SOHA NEWS
Với kinh nghiệm dạn dày của một sĩ quan tình báo trong quân đội Ba Lan được huấn luyện kỹ năng chuyên nghiệp, Slowikowski xây dựng mạng lưới Agency Africa ngày càng lớn mạnh. Tuy nhiên, cho đến ngày nay vẫn không nhiều người biết đến "Agency Africa" của điệp viên "Rygor".
Người dẫn đường cho Mỹ tiến vào Bắc Phi
Tháng 9-1939, sau khi Ba Lan rơi vào tay Đức Quốc xã, cựu sĩ quan quân đội Mieczyslaw Zygfryd Slowikowski cùng với người vợ Sophie và đứa con trai George đang ở tuổi thiếu niên chuyển đến miền Nam nước Pháp và sống ở đây khoảng 2 năm.
Tháng 7-1941, Slowikowski tiếp tục đưa gia đình đến thủ đô Algiers của Algeria sau khi chính phủ Vichy của Pháp bắt tay với Đức Quốc xã. Lúc đó, Slowikowski bắt đầu đầu tư kinh doanh và trở thành Giám đốc Công ty sản xuất bột yến mạch Floc-Av.
Cũng trong thời gian này, Mieczyslaw Slowikowski bắt đầu chiêu mộ điệp viên, xây dựng mạng lưới tình báo của mình. Song song với công việc kinh doanh phát đạt, như việc công ty của ông giành được hợp đồng cung cấp thực phẩm cho tù binh các trại giam của Đức Quốc xã, mạng lưới gián điệp của Slowikowski "Rygor" triển khai hoạt động tại những địa điểm chiến lược quan trọng nằm rải rác khắp khu vực Bắc Phi.
Tướng Jacob Devers bắt tay Mieczyslaw "Rygor" Slowikowski (phải), ngày 28-3-1944.
Những điệp viên mật của "Rygor" hoạt động hiệu quả nhất trong lòng địch có thể kể đến giám đốc mật vụ ở Algeria của chính phủ Vichy (Algeria lúc này là thuộc địa của Pháp), cảnh sát trưởng thành phố cảng Oran của Algeria cùng với một số phi công và chỉ huy trong quân đội Pháp.
Mạng lưới Agency Africa của ông bí mật đến mức nhân viên của Công ty Floc-Av cũng không hề biết họ đang làm gián điệp cho "ngài Slowikowski" trong khi nhờ lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh của Công ty Floc-Av, Slowikowski có đủ khả năng trả lương cho đội quân gián điệp hùng hậu của mình.
Mỗi ngày 2 lần, nhân viên phụ trách radio của "Rygor" chuyển đến cho ông các báo cáo mã hóa gửi về từ những tiền đồn ở khắp Bắc Phi. Sau khi giải mã và đánh dấu những thông tin quan trọng nhất, "Rygor" gửi các báo cáo được mã hóa đến Cơ quan tình báo Anh MI-6 ở London thông qua trung tâm radio của CADIX đặt tại miền Nam nước Pháp.
CADIX là nhóm các chuyên gia mật mã và toán học người Ba Lan bao gồm bộ phận phá mã ENIGMA Đức Quốc xã và sau đó giúp trung tâm phá mã Bletchley Park của tình báo Anh.
Nội dung các báo cáo mật của mạng lưới gián điệp Agency Africa bao gồm chi tiết quan trọng về binh sĩ, tàu chiến, đạn dược, sự di chuyển của quân đội cũng như quan chức của Đức Quốc xã và lực lượng chính phủ Vichy của Pháp.
Sau khi chính thức tham chiến chống phe Trục phát xít vào tháng 12-1941, người Mỹ bắt đầu tiếp xúc với mạng lưới gián điệp của "Rygor". Robert Daniel Murphy, Đại sứ Mỹ ở Bắc Phi đề nghị "Rygor" gặp gỡ 2 phó lãnh sự của ông bên ngoài tòa nhà Đại sứ quán ở Algiers nhằm tránh sự chú ý của người Đức.
