Đừng chết ở Châu Phi!". Tuy nhiên, cô trở thành mục tiêu tranh luận của cộng đồng những người yêu thích du lịch vì những câu hỏi không trả lời thỏa đáng.
Sau khi những ồn ào dần lắng xuống, năm 2014, Huyền sang Mỹ du học tại trường Đại học Stanford. Mỹ là quốc gia mà cô từng sống lâu nhất sau Việt Nam – 4 năm. Tuy nhiên, cô khẳng định bản thân không thích ở Mỹ, điều khiến không ít người bất ngờ.
Huyền Chíp - người trẻ Việt với đam mê tìm ra thế giới với những chuyến đi khám phá các miền đất lạ và khám phá chính mình.
Huyền Chíp tâm sự: "Nước Mỹ có một vị trí rất đặc biệt trong lòng người Việt. Bỏ lại sau lưng những ký ức đau thương thời chiến tranh, nhiều người nhìn đến Mỹ như một miền đất hứa.
Du học Mỹ. Làm việc ở Mỹ. Lấy chồng lấy vợ Mỹ. Những chuỗi cửa hàng Mỹ như McDonald’s, Starbucks, KFC luôn chặt kín khách đến check-in.
Bản thân bố mẹ tôi cũng đã rất vui mừng vì tôi sang Mỹ sau một thời gian lang thang ở các nước mang tiếng là "nghèo". Vậy nên, khi tôi nói tôi không thích ở Mỹ, nhiều người có vẻ ngạc nhiên.
Tôi sống chủ yếu ở bang California. Mỗi khi có dịp, tôi cố gắng đi đây đi đó để tìm hiểu nhiều hơn về đất nước nơi mình sinh sống. Tính đến thời điểm này, tôi đã đi được 13 bang.
Đây là một phần rất nhỏ trong tổng số 50 bang của Mỹ, nên góc nhìn của tôi chắc chắn là phiến diện. Tuy nhiên, tôi nghĩ góc nhìn của tôi có thể giúp những bạn đang ôm ấp giấc mơ Mỹ hiểu thêm về đất nước này".
Huyền Chíp với những chuyến phiêu lưu mới ở nước Mỹ.
Phải chăng "Giấc mơ Mỹ" đang ngày một xói mòn? Và đây là những lý do khá thuyết phục do Huyền Chíp đúc rút từ chính trải nghiệm, sự hiểu biết của bản thân để chứng mình rằng cái gọi là "Giấc mơ Mỹ" dường như đang dần chấm dứt.
"Trước khi mọi người đọc tiếp bài này, tôi muốn nhấn mạnh rằng nước Mỹ là vô cùng rộng lớn và đa dạng. Dân số Mỹ gấp ba lần Việt Nam nhưng diện tích rộng gấp 30 lần. Riêng bang California thôi đã rộng gấp rưỡi Việt Nam rồi...
Mặc dù phần lớn người Mỹ nói tiếng Anh, mỗi khu vực của Mỹ lại có cách sống rất khác nhau.
Phần 1: Bốn lý do tôi không thích Mỹ
Lý do 1: Ở Mỹ không sướng
Thỉnh thoảng, tôi bắt gặp bài báo với tiêu đề kiểu ai đó bỏ việc lương tháng trăm triệu ở Mỹ về Việt Nam. Bạn tôi hay bình luận: "Lương tháng trăm triệu ở Mỹ thì lại chẳng về." Lương tháng trăm triệu tức là khoảng $5000/tháng. Trả thuế 30% còn $3.500.
Ở khu tôi, thuê phòng riêng nhỏ cũng phải $2000, ăn ngoài một bữa rẻ cũng phải $20. Vậy là lương $5000/tháng chỉ vừa đủ trả tiền nhà và may ra tiền ăn, chưa kể tiền đi lại, chăm sóc sức khoẻ, chi phí phát sinh, đi chơi với bạn bè.
"Đấy là lý do tại sao họ gọi nó là "Giấc mơ Mỹ", bởi vì bạn phải ngủ mê thì mới có thể tin vào nó" - George Carlin
Nhiều người có suy nghĩ rằng cứ sang Mỹ là sẽ giàu. Lương tháng những ngàn đô cơ mà ăn sao hết! Nhưng tôi gặp nhiều người chuyển từ Việt Nam sang Mỹ sống than thở rằng điều kiện cuộc sống đi xuống hẳn. Ở Việt Nam, họ ở nhà riêng với vườn, có người giúp việc...
