SOHA NEWS
Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev viết trên Facebook ngày 27.7: “Tính kiên định của chính quyền Ukraine thật đáng ngạc nhiên. Trước tiên, họ cấp quốc tịch cho cựu Tổng thống Gruzia, cho ông ta làm thống đốc rồi tước quốc tịch Ukraine của ông ta và trục xuất ông ta về Gruzia. Tất cả chuyện này cho thấy chất lượng đạo đức của hai người diễn một vở bi hài kịch thật kỳ quái”.
Ông Saakashvili từng là Tổng thống Gruzia từ năm 2004 đến năm 2013 và năm 2008 chỉ huy cuộc chiến ngắn ngày với Nga. Ông cáo buộc việc Gruzia truy nã ông với cớ ông phạm tội tham nhũng và lạm quyền là có động cơ chính trị.
Ông Saakashvili bị tước quốc tịch Gruzia hồi năm 2015, từ đó ông qua Ukraine làm thống đốc vùng Odessa. Ông đã thể hiện tình bạn với ông Poroshenko bằng cách từ bỏ quốc tịch Gruzia và qua Ukraine định cư khi ông Poroshenko trở thành lãnh đạo Ukraine sau sự kiện Nga sáp nhập Crimea.
Xung đột giữa hai ông là từ nạn tham nhũng tràn lan ở Ukraine. Sau cuộc nổi dậy của phong trào Maidan lật đổ Tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych hồi tháng 2, ông Saakashvili cùng hàng chục quan chức Gruzia có kinh nghiệm chống tham nhũng chuyển qua Ukraine để gia nhập chính phủ mới.
Nhưng rồi ông Saakashvili vỡ mộng, nói Ukraine chẳng làm gì để chống tham nhũng. Ông từ chức thống đốc hồi tháng 11.2016, lập đảng đối lập và trong quá trình này thì tình bạn của ông với lãnh đạo Ukraine trở nên đắng ngắt.
Đỉnh điểm là ông Poroshenko ký lệnh tước quốc tịch Ukraine của ông Saakashvili vào ngày 26.7, khiến ông trở thành người không có tổ quốc, theo giới truyền thông nhà nước Ukraine hôm 27.7.
Ông Mikheil Saakashvili than thở trên Facebook: "Poroshenko tước quốc tịch của tôi một cách lén lút trong lúc tôi ra nước ngoài. Tôi chỉ có một quốc tịch Ukraine và nay tôi sẽ không còn quốc tịch này”.
Giới truyền thông nhà nước Nga đưa tin lúc đó ông Saakashvili đang ở Mỹ.
Ông Saakashvili còn viết Tổng thống Poroshenko "vượt lằn ranh đỏ" với sắc lệnh này và việc lãnh đạo Ukraine không chống được tham nhũng.
Ông Saakashvili nói ông Poroshenko sẽ là nguyên nhân bùng nổ một cuộc nổi dậy khác tại Ukraine và lời sỉ vả nặng nhất dành cho người bạn từng cùng chống Tổng thống Nga Vladimir Putin chính là gợi ý ông Poroshenko nên trốn qua Nga như ông Yanukovich đã làm.
Ông Saakashvili viết: “Không còn nghi ngờ gì nữa, ông sẽ bị ám ảnh với chuyện giữ lấy quyền lực bằng bất kỳ giá nào, như người tiền nhiệm của ông. Ông có thể thử điều đó, nhưng hãy nhớ họ đang chờ ông ở Nga! Người dân Ukraine đã hai lần xử lý cái ổ dịch hạch này và họ sẽ không ngừng lại”.
Ông còn chỉ trích thành tích cải tổ của Tổng thống Ukraine: “Ngày nay, cả nước Ukraine đã hiểu cái giá phải trả cho những lời hứa của ông ta”.
Chính phủ Ukraine không giải thích vì sao tước quốc tịch của ông Saakashvili. Giới truyền thông nhà nước Ukraine dẫn lời các quan chức nói rằng ông Saakashvil không khai báo đầy đủ trong đơn xin nhập quốc tịch Ukraine.
Sắc lệnh tước quốc tịch của ông Saakashvili gây xôn xao trong chính trường Ukraine. Những người Gruzia theo ông Saakashvili qua nước này làm quan chức đã trở thành một thế lực mạnh phía sau hậu trường, cải tổ thói quan liêu của Ukraine. Để tuân thủ luật công chức Ukraine, họ đều từ bỏ quốc tịch Gruzia và nhận quốc tịch Ukraine.
Nhưng sắc lệnh của Tổng thống Poroshenko tạo ra một tiền lệ có thể khiến người Gruzia bị tước quốc tịch, bị sa thải khỏi sự nghiệp cống hiến cho chính quyền Ukraine và làm trì trệ nỗ lực chống tham nhũng, theo nhận định của báo New York Times.
Một trong những người Gruzia có thể bị “đạn lạc” là Gizo Uglavy, Phó chủ nhiệm Ủy ban Bài trừ tham nhũng quốc gia Ukraine, theo nghị sĩ chống tham nhũng Serhiy Leshchenko cho biết.
Ủy ban Bài trừ tham nhũng quốc gia Ukraine được chú ý hồi hè 2016 khi họ công bố những khoản chi trả ngoài sổ sách cho ông Paul Manafort, cựu Trưởng ban tranh cử tổng thống Mỹ 2016 của ông Donald Trump.
Ủy ban này đang đấu đá quyền lực với chính phủ Ukraine, được lập để tuân thủ quy định chống tham nhũng của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Tổng thống Poroshenko không được sa thải lãnh đạo của cơ quan này. Nhưng Kiev cũng đã có cách để thu nhỏ quyền lực của Ủy ban, gồm thu nhỏ quyền lực pháp lý liên quan những tài liệu cho thấy có những khoản chi cho ông Manafort.