Hai phó lãnh sự mà "Rygor" tiếp xúc chính là thành viên trong nhóm gián điệp Mỹ mới thành lập bao gồm 12 nhà ngoại giao được phái đến hoạt động ngầm ở Bắc Phi. Nhóm có biệt danh "Twelve Apostles" (12 Tông đồ) làm việc cho Phòng Tình báo chiến lược Mỹ (OSS). Lúc đầu, nhóm "12 Tông đồ" không đánh giá cao nguồn tin tình báo của mạng lưới Agency Africa.
Đầu mùa hè năm 1942, Slowikowski "Rygor" gặp đại tá tình báo quân đội Mỹ phụ trách khu vực Bắc Phi Robert Solberg đề xuất kế hoạch mở đường cho chiến dịch "Bó đuốc".
Ngay sau cuộc gặp bí mật này, Solberg trở về Washington trình kế hoạch của "Rygor" lên Tổng thống Franklin D. Roosevelt và nhóm lãnh đạo quân sự cấp cao cũng như Giám đốc OSS - William J. "Wild Bill" Donovan.
Mặc dù bản thân không cảm thấy hài lòng về việc Solberg tự ý tiếp xúc với "Rygor" ở Algeria mà không xin phép song Donovan cũng quyết định chuyển báo cáo của viên đại tá tình báo đến Tướng Tham mưu trưởng quân đội Mỹ George C. Marshall.
Cuối cùng, Tổng thống Roosevelt và Marshall quyết định triển khai chiến dịch "Bó đuốc" đổ quân ồ ạt vào Bắc Phi vào ngày 8-11-1942 theo kế hoạch của "Rygor".
Đầu tháng 2-1942, người vợ Sophie của Slowikowski tìm đến văn phòng Công ty Floc-av trao cho ông một bức thư mật. Slowikowski choáng váng khi biết tin mật vụ chính phủ Vichy đã bắt giữ chỉ huy tiền đồn tình báo của ông ở Tunisia cùng với 2 điệp viên khác.
Đám mật vụ Pháp lục soát căn nhà của người chỉ huy và tìm thấy số tài liệu liên quan đến viên chỉ huy quân đội Pháp ở Tunisia làm việc bí mật cho Agency Africa và người này lập tức bị triệu hồi về Pháp. Nghiên cứu số tài liệu thu được, mật vụ Pháp phát hiện thủ đô Algiers của Algeria chính là "trung tâm mạng lưới gián điệp".
Binh sĩ Mỹ đổ bộ gần Algiers trong Chiến dịch Bó Đuốc.
Một điệp viên của Slowikowski phát hiện 2 mật vụ Pháp rình rập bên ngoài tòa nhà của Henry Lubienski, đại úy quân đội Pháp hợp tác với Agency Africa qua mật danh "Banuls". Trong tình hình nguy cấp, Slowikowski điện thoại ngay cho "Banuls" yêu cầu ông và vợ di chuyển đến căn nhà an toàn của một lãnh đạo kháng chiến ở vùng ngoại ô Algiers.
Được mật báo kịp thời, hai vợ chồng "Banuls" ẩn nấp an toàn tại địa điểm này suốt nhiều tuần cho đến ngày Slowikowski thu xếp cho họ rời khỏi Algeria
Để tránh các chốt kiểm soát của cảnh sát Pháp, đích thân Slowikowski lái xe chở hai vợ chồng "Banuls" vào ban đêm để đến căn hộ của Andre Achiary, giám đốc an ninh của chính quyền Vichy ở Algeria nhưng có tư tưởng chống Đức Quốc xã và tự nguyện làm việc cho Agency Africa.
Mặc dù không bắt giữ được "Banuls" song mật vụ Pháp cũng tìm thấy địa chỉ một hòm thư mật và lần ra mạng lưới Agency Africa. Trước khi Andre Achiary bị mật vụ nghi ngờ, ông đã kịp chuyển đến một vùng quê gần doanh trại quân đội Pháp và vẫn tiếp tục làm gián điệp cho Agency Africa. Trong khi đó, chẳng ai mảy may nghi ngờ "quý ông Slowikowski".