Sang Mỹ, họ phải thuê nhà chung cư nhỏ xíu, cả tháng mới dám đi ăn ngoài một mình, đau răng không dám đi khám vì chi phí nha khoa ở đây rất đắt, còn thuê người giúp việc còn lâu mới dám mơ tới vì chi phí nhân công ở đây cao.
Dù lợi thế khi làm việc ở Mỹ là khi đi du lịch ở các nước nghèo hơn, tiết kiệm một tháng lương Mỹ đi du lịch có thể cho bạn đi khá xa. Nhưng nhiều người ở Mỹ thu nhập chỉ vừa đủ sống, làm gì có tiền tiết kiệm mà đi đây đi đó.
Lý do 2: Đi lại bất tiện
Nhìn trên bản đồ, bạn có thể thấy Mỹ gần như chiếm trọn một nửa châu lục Bắc Mỹ. Nếu bạn ở sát biên giới phía Nam nước Mỹ sang Mexico tiện, hay ở gần biên giới phía Bắc sang Canada tiện.
Nhưng nếu bạn ở đâu đó khác trong nước Mỹ và muốn đi ra nước ngoài thì sẽ phải bay chuyến rất xa. Và sau khi đã đi hết hai nước láng giềng, muốn đi đâu bạn sẽ phải cần cả tuần nghỉ liền vì ngồi máy bay không có khi đã hết ngày.
Tôi ở Mỹ gần 4 năm trời đi được có thêm 7 nước mới, mỗi lần đi về mà mệt rã rời vì ngồi máy bay lâu, xong rồi lại phải đấu tranh với chênh lệch múi giờ. Bạn tôi ở châu Âu có một quý mà đã đi được chục nước.
Lý do 3: Chính sách nhập cư không thân thiện
Mỹ là một trong những quốc gia với chính sách nhập cư vô cùng nghiêm ngặt. Phần lớn dân nhập cư Mỹ là theo dạng gia đình bảo lãnh hoặc lấy vợ lấy chồng. Một bộ phận nhỏ có thành tựu to lớn trong ngành của họ có thể nhập cư theo dạng "national interest" (sự có mặt của bạn trên đất Mỹ sẽ có ích lợi cho đất nước này).
Nếu bạn muốn nhập cư theo dạng du học rồi ở lại đi làm, tổng cộng thời gian có thể lên đến cả chục năm. Ở một số quốc gia như Úc hay Canada, sau khi bạn học đại học ở đất nước họ, bạn có thể trực tiếp nộp đơn xin.
Nhưng ở Mỹ, học xong rồi, muốn nhập cư, bạn sẽ phải xin việc ở một công ty có thể bảo lãnh thẻ xanh cho bạn… Trong suốt thời gian này, bạn sẽ phải phụ thuộc vào công ty, dù có không thích công việc hay tìm được công việc tốt hơn cũng không thể bỏ vì như thế visa của bạn sẽ hết hiệu lực!
Nhiều người, sau khi có thẻ xanh là có thể thở phào nhẹ nhõm. Nhưng ngay cả với những người có thẻ xanh, bạn vẫn có thể bị trục xuất khỏi Mỹ...
Lý do 4: Tiền học đắt đỏ
Chi phí cho bốn năm Đại học ở Mỹ có thể dễ dàng lên đến $200 nghìn – 300 nghìn. Thu nhập bình quân đầu người ở Mỹ năm 2016 là $57 nghìn.
Nếu một cặp vợ chồng có thu nhập trung bình, họ có thể sẽ phải tiết kiệm 20 năm mới đủ tiền cho hai con học đại học.
Với nhiều gia đình không tiết kiệm lâu dài được như vậy, con họ sẽ phải tự vay tiền để học đại học. Trong năm 2015, 68% cử nhân Mỹ tốt nghiệp nợ nần, với khoản nợ trung bình là $30,100.
Phần 2: Vậy tại sao nhiều người vẫn ở Mỹ?
Với nhiều điều không tiện ở nước Mỹ như vậy, nhiều người vẫn chọn nhập cứ sang Mỹ. Lý do nhiều người nói với tôi nhất là ở Mỹ, bạn có thể cảm thấy bạn thuộc về nơi này.
