SOHA NEWS
Cuối tháng 6/2016, Mỹ chính thức công bố tài liệu mật theo Đạo luật tiết lộ thông đến nữ điệp viên CIA Martha Peterson đã bị bắt cùng với điệp viên hai mang của KGB.
Thiếu tướng Gennady Nikolaevich Zaitsev, người trực tiếp chiến dịch bắt nữ điệp viên Martha Peterson
Hồi ký The Widow Spy
Cuốn The Widow Spy (Điệp viên quả phụ) của nữ điệp viên CIA, Martha Peterson tiết lộ cuộc đời hoạt động của chính bản thân ở Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh lạnh.
Đây là lần đầu tiên cuốn sách được công bố nên dư luận biết thêm nhiều tình tiết liên quan đến kỹ nghệ tình báo của hai cường quốc hàng đầu thế giới những năm 70 ở thế kỷ trước.
Mô tả "nhiệm vụ bất khả thi" của Martha Peterson dẫn đến hậu quả bị bắt cùng đồng cấp đang làm việc cho KGB, nhân vật bị dư luận gắn cho cái tên "điệp viên hai mang".
Cùng với việc công bố The Widow Spy, thiếu tướng Gennady Nikolaevich Zaitsev, cựu sĩ quan, đứng đầu nhóm Alpha Group của KGB (Ủy ban An ninh Quốc gia), người trực tiếp chỉ huy chiến dịch bắt giữ Martha Peterson đã xuất hiện, tiết lộ thêm nhiều tình tiết mới liên quan đến việc bắt giữ nữ sĩ quan CIA, núp danh vỏ bọc ngoại giao này.
Cũng trong chiến dịch, KGB còn khám phá ra mối quan hệ làm ăn giữa Martha với Aleksandr Ogorodnik (biệt danh Trigon), chuyên gia cao cấp của Bộ Ngoại giao Liên Xô.
Theo tướng Zaitsev, khi còn làm việc tại Tổng cục VII thuộc KGB ông đã nghe dư luận, thậm chí cả nhưng bộ phim phản gián nói đến nhân vật Trigon, nhưng không biết là ai, xuất thân từ đâu ra, nhưng sau một thời gian tìm hiểu mới vỡ lẽ,người này chính là Alexander Ogorodnik, nhân viên Cục theo dõi Mỹ thuộc Tổng cục hoạch định chính sách nước ngoài của Bộ Ngoại giao, đáng tiếc Trigon đã tự sát ngay sau khi bị bắt giữ.
Cũng theo tướng Zaitsev, vai trò của Martha Peterson và Aleksandr Ogorodnik đã gây nguy hiểm trực tiếp tới an ninh quốc gia, buộc KGB phải vào cuộc, và bắt quả tang.
Khi bị bắt, Martha Peterson đang giữ chức phó lãnh sự Đại sứ quán Mỹ tại Moscow.
Vì sao Martha Peterson lại mang tên điệp viên quả phụ ?
Hãng CNN trích dẫn một số đoạn trong The Widow Spy cho biết, những năm đầu thập niên 60 ở thế thế kỷ trước, khi đang là sinh viên của Đại học Drew, Martha Peterson đã gặp và yêu bạn cùng trường John Peterson, năm 1969 hai người chính thức trở thành vợ chồng, trước khi John Peterson gia nhập CIA và làm việc tại Lào.
Tháng 10/1972, Peterson tử trận tại Lào, Martha trở thành goá phụ và trở thành nhân viên văn phòng cho CIA.
Sau khi có bằng thạc sĩ, và qua các khóa huấn luyện điệp viên, Martha chính thức trở thành nhân viên CIA năm 1974.
Cũng phải nói thêm rằng, thời kỳ Chiến tranh Lạnh là giai đoạn phát triển đỉnh cao của ngành tình báo nói chung, nên lúc này Martha Peterson gia nhập CIA được xem là "đúng quy trình", và sau đó được biệt phái sang Moscow trong vai trò nhân viên ngoại giao trẻ, làm việc trong ĐSQ Mỹ nên chẳng mấy ai để ý.
Lợi dụng thế mạnh này, Martha Peterson được CIA giao nhiệm vụ liên lạc với điệp viên mang bí danh Trigon.
Cuộc đời Trigon cũng lắm gian truân, thăng trầm, từ đầu thập niên 60 là nhân viên KGB làm việc trong ngành ngoại giao Liên Xô.
Sự việc xảy ra sau khi Ogorodnik được sử sang làm việc tại ĐSQ Liên Xô ở Bogota, Colombia. Tại đây, Ogorodnik đã bị Cơ quan tình báo quốc gia Colombia gài bẫy và bị ép phản lại tổ quốc, chấp nhận làm gián điệp cho Mỹ.
Trớ trêu, sau khi được Colombia giao cho CIA, Trigon được phân làm việc dưới quyền Aldrich Ames, điệp viên CIA làm gián điệp cho KGB, và sau này chính Ames đã bán đứng Trigon cho KGB.
Tuy nhiên theo thông tin chính thức của KGB, việc lộ tẩy Ogorodnik không phải là do Ames hay do KGB phát hiện ra mà là "công" của một điệp viên 2 mang khác, Karl Koecher, điệp viên người Tiệp Khắc phản bội tổ quốc gia nhập CIA, làm phiên dịch cho cơ quan này nhưng vẫn duy trì quan hệ với các cơ quan tình báo Đông Âu theo kiểu bắt cá "nhiều tay".
Đầu năm 1969, Trigon trở về Moscow, tiếp tục làm việc trong Bộ Ngoại giao. Trên cương vị trí mới, Trigon có nhiều cơ hội tiếp cận nhiều hồ sơ tài liệu mà CIA cần, kể cả danh sách điệp viên CIA và Tây Âu làm việc cho KGB.
Để làm được điều này, CIA trang bị cho Trigon đến tận răng, ngoài tiền còn có mọi phương tiện tình báo hiện đại, như máy ảnh mini, súng giảm thanh, các phương tiện ghi âm siêu nhỏ, radio phát sóng....thậm chí, Trigonc còn được trang bị các viên nang thuốc độc siêu mạnh để dùng khi cần thiết.