Serbia đã nhận được một lô hàng máy bay không người lái và tên lửa do Trung Quốc sản xuất, thỏa thuận vũ khí đầu tiên của Bắc Kinh với một quốc gia châu Âu khi công nghệ quân sự của nước này ngày càng tối tân và vấp phải nhiều lo ngại từ phương Tây.
Sáu máy bay không người lái CH-92A và 18 tên lửa không đối đất FT-8C đã được chuyển giao cho Lực lượng Vũ trang Serbia để tăng cường khả năng trinh sát, Bộ Quốc phòng Serbia cho biết trong một tuyên bố.
Đây là một phương thức tác chiến hiện đại. Về mặt đó, chúng tôi từng chưa đủ khả năng và trước đây chúng tôi không có cơ hội cạnh tranh với các nước tối tân hơn, Tổng thống Serbia Alexanderar Vucic nói khi ông tới thanh sát một căn cứ không quân ở Batajnica, gần Belgrade, vào thứ Bảy tuần trước.
Bây giờ, chúng tôi đang bắt đầu, và điều quan trọng là chúng tôi đã đồng ý chuyển giao công nghệ với phía Trung Quốc, để Pegasus của chúng tôi cũng có thể dần dần được đưa vào hệ thống của Lực lượng Vũ trang Serbia, Bộ Quốc phòng nước này dẫn lời nhà lãnh đạo Serbia, đề cập đến loại máy bay không người lái đang được Serbia phát triển.
Tín hiệu từ Serbia?
Giá trị của thỏa thuận với Trung Quốc chưa được nêu rõ, nhưng ông Vucic cho biết những vũ khí này không phải là loại đắt tiền và đất nước của ông sẽ mua thêm.
Máy bay không người lái do Trung Quốc sản xuất đã được gửi tới châu Phi, Trung Đông và nước láng giềng Pakistan, nhưng đây là lần đầu tiên chúng được bán cho một quốc gia châu Âu.
Quốc gia Balkan này, nơi bị NATO ném bom nặng nề trong cuộc chiến Kosovo năm 1999 và đang đẩy mạnh tiến trình gia nhập Liên minh châu Âu, đang tìm cách tăng cường quan hệ với Trung Quốc bất chấp sự không thoải mái từ châu Âu.
Jonathan Holslag, giáo sư chính trị quốc tế của trường Vrije Universiteit Brussel, cho biết thỏa thuận này cho thấy việc Serbia đang "tìm kiếm các quốc gia láng giềng trong khu vực châu Âu như những đối tác thay thế" và "việc mua vũ khí từ Trung Quốc cũng là một tuyên bố chính trị".
Belgrade và Bắc Kinh đã xích lại gần nhau trong đại dịch virus corona khi Trung Quốc gửi viện trợ y tế và bác sĩ tới Serbia vào tháng 3 để giúp nước này giải quyết cuộc khủng hoảng y tế.
Vào thời điểm đó, ông Vucic đã đề cập đến một "tình bạn sắt đá" với Bắc Kinh, nhưng ông cũng nói rằng Serbia sẽ không chọn giữa Trung Quốc; EU, đối tác thương mại chính của họ; hoặc Nga, một đồng minh tự nhiên.
Chuyên gia quân sự tại Hồng Kông Song Zhongping cho biết Serbia đang cố gắng cân bằng mối quan hệ với ba nước trên và đó có thể là một yếu tố trong thỏa thuận vũ khí vớiTrung Quốc.
"Không có nhiều sự can thiệp chính trị từ phương Tây, vì Serbia không phải là thành viên của EU hay Nato và quan hệ tương đối trung lập của họ với Mỹ", ông Song nói. "Tuy nhiên, quá sớm để kết luận rằng Trung Quốc lúc này đã tiếp cận được thị trường vũ khí ở châu Âu".
Máy bay không người lái Trung Quốc nổi như cồn
Thỏa thuận này cũng làm sáng tỏ việc Trung Quốc đang tăng cường phát triển công nghệ quân sự - đặc biệt là các hệ thống không người lái – lĩnh vực họ đang nổi lên với vai trò dẫn đầu toàn cầu.
Cả máy bay không người lái và tên lửa đều được phát triển bởi Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc CASC. Các máy bay không người lái CH-92A là máy bay ở độ cao vừa phục vụ hoạt động trinh sát và các chiến dịch tấn công với tầm giám sát 250km (155 dặm). CH-2A có thể mang hai tên lửa, bao gồm tên lửa FT-8C có thể nhắm trúng mục tiêu trong bán kính 9km (5,6 dặm).
Với một mức giá tương đối thấp, máy bay không người lái do Trung Quốc sản xuất thường được bán cho các quốc gia có ngân sách quân sự thấp, và loạt sản phẩm Wing Loong và Caihong (CH) của nó đã trở thành một mặt hàng xuất khẩu phổ biến, đặc biệt là tới Trung Đông và Bắc Phi, theo một báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế CSIS – một tổ chức tham vấn chính sách có trụ sở tại Washington.
Một trong những máy bay không người lái mới nhất của Trung Quốc là Caihong 5 (CH-5) có khả năng tấn công, một mẫu máy bay không người lái của CASC đang dự kiến sẽ cạnh tranh được với mẫu Reaper của Mỹ và Heron TP của Israel.
CASC đang phát triển một số máy bay không người lái bên ngoài Trung Quốc, tại các cơ sở ở Ả Rập Saudi, Pakistan và Myanmar – những nơi cũng là trung tâm bán hàng và dịch vụ cho người mua trong khu vực.
Trung Quốc được cho là nhà sản xuất vũ khí lớn thứ hai trên thế giới, sau Hoa Kỳ nhưng trước cả Nga, theo Viện nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm. Tuy nhiên, những nỗ lực xuất khẩu vũ khí của họ đã gặp phải sự phản đối từ phương Tây. Năm 2014, Thổ Nhĩ Kỳ đã hủy đơn đặt hàng trị giá 4 tỷ USD cho hệ thống phòng thủ tên lửa của Trung Quốc sau áp lực mạnh mẽ từ Washington và NATO.