Ngược lại, nếu ở châu Âu, do phần lớn người dân ở một số nước là da trắng, nhiều người bảo với tôi rằng nếu bạn là người gốc Á, bạn có thể trở thành công dân nhưng thỉnh thoảng bạn sẽ có cảm giác như người ta vẫn đối xử với bạn như người nước ngoài.
Lý do khác là cơ hội nghề nghiệp. Những câu chuyện về "giấc mơ nước Mỹ" không phải không có cơ sở. Ở Mỹ, bạn đúng là sẽ có cảm giác bạn có thể trở thành bất kỳ ai, cho dù xuất phát điểm của bạn như thế nào.
Vì sự rộng lớn ở nước Mỹ, nếu bạn thất bại ở một thành phố, bạn có thể tìm kiếm ở cơ hội ở một thành phố khác".
Huyền Chíp: " Dù ở đâu, tôi chắc chắn sẽ dành kha khá thời gian ở Việt Nam...Có nhiều điều tôi có thể đóng góp cho nước mình"
Quan điểm của Huyền Chíp đã thực sự thu hút sự quan tâm của cư dân mạng, đặc biệt là những người trẻ và làm bùng lên cuộc tranh cãi xoay quanh chủ đề này, rằng liệu có đúng là "Giấc mơ nước Mỹ" đã dần tan biến?
Những người đồng tình với ý kiến của Huyền Chíp, rằng nước Mỹ không phải là thiên đường đáng mơ ước như nhiều người lầm tưởng cũng đưa ra lập luận, trải nghiệm thực tế của mình.
Facebook Nguyễn Văn Chung bình luận: "Mình thích bài này, nhất là lý do đầu tiên, nhiều người đang nghĩ kiểu tiêu tiền Việt nhưng mức sống ở Mỹ.
Luôn cho rằng đi lao động, đi nước ngoài làm việc là sẽ giàu, có tiền gửi về nhà. Ảo tưởng hết sức!"
Lan Hoàng, một du học sinh vừa sang Mỹ gần một năm để sinh sống và học cao học tại bờ Đông chia sẻ cảm nhận của mình: "Mình học về chính sách công thì thấy ngoài việc nền kinh tế phát triển ra, xã hội Mỹ cũng vẫn chưa khắc phục được nhiều vấn đề xã hội mà mình vẫn phàn nàn ở nhà hay các nước nghèo khác (vệ sinh an toàn thực phẩm, nạn tảo hôn ở một số bang, rồi phân biệt chủng tộc vô hình nhưng vẫn hiện diện...).
Tình hình chính trị hiện tại cũng như chính sách nhập cư khiến mình cảm thấy nhiều khi không được chào đón ở đây (về mặt tâm lý).
Nhưng cũng phải công nhận là nhiều cơ hội ở Mỹ nếu có được cũng sẽ mang lại nhiều lợi thế và kinh nghiệm học hỏi".
Bên cạnh đó, một số khác mà đa phần là người Việt định cư tại Mỹ một thời gian dài lại không hoàn toàn đồng tình với 4 lý do không nên ở Mỹ mà Huyền đưa ra. Họ cho rằng kinh nghiệm sống tại một quốc gia khi đi học so với khi sống và làm việc ở đó khác hẳn nhau.
Do đó, dù có vài năm sống, học tập và trải nghiệm ở nước Mỹ nhưng những phân tích của Huyền Chíp dù không sai nhưng vẫn chưa đủ độ sâu và đa chiều.
Bản thân Huyền Chíp cũng thừa nhận: "Nước Mỹ rộng lớn và đa dạng như vậy, tất cả những nhận định về nước Mỹ đều mang tính tương đối. Những lý do tôi kể trên đây có thể đúng ở nhiều khu vực, nhưng không đúng ở khu vực khác".
Về lựa chọn sẽ ở Mỹ hay về Việt Nam, Huyền Chíp chia sẻ cô không giới hạn lựa chọn của mình ở Mỹ hay Việt Nam, và cũng đang cân nhắc các nước khác. Tuy nhiên, sau cùng cô vẫn mong muốn dành nhiều thời gian, tâm huyết để đóng góp cho quê nhà.