Trong suốt một năm rưỡi Agency Africa hoạt động, "Rygor" đã gửi về cho London và Washington khoảng 1.244 báo cáo tình báo - đầu tiên thông qua mạng CADIX và sau đó là nhóm Apostles của OSS.
Chiến dịch "Bó đuốc" đổ quân vào Bắc Phi thành công dẫn đến việc quân đội Mỹ chiếm đóng vùng bờ biển Đại Tây Dương và Địa Trung Hải dài gần 2.000km. Mặc dù phần lớn vùng Bắc Phi đã nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Đồng minh song Slowikowski và mạng lưới của ông vẫn duy trì hoạt động cho đến ngày kết thúc Thế chiến.
Những đóng góp chưa được nhiều người biết đến
Tháng 8-1943, chính quyền Ba Lan trao tặng Slowikowski Huân chương Chiến công Thập tự Vàng của nước này. Ngày 28-3-1944, tại một nghi lễ trang trọng diễn ra trong tòa nhà Phủ Toàn quyền Pháp ở thủ đô Algiers của Algeria, Slowikowski "Rygor" được trao tặng Huân chương Đế chế Anh (OBE) và Huân chương Chiến công Mỹ (LOM).
Tháng 9-1944, Slowikowski được chuyển đến Scotland giữ chức vụ điều hành Trung tâm Huấn luyện lục quân Ba Lan (PITC).
Năm 1988, Slowikowski xuất bản cuốn hồi ký kể về hoạt động gián điệp trong Thế chiến thứ II của ông với tựa đề "In the Secret Service" và sau đó được tái bản ở Mỹ năm 2010 với tựa "Codename Rygor".
Trong cuốn sách, Slowikowski kể: "Tôi có khoảng 100 điệp viên chính thức và họ tuyển thêm nhiều người hợp tác nữa. Những người này tiếp tục sử dụng thêm nhiều người nữa và cứ thế mà hình thành nên một mạng lưới gián điệp rộng khắp".
Đúng như trên thực tế, Slowikowski hoàn toàn không nắm rõ số lượng điệp viên làm việc cho Agency Africa là bao nhiêu người. Theo Slowikowski, chỉ có những gián điệp quan trọng mới có mật danh và hiếm khi diễn ra các cuộc gặp trực diện.
Nếu căn cứ theo những báo cáo từ mọi tiền đồn tình báo về cho "Rygor" và từ đó được mã hóa chuyển đến London thì có lẽ số lượng điệp viên của Agency Africa lên đến khoảng 2.500 người. Slowikowski nhớ lại rằng "tôi cảm thấy giống như một con nhện chúa giăng mạng nhện khổng lồ bao phủ cả một vùng lãnh thổ rộng lớn".
Sau khi chiến tranh kết thúc, Slowikowski di chuyển đến thủ đô London nước Anh và sống thầm lặng tại đây cho đến khi qua đời vào năm 1989 lúc 93 tuổi. Cho đến khi ông mất, sự đóng góp của ông cùng mạng lưới Agency Africa giúp đưa đến chiến thắng cuối cùng của quân đội đồng minh trong chiến tranh vẫn không được nhìn nhận đúng mức.
Người Mỹ không hề công nhận Agency Africa là nguồn tình báo mang về thành công cho họ. Chính quyền Pháp sau chiến tranh cũng không biết đến vai trò của Slowikowski trong cuộc kháng chiến thành công chống lại Đức quốc xã hay sự đóng góp của Agency Africa trong nỗ lực giải phóng Bắc Phi.
Một số tài liệu của MI-6 có ghi chép về sự hỗ trợ của Agency Africa trong một giai đoạn nhưng MI-6 không công bố vì muốn… giữ bí mật. Câu chuyện của Slowikowski cũng chỉ được kể lại trong bộ phim tài liệu của Pháp "Les ombres de Casablanca" - Bóng tối ở Casablanca.