Ảnh minh họa
Nga cho biết vào ngày 21/9 rằng họ đã tạm thời cấm xuất khẩu xăng và dầu diesel tới tất cả các quốc gia, trừ 4 quốc gia thuộc Liên Xô cũ để đối phó với tình trạng thiếu hụt trong nước - một động thái sẽ làm gián đoạn thương mại toàn cầu vốn đã bị “chao đảo” trước các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với xuất khẩu nhiên liệu của Nga.
Sau đó vào ngày 25/9, Nga đã nới lỏng một số hạn chế, cho biết họ vẫn sẽ cho phép xuất khẩu dầu nặng chuyên dùng cho một số tàu và dầu diesel có hàm lượng lưu huỳnh cao.
Các thương nhân cho biết Nga là một trong những nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới. Quốc gia này đang bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bao gồm việc bảo trì tại các nhà máy lọc dầu, tắc nghẽn đường sắt và đồng rúp suy yếu. Lệnh cấm dầu diesel sẽ có tác động lớn vì Nga là nước xuất khẩu nhiên liệu bằng đường biển hàng đầu thế giới.
Theo công ty phân tích dầu mỏ Vortexa, nước này đã vận chuyển trung bình 1,07 triệu thùng dầu diesel mỗi ngày (bpd) từ đầu năm đến ngày 25/9, chiếm hơn 13,1% tổng giao dịch dầu diesel bằng đường biển của thế giới.
Đối với xăng, Vortexa cho biết khối lượng vận chuyển xăng trung bình của Nga đạt 110.000 thùng/ngày trong năm tính đến ngày 25 tháng 9.
Nga cho biết xuất khẩu sẽ tiếp tục trở lại sau khi thị trường nội địa ổn định, nhưng không đưa ra mốc thời gian chính xác.
Công ty tư vấn FGE Energy cho biết lệnh cấm diesel có thể kéo dài tới hai tuần trước khi Nga bổ sung nguồn dự trữ và tiếp tục xuất khẩu. JP Morgan cho biết tình trạng này có thể kéo dài vài tuần cho đến khi mùa "thu hoạch" kết thúc vào tháng 10, trong khi FGE Energy cho biết việc bổ sung lượng xăng dự trữ của Nga có thể mất tới hai tháng.
Sau khi Liên minh châu Âu cấm nhập khẩu nhiên liệu của Nga do Moscow xảy ra xung đột với Ukraine, Nga đã chuyển hướng xuất khẩu dầu diesel và nhiên liệu khác sang Brazil, Thổ Nhĩ Kỳ, một số nước Bắc và Tây Phi cũng như các quốc gia vùng Vịnh ở Trung Đông. Các quốc gia vùng Vịnh, nơi có các nhà máy lọc dầu lớn của riêng họ đã tái xuất khẩu nhiên liệu.
Dữ liệu LSEG cho thấy lệnh cấm của Nga sẽ làm thay đổi dòng chảy đó một lần nữa. Nguồn cung dầu diesel từ các cảng của Nga đến Brazil đạt khoảng 4 triệu tấn trong 9 tháng đầu năm, tăng mạnh so với 74.000 tấn trong cả năm 2022. Nhiên liệu của Nga đã thay thế việc nhập khẩu dầu diesel của Brazil từ Mỹ.
Các nguồn tin thị trường cho biết lệnh cấm xuất khẩu dầu diesel kéo dài của Nga có thể buộc Brazil phải thay thế tới 400.000 tấn nhiên liệu mỗi tháng. Thổ Nhĩ Kỳ là điểm đến hàng đầu cho nguồn cung dầu diesel từ các cảng của Nga sau lệnh cấm vận của EU, tổng cộng khoảng 7 triệu tấn kể từ khi lệnh cấm vận diễn ra.
Nguồn cung thay thế
Các nguồn tin thương mại và vận chuyển cho biết các quốc gia châu Phi dự kiến sẽ chuyển sang sử dụng nguồn cung cấp dầu diesel và dầu diesel được vận chuyển từ Trung Đông, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ.
Dữ liệu theo dõi vận chuyển từ Kpler và hai công ty môi giới tàu cho thấy ít nhất 132.000 tấn dầu diesel giao vào tháng 9 sẽ hướng tới Châu Phi từ nhà máy lọc dầu Duqm mới của Oman.
Các thương nhân cho biết các nhà nhập khẩu Mỹ Latinh có thể sẽ chuyển sang Bờ Vịnh Mỹ và Trung Đông. Xuất khẩu dầu diesel từ Trung Đông sang Mỹ Latinh ở mức cao nhất trong 8 tháng là 315.000 tấn, dữ liệu theo dõi vận chuyển từ Kpler và một nguồn môi giới tàu biển cho thấy.
Châu Âu cũng có thể lấp đầy phần nào khoảng trống do lệnh cấm xăng dầu của Nga để lại. FGE cho biết các nhà cung cấp Tây Bắc Âu, vốn đã mất thị phần ở Tây Phi vào tay nguồn cung của Nga trong năm nay có thể nhảy vào.
Kể từ khi cấm nhập khẩu nhiên liệu của Nga, châu Âu đã tìm kiếm nhà cung cấp ở nơi khác, bao gồm cả từ Trung Đông. Sự cạnh tranh để giành được những nguồn cung đó giờ đây sẽ gia tăng do lệnh cấm của Nga, điều này sẽ có tác động dây chuyền đến châu Âu.
Do đó, các thương nhân cho biết họ kỳ vọng các nhà máy lọc dầu Đông Bắc Á ở Trung Quốc và Hàn Quốc sẽ thúc đẩy xuất khẩu dầu diesel sang châu Âu.
Trung Quốc đã xuất khẩu khoảng 190.000 tấn dầu diesel sang châu Âu trong tháng 9, với 45.000 tấn dự kiến được vận chuyển vào tháng 10 đến các nước phương Tây, dữ liệu theo dõi tàu biển của Kpler và dữ liệu từ một nguồn môi giới tàu biển cho biết.